Tema : Zamanagóy xabar uzatiw hám saqlaw quralları. Kompyuterdiń ishki hám sırtqı apparatları

Tema : Zamanagóy xabar uzatiw hám saqlaw quralları. Kompyuterdiń ishki hám sırtqı apparatları

Joba :
1. Tarmaq informaciya texnologiyaları haqqında túsinik.

2. Kommunikatsiya kanalı. Informaciya uzatıw sistemalarınıń klassifikaciyası.
3. Informaciya uzatıw ortalıǵı. Tarmaq periferiya apparatları.
4. Internet, Intranet, Ethernet, Extranet kompyuter tarmaqları hám olardıń islew principlerı.
5. Telekommunikatsiya hám sımsız texnologiyalar. Tarmaq tapologiyasi
6. Kompyuterdiń ishki hám sırtqı apparatları

Ádebiyatlar

Tarmaq informaciya texnologiyaları haqqında túsinik.
Xázirde kompyuterlerdi qllashda kópǵana paydalanıwshılar ushın birden-bir informaciya mákanın táriyplewshi tarmaqlardı shólkemlestiriw áhmiyetli axamiyatga iye. Bunı dúnya kompyuter tarmogi xisoblanmish Internet mısalında yakkol kurish múmkin.
Uzatıw kanalları orkali uzaro boglangan kompyuterler kompleksine kompyuterler tarmogi dep ataladı. Bul tarmaq odan paydalanıwshılardı informaciya almasıw quralı hám apparat, programma xamda informaciya tarmogi resurslarınan jámáát bulib paydalanıwdı támiyinleydi.
Kompyuterlerdiń tarmaqqa qosılıwı qımbatbaxa ásbap -úskeneler - úlken kólemli disk, printerler, tiykarǵı yaddan birgelikte paydalanıw, ulıwma programmalı quralǵa hám maǵlıwmatqa iye bulish imkaniyatın beredi. Global tarmaqlar sebepli alısǵı kompyuterlerdiń apparat resurslarınan paydalanıw múmkin. Bunday tarmaqlar millionlap kisilerdi kamrab alıp, informaciya tarkatish hám kabul etiw procesin pútkilley uzgartirib jiberdi, xızmet kursatishning eń keń tarkalgan tarmogi - elektron pochta orkali informaciya almasıwdı ámelge asırıw bolıp tabıladı. Tarmaqtıń tiykarǵı waziypası paydalanıwshınıń taksimlangan umumtarmaq resurslarına ápiwayı, qolay hám isenimli ximoyalangan túrde informaciyadan jámáát bulib paydalanıwdı shólkemlestiriw. Sonıń menen birge, paydalanıwshılar tarmaqları urtasida maǵlıwmatlardı uzatıwdıń kulay hám isenimli quralın támiyinlew. Ulıwma informaciyalaw dáwirinde úlken kólem degi informaciyalar lokal hám global kompyuter tarmaqlarında saqanadi, kayta islenedi hám uzatıladı. Lokal tarmaqlarda paydalanıwshılar islewi ushın maǵlıwmatlardıń ulıwma bazası shólkemlestiriledi. Global tarmaqlarda birden-bir ilimiy, iktisodiy, social hám materiallıq informaciya mákanı qáliplestiredi.
Maǵlıwmatlar bazasına uzaq aralıqtan turıp kirisiwde, ulıwma maǵlıwmatlardı oraylastırıwda, maǵlıwmatlardı málim aralıqqa uzatıwda hám olardı taksimlab kayta islew boyınsha kupgina wazıypalar bar. Bularǵa bir kancha mısallar keltiriw múmkin:bank hám basqa finanslıq strukturalar ; bazardıń jaǵdayın sáwlelendiriwshi kommerciya sisteması («talab-usınıs»); social támiynat sisteması ; solik xızmeti; aralıq aralıqtan turıp kompyuter tálimi; avia shıptalardı rezerv kilib kúyiw sisteması ; uzaqtan turıp medicinalıq kesellikti anıqlawlaw ; saylaw sisteması. Kursatilgan bul barlıq kushimcha maǵlıwmatlar tuplanishi, saklanishi hám odan paydalana alıw (kirisiw) notugri maǵlıwmatlar bulishidan hám ruxsat berilmegen kirisiwden ximoyalangan bulish kerek. Ilimiy, xızmet, tálim, social hám materiallıq ómir tarawinen global tarmaq millionlap kisiler ushın jańa qıylı dem alıw mashgulotini jarattı. Tarmaq kúndegilik jumıstı hám túrli taraw daǵı adamlardıń dem alıwın shólkemlestiriw kuroliga aylandı.
Tarmaqlar klassifikaciyası
Kompyuter tarmaqların kupgina belgiler, atap aytqanda tapy támiyinleniwi jixatidan klassifikaciyalaw múmkin. Buǵan kura global, mintakaviy hám lokal (jergilikli) tarmaqlar farklanadi.
Global tarmaqlar dúnya buyicha tarmaqtan paydalanıwshılardı kamrab aladı hám kupincha bir-birinen 10 -15 mıń km uzaqlıqtaǵı EXM hám aloka tarmaqları túyinlerin birlestiruvchi yuldosh orkali aloka kanallarınan paydalanadı.
Mintakaviy tarmaqlar onsha úlken bulmagan mámleket qalaleri, wálayatlarındaǵı paydalanıwshılardı birlestiradi. Aloka kanalları retinde kupincha telefon tarmaqlarınan paydalanıladı. Tarmaq túyinleri arasındaǵı aralıq 10 -1000 km ni quraydı.
EXMning lokal tarmaqları bir kárxana, shólkemdiń bir yamasa bir kancha yakin ımaratlarındaǵı abonentlerdi boglaydi. Lokal tarmaqlar júdá keń tarkalgan, sebebi 80-90% informaciya usha tarmaq átirapında aylanıp yuradi. Lokal tarmaqları xar kanday tizilmaga iye bulishi múmkin. Lekin lokal tarmaqlar daǵı kompyuterler yukori tezlikke iye birden-bir informaciya uzatıw kanalı menen boglangan boladı. Barlıq kompyuterler ushın birden-bir operativ informaciya uzatıw kanalınıń bulishi - lokal tarmaqtıń ajralıp turıwshı ózgesheligi. Optikalıq kanalda yoruglik utkazgich insan shash talshıǵı kalinligida jasalǵan. Bul uta operativ, isenimli hám kimmat turatuǵın kabel.
Lokal tarmaqta EXMlar arasındaǵı aralıq onsha úlken emes - 10 km ge shekem, radio kanal alokasidan paydalanılsa - 20 km. Lokal tarmaqlarda kanallar shólkem múlki esaplanadi jáne bul olardan paydalanıwdı ańsatlashtiradi.