TəLİm və TƏRBİYƏ prosesiNİn həyata keçİRİLMƏSİ Layihə Avropa İttifaqı tərəfindən maliyyələşdirilir

Modulun adı: Təlim və tərbiyə prosesinin həyata keçirilməsi 
137 
Qiymətləndirmə konsepsiyasının əsas müddəalarında qeyd olunur:
•
Ümumi təhsil məktəblərinin yeni təhsil proqramları (fənn kurikulumları) tətbiq 
olunan siniflərində yeni məktəbdaxili qiymətləndirmə sistemi tətbiq olunur;
•
Yeni məktəbdaxili qiymətləndirmə diaqnostik, formativ və summativ 
qiymətləndirmələrdən ibarətdir.
Qiymətləndirmə zamanı müəllimlər fəaliyyətlərini aşağıdakı prinsiplər əsasında 
qururlar:
•
Əhəmiyyətlilik prinsipinə əsasən qiymətləndirmədə diqqət təlimin ən əhəmiyyətli 
nəticələri və şagird fəaliyyəti üzərinə yönəldilir;
•
Adekvatlıq prinsipi bilik, bacarıq, vərdiş və səriştələrin qiymətləndirilməsinin 
təlimin məqsəd və nəticələrinə uyğunluğunu əsaslandırır;
•
Obyektivlik və ədalətlilik prinsipi qiymətləndirmənin konkret meyarlarının 
hazırlanması ilə qiymətin şagirdə təzyiq vasitəsi kimi istifadə olunma təhlükəsinin 
qarşısını almağa xidmət edir;
•
Şəffaflıq və aşkarlıq prinsipləri obyektivliyi təmin edir. Bura şagirdlərin müəllimin 
istifadə etdiyi qiymətləndirmə meyarları ilə tanışlığı aiddir; qiymətləndirmə 
prosesinin aşkarlığı, yəni müəllimin verdiyi qiyməti əsaslandırması; qarşılıqlı 
qiymətləndirmə və özünüqiymətləndirmə prosedurlarından istifadə edilməsi;
•
Əlverişlilik prinsipi qiymətləndirmə prosesinin aydın və sadə forma, üsullardan 
istifadə edilərək tətbiq olunmasını tələb edir;
•
Sistemlilik prinsipi qiymətləndirmə prosesinin ardıcıl və sistematik şəkildə həyata 
keçirilməsidir;
•
Xeyirxahlıq prinsipi müəllimlə şagird arasında partnyor münasibətlərinə şəraitin 
yaradılmasını nəzərdə tutur;
•
İnteqrasiyalılıq prinsipi qiymətləndirmənin təlim prosesinin qabaqcadan 
planlaşdırılması və mükəmməl düşünülmüş tərkib hissəsi kimi həyata keçirilməsinə 
xidmət edir.
Qiymətləndirmənin əsas problemlərindən biri obyektiv
qiymətin təmin edilməsinin 
çətinliyidir: şagird qiymətin obyektivliyinə əmin olmalıdır və qiymətin tədris prosesinin real 
tənzimləyicisi olması üçün onun nəyə görə verildiyini dəqiq təsəvvür etməlidir.
Qiymətləndirmənin ən mühüm üsullarından biri sözdür. O, müəllimin psixoloji 
dayağını, təqdirini və tənbehini ifadə edə bilər. Şagirdin ancaq bilik, bacarıq və vərdişlərinin 
deyil, onun şəxsi keyfiyyətlərinin də sözlə (tərif və iradlarla, məsləhət və təkliflərlə) 
qiymətləndirilməsi mümkündür. Bu üsuldan əsasən ibtidai siniflərdə istifadə olunur, lakin 
bu yanaşmanın orta məktəbdə tətbiqi də realdır və məqsədəuyğundur. Verbal (sözlə) 
qiymətləndirmənin rolunun artması, eyni zamanda kəmiyyət qiymətinin əhəmiyyətdən 
düşməsi qiymətləndirmə prosesinin ən yaxşı göstəricisi sayıla bilər.
“Keyfiyyətcə
qiymətləndirmə”nin uyğun, çevik və fərqləndirici meyarlarının işlənib 
hazırlanması və meyar cədvəli vasitəsilə istifadəsi, şagirdin nailiyyətlərinin kəmiyyətcə və 

---