Teknik ve endüstri meslek lisesi

Tımar Sisteminin Bozulmasının Sonuçları Siyasi * Devlet otoritesi sarsılmıştır. Ekonomik * Üretim azalmıştır. * Devlet yeterince vergi toplayamamıştır. Askeri * Devlet Sekban adlı ücretli asker almak zorunda kalmıştır. Sosyal * Toprağı terk eden köylüler şehirlere göç etmişlerdir. * Asayiş problemleri yaşanmıştır. * Tımar Sistemi bozulunca İltizam Sistemi uygulandı. Bu sistemde toprak gelirleri açık artırma ile parası peşin olarak mültezime satılıyordu. Devlet nakit sıkıntısını karşılıyordu. Mültezim ödediği parayı vergi yükümlüsü kişilerden tahsil etmekteydi.	XVII. AVRUPA Otuz Yıl Savaşları 1618 – 1648 * Almam Kralı Almanya’da mezhep birliğini sağlamak için Protestan prenslere saldırması üzerine çıkmıştır. * Prensleri Fransa, İsveç, Hollanda ve Danimarka destekleyince Almanya yenildi ve Westfalya Antlaşması yapıldı.(1648) * Hollanda ve İsviçre bağımsızlıklarını kazandı. * Almanya’da siyasi birliği kuracak olan Prusya Prensliği güçlendi. *Avrupa’da skolastik düşünce yerine özgür düşünce aldı. Bu dönem Aydınlanma veya Akıl Çağı olarak nitelendirildi. Bu dönemdeki çalışmalar Sanayi İnkılabı’na zemin hazırlamıştır.
IV. Mehmet (1648 – 1687 )
Osmanlı – Venedik İlişkiler Nedeni: * Girit korsanların Osmanlı ticaretine engel olmaları Sonuç: * Girit 24 yıllık bir kuşatma sonrasında alınmıştır. Bu durum Osmanlı donanmasının yetersizliğini gösterir. Osmanlı – Avusturya İlişkileri * Avusturya’nın Erdel’in iç işlerine karışması, Fazıl Ahmet Paşa’nın sefere çıkmasına neden olmuştur. * Vasvar Antlaşması yapılmıştır. (1664) * Avusturya ile imzalanan son karlı antlaşmadır. Osmanlı – Lehistan İlişkileri * Lehistan’ın Ukrayna Kazaklarına saldırısı üzerine Fazıl Ahmet Paşa sefere çıkmıştır. Bucaş Antlaşması 1672 * Osmanlı Devleti son kez topraklarına toprak kattı. * Osmanlı Devleti batıda en geniş sınırlara ulaştı. Osmanlı – Rusya İlişkileri * Rusların Ukrayna Kazaklarına saldırması üzerine Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sefere çıkmıştır. * Bahçe Saray Antlaşması yapılmıştır. (1681) * Osmanlı ile Rusya arasında yapılan ilk antlaşmadır. II. Viyana Kuşatması 1683 Nedenleri: * Avusturya’nın Macaristan’a müdahale etmesi	Kuşatmanın Sonucu: * Merzifonlu Kara Mustafa Paşa tarafından kuşatılan Viyana’ya Lehistan’ın yardıma gelmesiyle, iki ateş arasında kalan Osmanlı ordusu bozguna uğramıştır. Bozgunun Sonuçları: * Osmanlı’ya karşı Kutsal İttifak kuruldu. * Türklerin Avrupalılar karşısında Sakarya Savaşı’na kadar süren geri çekilmesinin başlangıcı oldu. Kutsal İttifak ( 1683 – 1699 ) Kuşatma sonrasında Osmanlı Devleti’ni Avrupa’dan atmak için Avusturya, Lehistan, Rusya, Venedik ve Malta’nın katılımı ile kurulan Haçlı Birliğidir. 16 yıl süren savaşı kaybedince barış istedik. Karlofça Antlaşması 1699 * Osmanlı Avusturya, Lehistan ve Venedik katıldı. Avusturya – Macaristan Malta – Toprak alamadı. Venedik – Mora ve Dalmaçya kıyıları Lehistan – Podolya ve Ukrayna * Osmanlı batıda ilk kez büyük oranda toprak kaybetti. * Gerileme dönemi başladı * Avrupa’daki Türk ilerleyişi sona erdi. İstanbul Antlaşması 1700 * Azak Kalesi Rusya’ya verilecekti. * Rusya İstanbul’da sürekli elçi bulundurabilecekti * Ruslar Karadeniz’e inme politikasının ilk adımıdır.

