Тема: мухандимтлик графикаси фанини ўҚитишда янги педагогик технологиялардан фойдаланиб ўҚитишнинг аҳамияти



Yüklə 0,91 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/31
tarix26.11.2023
ölçüsü0,91 Mb.
#135522
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   31
4417968b-1de4-4e0e-9900-bfff24391ae2



 
O’zbekiston Respublikasi xalq ta’limi vazirligi 
 
Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti
 
 
Fizika – matematika fakulteti 
 
Mehnat ta’limi kafedrasi 
 
Mehnat ta’limi yo’nalishi 
 
 
 
BITIRUV MALAKAVIY 
ISHI 
 
Mavzu: Muxandistlik grafikasi fanini o`qitishda yangi pedagogik 
texnologiyalardan foydalanib o`qitishning ahamiyati 
 
Bajargan: - N. Temirbaeva 
 
Ilmiy rahbar: - dots. B. Avezov 
 
Kafedra mudiri: - dots. B. Avezov 
 
 
 
 
 
NUKUS – 2013 yil 


REJA 
Kirish 
I.BOB Yangi pedagogik texnologiya tushunchasi, uni yuzaga kelishi va ularni 
darslarda foydalanish 
1.1.Yangi pedagogik texnologiya tushunchasi, uni yuzaga kelishi va qo`’llanilishi 
1.2. Kirish darslarida qo`llaniladigan pedagogik texnologiyalar 
1.3. Mehnat ta`limi darslarida chizmashilik faniga oid tushunchalarni o`rgatishda 
ko`rgazma darsidan foydalanish 
II. BOB «Chizma geometriya va muxandislik grafikasi» fanini o`qitishda ilg`or va 
zamonaviy usullardan foydalanish metodikasi 
2.1. Mehnat ta`limi yo`nalishida «Chizma geometriya va muxandislik grafikasi» 
fanini o`qitishda ilg`or va zamonaviy usullardan foydalanish masalalari 
2.2. Yangi pedagogik texnologiya metodlarining turlari 
2.3. Muxandistlik grafikasi fanidan mashg`ulotlarni tashkil etish masalalari 
2.4. Hayot faoliyati xavfsizligi 
2.5. 1 soatlik dars reja konspektasi 
Xulosa 
Foydalanilgan adabiyotlar 


KIRISH 
Mamlakatimizda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishlar bilan bir qatorda, ta`limni 
modernizatsiya qilish yo`lida keng qamrovli ishlar amalga oshirilmoqda. Kadrlar 
tayyoerlash sohasidagi davlat siyosati insonni intellektual va ma`naviy-ahloqiy 
jihatdan tarbiyalash bilan uzviy bog`liq bo`lgan uzluksiz ta`lim tizimi orqali har 
tamonlama barkamol shaxsni shakllantirishni nazarda tutgan holda ta`lim 
muassasalari rahbarlari va pedagog xodimlarning asosiy vazifalari sifatida 
talabalarning fanlar asoslari bo`yicha muntazam bilim olishlarini, ularda bilim 
o`zlashtirish ehtiyojini, asosiy o`quv-ilmiy va umummadaniy bilimlarni, milliy va 
umumbashariy qadriyatlarga asoslangan ma`naviy-ahloqiy fazilatlarni, mehnat 
ko`nikmalarini, ijodiy fikrlash va atrof-muhitga ongli munosabatda bo`lishni va 
kasb tanlashni shakllantirish kabi yo`nalishlarni belgilab berdi. Ijtimoiy rivojlanish, 
birinshi navbatda, ta`lim sohasining moddiy-texnika bazasini mustahkamlash va 
ularni jihozlash masalalari diqqat markazida bo`ladi. 2011-yilda davlat byudjeti
ta`lim muassasalarini rekonstruktsiya qilish, mukammal ta`mirlash va jihozlash 
jamg`armasining 367 milliard so`m miqdoridagi mablag` hisobidan joriy yilda 336 
ta ta`lim muassasasini kapital ta`mirlash, qarayib 1500 ta komp`yuter sinfini 
tashkil qilishni ta`minlash ko`zda tutilgan. oliy ta`lim muassasalarining moddiy-
texnik bazasiniyanada mustahkamlash, ularni zamonaviy o`quv, laboratoriya va 
ilmiy uskunalar bilan jihozlash, tobora kuchayib borayotgan zamon talablariga 
javob beradigan kadrlarni tayyorlashda sifat jihatidan yangicha yondoshuvlarni 
hayotga tatbiq etishdan iborat. (I. Karimov «Demokratik islohatlarni yanada 
chuqurlashtirish 
va 
fuqoralik 
jamiyatni 
shakllantirish-mamlakatimiz 
taraqqiyotining asosiy mezonlari № 19 tom «O`zbeksiton»NMIU 2011 y.) 
Bugungi kunda ta`lim tizimini modernizatsiya qilinishi, uni tarkibiy jihatdan 
qayta qurish, ta`lim, fan, texnika va texnologiyaning, iqtisodiyot va madaniyatning 
jahon miqyosidagi zamonaviy yutuqlarini hisobga olgan holda ta`lim dasturlarini 
o`zgartirib, yangilab borishni ko`zda tutadi. 
Ilg`or pedagogik texnologiyalarni keng o`zlashtirilishi, iqtisodiyotdagi ijobiy 
o`zgarishlar, chet el investitsiyalari ko`lamining kengayishi, tadbirkorlik, kichik va 


