Tefsir ekolleri I. Cİlt ilk Müfessirler, Rivayet Ekolü, Rivayet Tefsirleri

Güvenilirliği

Ehl-i Sünnet nezdinde onun güvenilirliği apaçıktır ve üzerinde ittifak edilmiştir. Ehl-i Sünnet’in meşhur rical âlimi Zehebi şöyle demiştir: “Mücahid, kıraat ve tefsirde imam ve hüccettir.”⁷¹⁰ Yahya b. Muin ve bir topluluktan şöyle nakledilmiştir: “Mücahid sikadır”⁷¹¹ İbn Saad’dan şöyle nakledilmiştir: “Mücahid sikadır, fakihtir, âlimdir ve çok hadisi vardır.”⁷¹² Kendisi de Mizanu’l-İtidal’de tercümesinin sonunda şöyle demiştir: “Ümmet, Mücahid’in (hadisteki) imameti ve (hadisle) hüccet getirmesi üzerinde ittifak etmiştir.”⁷¹³ Ehl-i Sünnet’in diğer rical âlimi İbn Hacer, İcli’den şöyle nakletmiştir: “(Mücahid) tâbiîndendir ve sikadır.”⁷¹⁴

Dolayısıyla Ehl-i Sünnet hüccet getirmede Mücahid’in rivayetiyle istidlal edebilir ve Mücahid’in güvenilirliğinde sorun görmez. Ama Şia nezdinde onun güvenilirlik bakımından durumu belirsizdir. Çünkü Şii rical âlimleri onun tercümesine itiraz etmemiş ve onun güvenilirliği ya da güvenilmezliği hakkında görüş bildirmemişlerdir. Sonuç itibariyle onun güvenilirliği konusunda söylenebilecek şey şudur ki, o, Tefsiru Kummi’nin ravilerindendir ve tefsirin mukaddimesinde zikredildiği gibi Ehl-i Sünnet’in mevsuk isimleri arasındadır. Ama hem bu tefsirin Ali b. İbrahim’e isnadı, hem de tefsirin mukaddimesinde zikredilmiş cümlenin eserdeki ravilerin güvenilirliğine delaleti, inşaallah Tefsiru Kummi incelenirken açıklanacak bahisler olacaktır.

Mu’cemu Ricali’l-Hadis’te “Mücahid” başlığı altında, Safvan’ın Mücahid’den rivayet ettiği bir rivayet zikredilmiştir. Fakat o rivayetteki Mücahid, Mücahid b. Cebr değildir. Çünkü o rivayette Mücahid, bir vasıtayla İmam Sadık’tan (a.s) rivayet etmiştir. Vefatı hicri 100 veya bu tarihe yakın olan Mücahid b. Cebr’in, vefatı hicri 148 olan İmam Sadık’tan (a.s) vasıtayla rivayet etmesi uygun değildir. Bu nedenle Safvan’ın Mücahid’den rivayeti, Şeyh Tusi’nin, Safvan’ın sika dışında kimseden rivayet etmediği şeklindeki dayanağı temel alınıp Mücahid b. Cebr’in güvenilirliğine delil kullanılamaz.