Not: XVII. yüzyılda Osmanlı’da matematik, tıp, ekonomi alanında yeni eserlerden çok çeviri eserler yayınlanmıştır. Edebiyat, tarih, müzik ve güzel sanatlarda ise yeni eserler ortaya konmuştur. Hat sanatında Hattat Hafız Osman’ın önemli eserleri vardır.

XVIII. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ (GERİLEME DÖNEMİ ) Karlofça Antlaşması ile başlayıp Yaş Antlaşması’nın imzalanmasına kadar geçen zaman Gerileme Dönemi denir. ( 1699 - 1792 ) Batıda Rusya, Venedik ve Avusturya ile doğuda ise İran ile savaşılmıştır.
Dönemin Padişahları:	Dönemin Özellikleri:
* II. Mustafa ( 1695 – 1703 ) * III. Ahmet ( 1703 – 1730 ) * I. Mahmut ( 1730 – 1754 ) * III. Osman ( 1754 – 1757 ) * III. Mustafa ( 1757 - 1774 ) * I. Abdülhamit ( 1774 – 1789 ) * III.Selim ( 1789 – 1807 )	* Karlofça ve İstanbul Antlaşmaları ile kaybedilen toprakları geri almak * Kaybedilen toprakların geri alınamayacağı anlaşılınca eldeki toprakları korumak * Avrupa’nın gerisinde kalındığının anlaşılması üzerine özellikle askeri alanda Avrupa tarzı ıslahatlar yapmak

1703 Edirne Olayı		1730 Patrona Halil İsyanı
* Karlofça Antlaşması’ndan sonra II. Mustafa Edirne’de yaşamaya başlamıştır. * Devlet işlerinde Şeyhülislam Feyzullah Efendi’nin etkinliğinden rahatsız olan yeniçeriler III. Ahmet’i tahta çıkarmışlardır.		* Lale Devri’nde eğlenceye dayalı hayat tarzı ve yenilikleri tepki gösterenlerin kışkırtmaları ile çıkmıştır. * III. Ahmet yerine I. Mahmut tahta geçirilmiş, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa öldürülmüş ve Lale Devri sona ermiştir.
III. AHMET DÖNEMİ
Osmanlı – Rusya İlişkileri	Osmanlı – Venedik İlişkileri
Prut Savaşı 1711 Nedenleri: * Poltova Savaşı’nda Ruslara yenilen İsveç Kralının Osmanlı’ya sığınması * Osmanlının kaybettiği toprakları geri almak istemesi Sonuç: * Baltacı Mehmet Paşa yeniçerilere güvenmediği için I. Petro’nun barış isteğini kabul etti. Prut Antlaşması 1711 * Azak Kalesi Osmanlı’ya verilecekti * Ruslar İstanbul’da elçi bulundurmayacaktı. * Kaybedilen toprakların geri alma ümidi doğdu.	Mücadelenin Nedenleri : * Mora halkının Osmanlı’da yardım istemesi * Osmanlı’nın kaybettiği yerleri geri almak istemesi Pasarofça Antlaşması 1718 * Mora, Osmanlı Devleti’ne bırakılmıştır. * Venedik ile Osmanlı’nın imzaladığı son antlaşmadır. Osmanlı – Avusturya İlişkileri * Avusturya Karlofça’nın ihlal edildiği gerekçesi ile Osmanlı’ya savaş açtı ve Osmanlı’yı mağlup etti. Pasarofça Antlaşması 1718 * Belgrat, Banat, Temeşvar Avusturya’ya verildi. * Osmanlı kaybettiği toprakları kazanamayacağını anlamış, barışçıl politikalar izleyerek elindeki toprakları koruma yoluna gitmiştir. * Avrupa tarzı ıslahatların yapıldığı Lale Devri başlamıştır.

Osmanlı – İran İlişkileri * Batıdaki toprak kayıplarını doğudan kapatmak istemesi 1724 İstanbul Antlaşması * İran’ın kuzey toprakları Rusya ile Osmanlı arasında paylaşılmıştır. * Osmanlı’nın Rusya ile yaptığı ilk işbirliği antlaşmasıdır.

1732 Ahmet Paşa Antlaşması * Tiflis ve Dağıstan Osmanlı’ya bırakıldı. 1746 Kerden ( II. Kasr-ı Şirin ) Antlaşması * Kasr-ı Şirin Antlaşması esas alınmıştır. * İran ile imzalanan son antlaşmadır.

Lale Devri Islahatları ( III. Ahmet Dönemi ) * III. Ahmet’in tahtta bulunduğu ve batılı anlamda ilk kez ıslahatların görüldüğü dönemdir. * Avrupa’ya ilk kez geçici elçiler gönderilmiştir. İlk elçi Yirmi sekiz Mehmet Paris’e gönderilmiştir. * İlk Türk matbaası kuruldu. Dini eserler dışındaki yayınlar basıldı.

* Yalova’da kağıt fabrikası açılmıştır. * İstanbul’da ise çini ve kumaş imalathaneleri açılmış. * İlk kez çiçek aşısı kullanılmıştır. * Tulumbacılar Ocağı adıyla ilk itfaiye örgütü kurulmuştur. * Mimaride Avrupa’da görülen Barok tarzı köşk ve kasırlar yapılmıştır. ( III. Ahmet Çeşmesi ) * Doğu ve Latin klasikleri Türkçeye tercüme edildi.

Avrupa’da Düşünce Alanındaki Gelişmeler * Avrupa’da 17 ve 18. yüzyılda felsefe ve bilim alanında önemli gelişmeler görülmüştür. 17. yüzyıl Akıl Çağı, 18. yüzyıl ise Aydınlanma Çağı olarak isimlendirilmiştir. * Akıl, deney ve gözlem yöntemi ön plana çıktı. * Bilim ve teknoloji gelişti. * Özgürlük, eşitlik ve milliyetçilik kavramları ön plana çıktı. * Yönetimde demokrasi ve laiklik kavramları ön plana çıktı.	Sanayi (Endüstri ) İnkılâbı * İnsan ve hayvan gücüne dayalı üretimden makine gücüne dayalı üretime geçilmiştir. * İngiltere’de buhar gücünün sanayide kullanılması ile başlamıştır. * Hammadde ve Pazar ihtiyacı doğdu. * Sömürgecilik faaliyetleri önem kazandı. * Köyden kente göç başladı. * İşçi sınıfı oluştu. Kapitalizm, Sosyalizm, Emperyalizm gibi fikir akımları ortaya çıktı. * I. Dünya Savaşı’nın çıkmasına zemin hazırlamıştır.
Osmanlı – Rus İlişkileri	Osmanlı – Rus Savaşı ( 1768 – 1774 )
* Rusların sıcak denizlere inme isteği * Rusların Ortodoksları himaye altına almak istemesi 1736–1739 Osmanlı – Rus ve Avusturya Savaşları * Rusların Kırım’a saldırması başlayan savaşa Avusturya’da katıldı. * Osmanlı iki cephede de başarı kazandı. Belgrat Antlaşması 1739 * Osmanlı’nın 18. yüzyılda batıda imzaladığı son kazançlı antlaşmadır. * Osmanlı’nın Karadeniz egemenliği son kez onaylanmıştır. Not: Antlaşmada Fransa’nın arabuluculuk yapması sonucunda, bu devlete tanınan kapitülasyonlar 1740 yılında sürekli hale getirildi.	* Rusya, Lehistan’da kendi adayını tahta çıkmasını sağlar. Buna karşı çıkan Lehlilerin Osmanlı’ya sığınması ve onları takip eden Rusların Osmanlı topraklarına girmesi ile savaş başlamıştır. * Ruslar Kırım, Eflak ve Boğdan’ı işgal etmişlerdir. * Çeşme Limanı’nda Osmanlı donanması yakılmıştır. Küçük Kaynarca Antlaşması 1774 * İlk kez halkı Müslüman olan toprak parçası kaybedildi. ( Kırım ) * Halifelik gücü ilk kez siyasi alanda kullanıldı. * Rusya Ortodoksları himaye altına alarak Osmanlı’nın iç işlerine karışma hakkını elde etti. * Osmanlı ilk kez savaş tazminatı ödedi. * Rusya’ya ilk kez kapitülasyonlar verildi. * Karadeniz Türk gölü olma özelliğini kaybetti.