xususiy biznesni rivojlanishi, shuningdek, uzluksiz ta`limni fan va ishlab chiqarish 
bilan integratsiyalashuvi, talabalarning qobiliyatlari va imkoniyatlariga muvofiq 
ravishda ta`limga tabaqalashtirilgan yondoshuvni joriy etilishi hamda ta`lim 
berishning 
ilg`or 
pedagogik 
texnologiyalarini, 
zamonaviy 
o`quv-uslubiy 
majmualarni yaratilishi pedagogik jarayonlarni tashkil etish va boshqarish tizimini 
takomillashtirishga asos bo`lmoqda. 
Ta`lim 
muassasalarida 
pedagogik 
jarayonlarni 
takomillashtirish 
va 
rivojlantirishga ta`sir ko`rsatuvchi asosiy omillardan biri sifatida Mehnat ta`limi 
bakalavriyat yo`nalishlarida muxandislik fanlarini o`qitish samaradorligini 
oshirishga tizimli yondoshuv, professor-o`qituvchilarning boshqaruv faoliyatini va 
hamkorlikda boshqaruvni ilmiy asosda tashkil etish zaruriyatini keltirish mumkin. 
Mehnat ta`limi bakalavriat yo`nalishlarida muxandislik fanlarni o`qitishning 
tashkiliy texnologiyalari, dolzarb masalalari qatoriga quyidagilarni kiritilishi 
maqsadga muvafiq bo`ladi: 
1.
Mehnat ta`limi bakalavriyat yo`nalishlari xususiyati va muxandislik 
fanlarini o`qitish metodelogiyasi masalalari. 
2.
Muxandislik fanlari mashg`ulotlarida innovatsion va interfaol 
usullardan foydalanish. 
3.
Mehnat 
ta`limi 
yo`nalishi 
bo`yicha 
bakalavrlar 
tayyorlashda 
konstruktor-texnologik tarbiya jarayonlarini tashkil etish. 
4.
O`quv ustaxonalari va karxonalar bazasida malakaviy amaliyotlarini 
tashkil etish muammolari. 
5.
Iqtidorli talabalarning muxandislik fanlari bo`yicha ilmiy-tadqiqot 
ishlarini tashkil etish.
Oliy ta`lim muassasasida pedagogik jarayonlarni tashkil eti shva boshqarishda 
alohida qaratilishi zarur bo`lgan omillardan biri pedagogik jarayonlarda talabalar 
faolligini 
ta`minlash, 
talabalarda 
o`zini-o`zi 
tarbiyalash 
ko`nikmalarini 
shakllantirish va rivojlantirish, ularning mustaqil ta`lim olishlari uchun zaruriy 
shart-sharoitlarni yaratish, shuningdek refleksiv ta`limiy muhitni hamda shaxsga 
yo`naltirilgan ta`sir jarayonini tashkil etishdan iborat. 


