O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT IRRIGATSIYA VA QISHLOQ XO'JALIGINI MEXANIZATSIYALASH MUHANDISLARI INSTITUTI MILLIY TADQIQOT UNIVERSITETI MUSTAQIL ISH “TEKIS MEXANIZMLARNING STRUKTURAVIY TAHLILI”.
Variant №_______
Talaba ______________________________ IMZO____________
(F.I.Sh.)
Guruh ___________ Fakultet _____________________
Rahbar IMZO____________
(F.I.Sh.)
2. Kinematik tahlil. KShM polzunning tezlanishini diagrammalar usuli bilan aniqlash. VARIANT №
3.14 =7.85
0.08=0.628 m/s
0.628/50=0.012
Kinematik tahlilning grafo-analitik usuli (rejalar usuli).
Analitik usul va diagrammalar usuli bilan solishtirganda soddaroq bo'lgan bu usul mexanizmning pozitsiyalari (6 ... 12) rejalarini to'g'ridan-to'g'ri geometrik qurishga asoslangan.
Grafik bilan solishtirganda ushbu usulning afzalligi shundaki, u kamroq vaqt talab etadi, chunki u bitta tezlik rejasida yoki mexanizmning bir qator nuqtalari uchun tezlanish rejasida tezlik va tezlanishlarni (ularning kattaligi va yo'nalishini) aniqlashga imkon beradi.
Usulning kamchiligi shundaki, mexanizmning bir nechta pozitsiyalari uchun tezlik va tezlanish rejalarini tuzish talab etiladi (agar mexanizm va uning bo'g'inlarining turli pozitsiyalarida tezlik va tezlanishni aniqlash kerak bo'lsa). Bundan tashqari, tegishli miqdorlarni aniqlashning aniqligiga mos keladigan rejalar bo'yicha asboblar (masalan, millimetr o'lchagich) yordamida ularni o'lchashdagi xatolar ta'sir qiladi.
Tekis-parallel harakat qonunlari tezliklar va tezlanishlar uchun rejalar tuzish uchun asosdir. Ushbu qonunlarga ko'ra, quyidagilar.
1.Tezlik rejasi (shuningdek tezlanish rejasi) tekis-parallel harakatdagi nuqtalarning tezliklarini (tezlanishlarini) aniqlash uchun vektor tenglamalarini grafik yechimi natijasida olinadi.
2. Nuqtalarning mutlaq tezliklari vektorlari (ularning harakatini qo'zg'almas bo'g'inga nisbatan ko'rib chiqilayotganda) reja qutbidan chiqayotgan holda tasvirlanadi va yo'nalish harakat traektoriyasining tangenslari bilan mos tushadi. Nuqtalarning nisbiy tezliklari vektorlari (ular harakatlanuvchi nuqtalarga nisbatan harakat qilganda) mutlaq tezliklarning mos vektorlari uchlarini birlashtiruvchi segmentlar bilan ifodalanadi;
3. Nisbiy tezlik vektorlarining uzunligi ularning nisbiy harakatida nuqtalarning aylanish radiusi bo'lgan bog'lanish qismlarining uzunligiga proporsionaldir. O'xshashlik teoremasi deb nomlanuvchi ushbu qoida tekis-parallel va aylanma harakat bog'lanishlarida joylashgan ko'plab nuqtalarning tezligini aniqlashga yordam beradi.
Tezliklar (tezlanishlar) rejasi chizma bo'lib, unda mexanizmning ma'lum miqyosdagi ma'lum bir pozitsiyasi uchun xarakterli nuqtalarning tezliklari (tezlanishlari) vektorlari tuziladi.
Tekis mexanizmlarni kinematik o'rganish texnikasi quyidagicha. Dastlabki zvenoning tezliklari va tezlanishlari rejasi tuziladi. Keyin boshlang'ich mexanizmga biriktirilgan guruhga ketma-ket o'tadi va qatlamlanish tartibida unga ergashuvchi guruhlar mexanizm bo'g'inlarining barcha nuqtalarining tezligi va tezlanishini aniqlanadi.