Kırım; 1475’te Fatih tarafından alınmıştır. * 1774’te Küçük Kaynarca ile bağımsızlık kazandı. * 1779 Aynalı Kavak Tenkihnamesi’nde Rus yanlısı Şahin Giray’ın Hanlığı kabul edildi.

* 1783’te II. Katerina Kırım’ı Rusya’ya ilhak etti. * 1792’de Yaş Antlaşması ile Kırım’ın Rusya’ya katıldığını kabul ettik.

ABD’NİN KURULMASI (1783) * Yedi Yıl Savaşlarını kazanan İngiltere ekonomisini düzeltmek için kolonilere ek vergiler koymuş. * Bunu kabul etmeyen koloniler 1776’da Filedelfiya’da toplanarak İngiltere’ye savaş ilan etmişlerdir. * 4 Temmuz 1776’da İnsan Hakları Bildirisini yayınlamışlardır.

* Hollanda, Fransa ve İspanya kolonileri desteklemiş. * 1783 Versay Antlaşması ile ABD bağımsızlığını kazanmıştır. * George Washington başkan seçilmiştir. (1787) ABD’nin Kurulması İle; * İlk insan hakları bildirgesi ilan edildi, * Amerika’ya göç batıda işsizliği azalttı. * Sömürgeciliğe karşı kazanılan ilk savaştır.

FRANSIZ İHTİLALİ (1789)
Nedenleri : * Krallık rejiminin baskıları * Halkın sınıflara ayrılması * İngiliz ve Amerikan özgürlük hareketlerinin etkisi * Mali sorunlar ve ağır vergilerin konması * Burjuvaların siyasi hak talepleri	Sonuçları : * Eşitlik, adalet, özgürlük ve insan hakları gibi kavramlar ortaya çıkmıştır. * Milliyetçilik akımı güç kazanmıştır. * Çok uluslu devletler(imparatorluklar) yıkılmıştır. * Ulus devletler kurulmaya başlandı. * Yakınçağ başladı.
İhtilalin Osmanlı’ya etkileri; * Osmanlı’da azınlıkların bağımsızlık düşüncesiyle isyan etmelerine yol açmıştır. * Osmanlı Devleti’nde demokratikleşme çalışmaları başlatmıştır.
* Avrupa devletleri ihtilalin etkilerini önlemek için Fransa’ya karşı savaş açmışlardır. ( 1805 – 1815 ) Viyana Kongresi 1815 * İhtilalin olumsuz etkilerini önlemek ve Napolyon’un bozduğu Avrupa dengesini tekrar kurmak için toplanmıştır. İhtilalin sonuçlarının dikkate alınmaması 1830 ve 1848 İhtilallerine neden olmuştur. * Şark Meselesi ( Doğu Sorunu ) ilk kez ortaya çıkmıştır.
1830 İHTİLALİ		1848 İHTİLALİ
Nedenleri : * Fransa’da kralın, halkın sahip olduğu hakları kısıtlamaya çalışması		Nedenleri: * Milliyetçilik ve liberalizm akımlarının güçlenmesi * İşçi sınıfının hak arayışları
Sonuçları: * Liberalizm akımı güç ve önem kazanmıştır.		Sonuçları: * Sosyalist akımlar güç ve önem kazanmıştır.
1787–1792 Osmanlı – Rus ve Avusturya Savaşları	III. Selim Dönemi Islahatları ( 1789 – 1807 )
Nedeni: * Rusya ve Avusturya’nın Osmanlı’yı paylaşım antlaşması yapmaları ( Grek Projesi ) Sonuç: * İki cephede savaşan Osmanlı Prusya ile ittifak kurdu * Milliyetçilik akımından etkilenen Avusturya 1791 Ziştovi Antlaşması ile savaştan çekildi. * Rusya ile Yaş Antlaşmasını imzalayarak savaşı sona erdirmiştir. Yaş Antlaşması 1792 * Kırım’ın Rusya’ya ait olduğu kabul edildi. * Osmanlı’da Dağılma Dönemi başladı.	* Nizam-ı Cedit Ordusu kuruldu. (Avrupa tarzı kurulan ilk ordu) * Ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için İrad-ı Cedit Hazinesi oluşturuldu. * Avrupa’da sürekli elçilikler kuruldu. * Selimiye ve Levent kışlaları yapıldı. * Devletin durumu ile ilgili raporlar hazırlatıldı. * Fransızca ilk resmi yabancı dil oldu. * Yerli malı kullanımı teşvik edildi. * Resmi devlet matbaası kuruldu.

