| Rivojlanish sikli. Opistorxiaj ishi fagida va me'da osti bezida, shuningdek, itlar, mushuklar, cho'chqalar va boshqa ba'zi hayvonlarning ichki a'zolarida parazitlik qiladi. Bu gelmintning tuxumlari ichakka ajralib chiqadi, so'ngra najas bilan birga tashqi muhitga tushadi, biroq ular suv havzalaridagina rivojlana olishi mumkin (15-rasm).
Tuxumlarni yutgan suv molluskalari (Bithynia) organizmida ko'p miqdordagi lichinkalar — serkariylar rivojlanadi. Buing uchun kamida 2 oy talab etiladi. So'ngra serkariylar suvga chiqadi, zog'ora baliqlar
Oxirgi xo'jayin
Opistorxning rivojlanish sikli:
/—oxirgi xo'jayin otganizmidagi voyaga yetgan nusxasi; 2— suv havzasidagi tuxum va undan chiqqan lichinka (miratsidiy); 3—molluska tanasidagi lichinka; 4— molluska tanasidagi suvga chiqqan serkariy; ^baliq tanasidagi lichinka (metatserkariy).
tanasiga faol kirib, ularning mushaklarida bundan keyingi lichinkaga — parda bilan qoplangan invazion lichinkaga — metatserkariyga aylanadi. Sibir so'ruvchisi metasarkariylarining ingichka oldingi uchida tikanchalar, qora rangli oval yoki biroz parraksimon yirik ekskretor pufak, og'iz va qorin so'rgichlari, ichak qovuzloqlari ko'rinib turadi. Lichinka o'lchami 0, 23—0,37 mm.
Profilaktikasi. Umumiy sanitariya madaniyati saviyasini oshirishga va aholining xom va xomroq baliqni iste'mol qilish odatidan voz kechishiga qaratilgan sanitariya-oqartuv ishlarining roli benihoya katta, opistorx lichinkalari kichikroq bo'laklarga bo'lib maydalangan baliqni kamida 20 daqiqa qaynatilganda yoki qovurilganda, piroglarni kamida 45—60 daqiqa pishirilganda, odatdagidek muzlatilganda kam deganda bir oyda, 2—3 kungacha tuzlab qo'yilgandan keyin 3 hafta mobaynida quritilganda nobud bo'lishini tushuntirish zarur. Sovuq dudlash uchun faqat muzlatish yoki quritish yo'li bilan zararsiz holga keltirilgan baliqdan foydalanish mumkin. Opistorxlardan zararlangan, birinchi galda suv transportida ishlaydigan kishilarni va baliqchilarni, shuningdek, qirg'oq bo'yi zonalarida yashaydigan aholini aniqlash va davolash, daydi itlar va mushuklarni yo'qotish, suv havzalarini najas tushishidan saqlash majburiy vazifalardan liisoblanadi. Opistorx tuxumlari daryoda, masalan, suvning harorati +5°C dan 0°C gacha bo'lganda bir necha oy saqlanishi mumkinligini unutmaslik lozim.
Dostları ilə paylaş: |