Pedagogik jarayonlarni talabalarning mustaqil olgan tushunchalari asosida 
tashkil eti shva mazkur jarayonda ularni ijodiy fikrlashga o`rgatish asosida tashkil 
eti shva mazkur jarayonda ularni ijodiy fikrlashga o`rgatish asosida faolligini 
ta`minlash, shuningdek, ularda reflektsiya qobiliyatlarini shakllantirish, pedagogik 
jarayonlar samaradorligin ta`minlashda talabalarning mustaqil ishlashi va mustaqil 
o`rganishi uchun alohida topshiriqlar beri shva unda ularning boshlagg`ich 
tushunchalari darajasini hamda moyilligin o`rganish, tahlil qilish va ob`ektiv 
baholash, berilayotgan topshiriqlarni bajarishga ularda qiziqishlar shakllantirish, 
talabalarning 
ta`lim-tarbiyasiga 
ota-onalar 
va 
professor-o`qituvchilarning 
munosabatlari yo`nalishlarida ob`ektiv axborotlar to`plash va ularga asoslash 
pelagogik jarayonlarni tashkil etig va boshqarishda o`ziga xos ahamiyat kasb etadi. 
Ta`lim muassasalarida pedagogik jarayonlarni tashkil eti shva boshqarish 
funktsiyalari bir qancha vazifalarning bajarilishini, ya`ni pedagogik jarayon 
sub`ektlariga zaruriy shart-sharoitlarni yaratish, ularning faoliyatini tashkil etish, 
muvofiqlashtirish, nazorat qilish, tahlil qilish va baholash, shuningdek, mazkur 
jarayonni amalga oshirish uchun moddiy-texnika bazani yaratish va mustahkamlab 
borish, Yangi pedagogik va axborot texnologiyalari bilan qurollantirish, yuqori 
malakali mutaxassislar bilan ta`minlash kabi qator vazifalarni ham amalga 
oshirishni nazarda tutadi. 
Bugingi kunda, barkamol shaxsni shakllantirish masalasi davlat siyosati 
doirasiga ko`tarilgan bo`lib, uni amalga oshirish jarayoni hisoblangan pedagogik 
jarayon samaradorligini ta`minlash esa, umumiy o`rta ta`lim muassasasi rahbarlari, 
o`qituvchilari, tarbiyachilar, pedagogik jarayon ishtirokchilari va boshqa 
mutaxassis xodimlarning faoliyatini samarali tashkil etish zaruriyatini belgilaydi. 
Hozirgi kunda pedagogik texnologiyalarni ta`lim tizimiga qo`llashga oid bir qator 
tadqiqotlar olib borilayotgani dolzarb masalalardan biri bo`lib kelmoqda. 
Avvalo shaxsning individual xususiyati bilim olishga bo`lgan qiziqish, uning 
hamma jarayonlariga ta`sir ko`rsatadi. Insondagi ayrim hislatlarni, qobiliyatlarni 
o`sishi ham ma`lum darajada undagi qiziqish-havaslar bilan belgilanadi. Qiziqish 
kishining mehnat faoliyati uchun ham nihoyatda muhimdir. Chunki, u insonni 


mehnat faoliyatiga rag`batlantiradi, uning g`ayratiga – g`ayrat qo`shib, tashabbus 
ko`rsatishiga, faol harakat qilishga, ya`ni ijtimoiy faollikga, ijod etishga, 
yangiliklar yaratishga yo`llanadi.Bu hislotlarni rivojlantirishda pedagogik 
texnologiyalardan foydalanish yaxshi natija beradi. 
Pedagogik texnologiyalarning asosiy mohiyati ta`limda o`quvchilarga bilim 
berish va shu bilimlarni to`liq o`zlashtirishga kafolat berishdir. Maktabda 
pedagogik texnologiya asosida o`qitishda eng asosiy talab, o`quvchilarning hayotiy 
tajribasi avval o`zlashtirgan bilimlari va qiziqishlari asosida bilim berishni ko`zda 
tutadi. 
Pedagogik-texnologiyalar mohiyat-e`tibori jihatidan boshqa texnologiyalar 
bilan bir safda turadi, chunki ular ham boshqalar qatori o`z xususiy sohasiga
uslublari va vositalariga ega. Biroq pedagogik texnologiya inson ongi bilan bog`liq 
bilimlar sohasi sifatida murakkab va hammaga ham tushunarli bo`lmagan 
pedagogik jarayonni ifoda etishi bilan ishlab chiqarish va axborotli 
texnologiyalardan ajralib turadi. 
Pedagogik texnologiyalarni amalga oshirishda qo`llaniladigan vositalar 
umuman o`xshash bo`lib, ularning turlari ko`p. Ularni shartli ravishda quydagi 
turlarga ajratish mumkin: 
Verbal, noverbal, vizual, studio, tabiiy, o`quv anjomlari hamda maktab 
jihozlari. Ta`lim tizimini modernizatsiya qilish, uni tarkibiy jihatdan qayta qurish, 
ta`lim, fan, texnika va texnologiyaning, iqtisodiyot va madaniyatning jahon 
miqyosidagi zamonaviy yutuqlarini hisobga olgan holda ta`lim dasturlarini 
o`zgartirib, yangilab borishni ko`zda tutadi. 
Verbal vositalarning asosini axborot tashkil qiladi. Bular so`zlar bilan 
ifodalanadigan axborotlar bo`lib, o`qituvchi shu axborot haqidagi bilimga ega 
bo`lishi kerak. Zamonaviy ta`limni amalga oshirishning yana bir zarur sharti o`quv 
fanlari bo`yicha axborot manbalari, shu jumladan, yangi axborot 
texnologiyalarining tez va qo`lay foydalanish imkonini beruvchi sharoit 
yaratishdan iborat.