1798 – 1801 Osmanlı Fransız Savaşı * Mısır’ın alınarak Hint Okyanusuna ulaşma isteği * Osmanlı’yı İngiltere ve Rusya destekledi. * İngiltere Ebukır limanında Fransız donanmasını yaktı. * Ruslar ilk kez boğazlardan savaş gemisi geçirdiler.

* Akka’da Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki Nizam-ı Cedit ordusu Fransızları yendi. * Fransa 1801 El Ariş Antlaşması ile Mısır’ı geri verdi. * Osmanlı Denge Politikası uygulamaya başladı.

XVIII. Yüzyıl Islahatları

I. Mahmut ( 1730 – 1754 ) * Askeri alanda ilk kez batı tarzı ıslahatlar yapan padişahtır. * Kara Mühendishanesi (Kara Harp Okulu) açılmıştır. * Ayasofya Kütüphanesi açılmıştır. * Humbaracı Ahmet Paşa topçu ocaklarını düzenlemiş . III. Mustafa ( 1757 – 1774 ) * Koca Ragıp Paşa ve Baron dö Tot danışmanlarıdır. * Deniz Mühendishanesi (Deniz Harp Okulu) açıldı. * Sürat topçuları ocağı kuruldu. * İlk kez iç borçlanma (esham ) sistemi uygulandı..

I. Abdülhamit ( 1774 – 1789 ) *Halil Hamit ve Cezayirli Hasan Paşa danışmanlarıdır. * Yeniçerilere eğitim zorunluluğu getirilmiştir. * Ulufe alım satımı yasaklanmıştır. İdari ( Siyasi )Alanda Yapılan Yenilikler * Divan-ı Hümayun ve Kubbealtı vezirliği kaldırıldı. * Sadrazam konağı Babıali adıyla önem kazandı. * Reisülküttap ve kalemiye yönetimde etkin hale geldi. * Taşra teşkilatında Tımar Sistemi bozuldu. * Ayanlık ve malikane sistemi önem kazandı. * Minyatür alanında Levni, şiirde ise Şeyh Galip ve Nedim gibi büyük şairler yetişmiştir.

XIX. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ ( DAĞILMA DÖNEMİ )
* III. Selim ( 1789 – 1807 ) * IV. Mustafa ( 1807 - 1808 ) * II. Mahmut ( 1808 – 1839 ) * Abdülmecit ( 1839 – 1861 ) * Abdülaziz ( 1861 – 1876 ) * V. Murat ( 1876 – 1876 ) * II. Abdülhamit ( 1876 – 1909 ) * V. Mehmet (Reşat) ( 1909 – 1918 ) * VI Mehmet (Vahdettin) ( 1918 -1922 )	Devletin Genel Siyaseti: * Dış politikada Denge Siyaseti izlenerek devletler arası rekabetten yararlanarak toprak bütünlüğü korunmaya çalışılmıştır. * Her alanda Avrupa’yı örnek alan ıslahatlar yapılarak devlet çöküntüden kurtarmaya çalışıldı. * Halka; toplumsal, hukuksal, siyasal vb alanlarda eşit haklar tanınarak azınlıkların devlete bağlılığını artırmak ve parçalanmayı önlemek hedeflenmiştir.

İngiltere * 93 Harbi’ne kadar Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü savundu. Çünkü; - Hindistan’a giden yolların güvenliğini sağlama - Balta Limanı Antlaşması ile ticari imtiyazlar aldı. * 93 Harbi’nden sonra Osmanlı topraklarını ele geçirmeye başladı. * Kıbrıs ve Mısır’ı işgal ettiği gibi Ermenileri de desteklemişlerdir. Fransa * Kanuni döneminde başlayan ilişkiler Fransa’nın Mısır’ı işgali ile bozulmuştur. * Frnsa aCezayir ve Tunus’u işgal ermiştir. Rusya * Sıcak denizlere inme politikası izlediler.	* Ortodoksları himaye ederek iç işlerimize karıştılar. * Panslavizm politikası ile Balkan milletlerini Osmanlı’ya karşı isyan etmelerini teşvik ettiler. * Ermenileri isyana teşvik ettiler. Avusturya * Çok uluslu olduğu için milliyetçilik hareketlerine karşı çıktılar. * Rusların Balkanlarda yayılmasına karşı çıktılar. * II. Meşrutiyet döneminde Bosna Hersek’i aldılar. Almanya * 1871’de siyasi birliğini sağladı. * İngiltere Osmanlı’dan desteğini çekince Almanya ile yakınlaştık.
II. MAHMUT DÖNEMİ ( 1808 – 1839 )
Sened-i İttifak 1808 * Rusçuk ayanı Alemdar Mustafa Paşa tarafından tahta çıkarılmıştır. * II. Mahmut ile ayanlar arasında imzalanmıştır.	* Padişah ayanların varlığını kabul ettiler. * İlk kez padişah yetkilerini başka bir güç ile paylaştı. * Ayanlar devlete olan bağlılıklarını bildirdiler.

II. Mahmut Islahatları

İdari ( Yönetim ) Alanında * Divan kaldırılarak nazırlıklar ( Bakanlılar ) kuruldu. * Sadrazamlık Başvekalete çevrilmiştir. * Tımar sistemi kaldırılarak devlet memurlarına maaş bağlanmıştır. * İdari birim olarak muhtarlıklar kurulmuştur. * Posta teşkilatı kurulmuştur. * Müsadere usulü kaldırılmıştır. * İlk kez karantina uygulamasına başlanmıştır. * Memurlara fes, pantolon ve ceket giyme zorunluluğu getirilmiştir. * Dış seyahatlerde pasaport uygulaması başlamıştır Askeri Alanında * Eşkinci Ocağını kurmuştur. * 1826’da Yeniçeri Ocağı kaldırıldı. Vakayı Hayriye) * Asakir-i Mansure- i Muhammediye ordusu kuruldu. * Redif birlikleri kurulmuştur. * İlk kez nüfus sayımı yapılmıştır. (Askeri amaçlıdır.)

Eğitim ve Kültür Alanında * Devlet adamı yetiştirmek için Mektep-i Maarif-i Adliye açılmıştır. * Mektep-i Tıbbiye açılmıştır. * Mızıkayı Hümayun kurulmuştur. * Takvim-i Vekayi adlı ilk resmi gazete yayınlandı. * İlköğretim zorunlu hale getirildi. * Avrupa’ya ilk kez öğrenci gönderilmiştir. Ekonomik Alanında * Yerli malının kullanımı teşvik edildi. * Fes ihtiyacını karşılamak için feshane kuruldu. * Bakırköy’de bez fabrikası açıldı. * Osmanlı tüccarlarına vergi indirimi sağlandı. * 1838 Balta Limanı Antlaşmasıyla İngiltere’ye verilen imtiyazlar Osmanlı ekonomisine darbe vurdu.