Tefsir ekolleri I. Cİlt ilk Müfessirler, Rivayet Ekolü, Rivayet Tefsirleri

Tefsir Görüşlerinin Özellikleri

Ona ait tefsir görüşleri arasında, aşağıda bazıları zikrettiğimiz birtakım özellikler göze çarpmaktadır:

- Kelimenin Manasını Beyan

Bazı yerlerde İkrime’ye ait tefsir, Kur’an’dan bir kelimenin manasını beyan şeklindedir. Mesela Allah Teâla’nın “تَعَالَى جَدُّ رَبِّنَا”¹⁰⁸⁹ sözünü izah ederken İkrime’nin şöyle dediği nakledilmiştir: “جلال ربنا”¹⁰⁹⁰

Yine “فَشَارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ”¹⁰⁹¹ ayetinin izahında şöyle demiştir:

ای کشرب الهیم و هی الابل التی اصابها الهیام و هو شدة العطش فلا تزال تشرب الماء حتی تموت¹⁰⁹²

Yine “وَأَصْحَابَ الرَّسِّ”¹⁰⁹³ ayetinin altında “ الرَّسِّ” kelimesinin manası hakkında ondan şöyle nakledilmiştir: “و هو بئر رسوا فیها نبیهم ای القوه فیها”¹⁰⁹⁴

- Örneklemenin Tayini

Bazı yerlerde ondan nakledilen tefsir, delilsiz ve şahitsiz örneklemenin tayin edilmesi biçimindedir. Bunun örneği şöyledir:

“وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِّمَّن دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ”¹⁰⁹⁵ ayetinin izahında İkrime’den şöyle nakledilmiştir: “هم المؤذنون”¹⁰⁹⁶ Yani burada “Ben Müslümanlardanım” diyen kimselerden maksat, ezan okuyanlardır. “أَفَمَن يُلْقَى فِي النَّارِ خَيْرٌ أَم مَّن يَأْتِي آمِنًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ”¹⁰⁹⁷ ayetinin izahında ondan şöyle nakledilmiştir:

“الذی یلقی فی النار ابو جهل و الذی یأتی آمنا یوم القیامة هو عمار بن یاسر”¹⁰⁹⁸ “Ateşe atılan kimse Ebu Cehil’dir ve kıyamet günü emniyette olacak kişi de Ammar b. Yasir”

- Nüzul Ortamını Beyan

Ona ait tefsir görüşleri arasında Kur’an ayetlerinin nüzul ortamını ve olayını beyan eden bazı örnekler göze çarpmaktadır. Mesela

 وَلاَ تَنكِحُواْ مَا نَكَحَ آبَاؤُكُم مِّنَ النِّسَاء إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَمَقْتًا وَسَاء سَبِيلًا ¹⁰⁹⁹

ayetinin izahında İkrime’den ve başkalarından, bu ayetin, cahiliye zamanında babasının karısıyla evlilik yapan kişiler hakkında nazil olduğu nakledilmiştir.¹¹⁰⁰

 إِنَّمَا جَزَاء الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ ...إِلاَّ الَّذِينَ تَابُواْ... غَفُورٌ رَّحِيمٌ ¹¹⁰¹

ayetinin izahında İkrime’den, bu ayetin şirk ehli hakkında nazil olduğu nakledilmiştir.¹¹⁰²