Телекоммуникация тармоқлари ва тизимларини эксплуатация қилиш муаммолари

11 

 

imkonini  beradi.  Xatoliklarni  bartaraf  etish  avtomatik  yoki  yarim  avtomatik 

bo’lishi  mumkin.  Avtomatik  rejimda  tizim  uskunalar  yoki  dasturiy  komplekslarni 

bevosita  boshqaradi  va  rezerv  (zaxira)  kanallar  xisobiga  buzilgan  elementni 

aylanib  o’tadi.  Yarim  avtomatik  rejimda  buzilishlarni  bartaraf  etish  bo’yicha 

hamma  qaror  va  harakatlarni  odamlar  bajaradi,  boshqarish  tizimi  esa  faqat  bu 

jarayonni  tashkil  etishga  yordam  beradi  –  ish  bajarishga  kvitansiyani 

rasmiylashtiradi  va ularni  bosqichma-bosqich bajarilishini  kuzatib  turadi.  

Unumdorlik  va  ishonchlilikni  taxlil  qilish  (Performance  Management).  Bu 

masalalar  guruxi  to’plangan  statistik  axborotlar  asosida,  quyidagi  parametlarni  - 

tizimning  reaksiya  berish  vaqti,  tarmoq  oxirgi  ikkita  abonentlari  orasidagi  real  yoki 

virtual  kanal  o’tkazuvchanlik  qobiliyati,  trafikning  ayrim  segmentlarda  va  aloqa 

kanallaridagi  intensivligi,  ma’lumotlarni  tarmoq  orqali  uzatishda  ularning  buzilish 

extimolligi,  shuningdek  tarmoqning  yoki  uning  ma’lum  bir  transport  xizmatining 

tayyorlik  koeffitsientini  baxolash  bilan  bog’liq.  Tarmoqning  unumdorligi  va 

ishonchliligini  taxlil  qilish  funksiyasi  tarmoqni  operativ  boshqarish,  shuningdek 

tarmoqning  rivojlanishni  rejalashtirish  uchun  kerakdir.  Tarmoqning  unumdorligi 

va  ishonchliligi  taxlilining  natijasi,  tarmoqdan  foydalanuvchilar  va  tarmoq 

ma’muriyati  (yoki  xizmatlarni  sotuvchi  kompaniya)  orasida  kelishilgan,  xizmat 

ko’rsatish  darajasi  (Service  Level  Agreement  -  SLA)  xaqida  bitimni  nazoratlash 

imkonini  beradi.  Odatda  SLAda  unumdorlik  va  ishonchlilik  parametrlarining 

qiymatlari  batavsil  aniqlanib,  kelishiladi.   

Tarmoqning  unumdorligi  va  ishonchliligi  taxlili  vositalarisiz  tarmoq 

xizmatlarini  taqdimlovchi  yoki  korxonaning  axborot  texnologiyalari  bo’limi 

tarmoq  foydalanuvchilari  uchun  ko’rsatilayotgan  xizmatning  zaruriy  darajasini 

nafaqat nazoratlashni,  balki  uni ta’minlashni  amalga  oshira olmaydi.   

Xavfsizlikni  boshqarish  (Security  Management).  Bu  masalalar  guruxi  tarmoq 

resurslariga  (ma’lumotlar  va  uskunalar)  kirish  nazorati  va  ma’lumotlarni  saqlash  va 

tarmoq orqali uzatishda butligini  ta’minlashdan  iboratdir.  

Xavfsizlikni 

boshqarish 

bazaviy 

elementlariga 

foydalanuvchilarni 

autentifikatsiyalash  protseduralari,  tarmoq  resurslariga  kirishni  tayinlash  va 

---