Maktabda ta`lim jarayonining o`zidagi va o`qitish uslubiyotidagi har xil 
kamchiliklar oqibatida bilim berishda yuzaga kelgan nodemokratik hamda jamiyat 
uchun muhit shunga olib keladiki, o`quvchilarda mustaxil fikrlash rivojlanmay 
qolib, natijada oqilona hayotiy echimlar qabul qilish uchun etarli tayyorgarlik 
etishmaydi. 
O`quvchilarning grafik savodxonligini oshirish shuning uchun hәm zarurki, 
ilmiy texnika progressii shartlarida ob`ektlarning real xususiyatlariga ko`ra 
abstraktsiyalashga har xil darajadagi grafikaviy metodlar bilan ish ko`rish 
qobiliyatiga ega bo`lgan talaba va o`quvchilar kun sayin o`sib bormaqda. Shuning 
uchun ham keyingi yillarda «inson va texnika» tizimida psixologlarning vizual 
tafakkur jarayoniga pedagog va uslubiyotchilarning ta`lim jarayonida 
informatsiyaning usul va uslubiyotlarning shakllanishi hamda shakllantirish 
masalasiga qiziqish ortmoqda. 
Ta`lim berishda o`zaro bog`liqlikni muvaffaqiyatli o`qitishning zaruriy sharti 
hisoblanadi. U, ayniqsa, chizmashilik, mehnat, geometriya, rasm va fizikani 
o`qitishda juda muhimdir. Chunki bu fanlarning birortasidan olingan bilim, o`quv 
va malakalar boshqa fanlardan bevosita foydalaniladi. O`quvchi bilimlarni narsa va 
hodisalarni bevosita kuzatish orqali, sezgilar vositasida bilib olishi zarur. Buni 
Kamenskiy ta`limning oltin qoidasi deb atadi. Sezgilar vositasida mukammal idrok 
qilingan narsalar, hodisalar xotirada uzoq va mustahkam saqlanadi. Inson o`quv 
axborotlarini ko`z va qulog`i yordamida qabul qiladi. Quloq 15500 ta sezgir 
elementlarga, ko`z esa 126 million sezgir elementlarga ya`ni quloqqa nisbatan 
8000 mart ko`p elementlarga ega ekan. Pedagog olimlarning ta`kidlashicha, agar 
darslar so`z, tushuntirish orqali olib borilsa, -o`zlashtirish 10% ni, ko`rsatishi, 
namoyish orqali tashkil etilsa, 59%, ta`lim jarayoni axborot texnologiyalari, 
pedagogik texnologiyalar bilan o`quvchining shaxsiy ishtiroki, faolligida kechsa, 
o`zlashtirish sifati va samaradorligi 90%ni tashkil etar ekan. Shuning uchun bu 
malakaviy bitiruv ishida pedagogik texnologiya metodlarini muxandistlik grafika 
fanida o`rganib uni maktablarda mehnat ta`limi darslarida keng foydalanilsa 
maqsadga muvofiq bo`ladi deb uyladim va malakaviy bitiruv ishini yozishda 


pedagogik texnologiyaning yuzaga kelishi, ularning turlari, ularni dars jarayonida 
foyalanish metodlari, bir soatlik dars konspektalarida ko`rsatishga harakat qildim. 
Bu malakaviy bitiruv ishimda keltirilgan ma`lumotlar ilmiy jihatdan olimlarimiz 
tamonida sinab ko`rilgan va men o`zim № 38 maktabda pedagogik amaliyot 
jarayonda qo`llanib o`quvchilarning darsga bo`lgan qiziqishiga va bilim, 
ko`nikma, malakaga ega bo`lishiga erishdim. Bu malakaviy bitiruv ishi maktab 
o`qituvchilariga darslarni o`tkazish jarayonida foydalansa o`quv metodik 
ko`rsatma xisobida yordam beradi deb o`ylayman. 



Yüklə 0,91 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   31




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin