Tema: Multimediya tiykarlar joba: Kirisiw Tiykarg’ bolim


Informatsiyon taminatda multimedia



Yüklə 196 Kb.
səhifə2/12
tarix10.01.2022
ölçüsü196 Kb.
#110140
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
2.1.Informatsiyon taminatda multimedia.

Multimedia prinsiplerinde qurilg’an elektron mag’lumatnamalar,ensiklapediyalar,awdarmalar ha’m sozlikler adamlardi hayran qaldiradi.Tariyx,geograpiya,medetsina,sport ha’m basqa tarawlar boyinsha turli elektron ensiklapediyalar bar.Informatsiyaliq taminatda multimedia barasinda hazirgi waqqitda elektron kitapxanalar haqqinda pikir juritpekshimiz.



O’zbekistan Respublikasi Prizdentinin’ “Respublika xalqinin’elektron- kitapxana menen taminlewdi payda etiw turisinda”g’ qararinin’ dag’azalaniwi,zamanagoy talaplardi dizimge alg’an halda jan’a tipdegi kitapxanalar jaratiw ushin huqiqiy tiykar boldi.

Qararda[O’zbekistan Respublikasi Prizidentinin’ qarari “Respublika xalqin elektron-kitapxana menen taminlewdi payda etiw tuwrisinda”.Marifat,2006 jil 21 iyun №49(7866)] jan’a tiptegi “Elektron-kitapxana orayi”ha’m “Axborot-resurslar orayi”payda qiliw maselesi qoyildi,bul oraylar,alding’i kitapxanalardantu’pten parq qiladi ha’molar kitapxanalarg’a alding’i kitapxana xizmet ko’rsetiwden o’z axborat resurslarin jaratiw ha’m ja’han ilim-talim axborat resurslardan imkanyatin beriw joli menen elektron-kitapxana xizmeti korsetiwge o’tiwin ta’minlew lazim.Bunday jan’a payda qiling’an oraylar aldina sheshiletug’in o’te zarur bolg’an jan’a wa’ziypalar qoyildi,bul waziypalardi orinlaw ushin,da’slep,tiykarg’I kitapxana texnalogiyalarin avtomatlastiriw talap etiledi.Tiykarg’ kitapxana texnalogiyalar;informatsiyalardi jiynaw,saqlaw,islew beriw,izlew ha’m uzatiwdi avtomatlastiriw-bul kitapxanada avtomatlastirilg’an informatsiyaliq-kitapxana dizimin jaratiw.Bizge malim bolg’aninday,avtomatlastirilg’an informatsiyaliq-kitapxana dizimi(AAKT)o’z ara baylang’an ha’m tiykarg’i mag’luwmatlar bazasi tiykarinda jumis juritetug’in bir neshe bolimlerden ibarat.AAKT quramina tomendegiler kiredi;

Da’sturiy ta’minat;

Texnik ta’minat;

Axborat ta’minati:

Lingbistlik ta’minat;

Sholkemlestirilgen-texnalogiyaliq ta’minat;

Kadirlar ta’minati;

Da’sturiy taminat

AAKT tin’ da’sturiy taminati tuwrisindag’i mag’luwmatlar[ Karimov U. Elektron bibliografik resurslar jaratiw texnalogiyasi ham manbalari T.;O’zbekistan Respublikasi pa’nler akademiyasi “Pa’n”baspaqanasi,2006.-194 b.]da bayan etilgen.AAKT tin’ dasturiy taminatqa kiriwshi kitapxanani avtamatlastiriwshi dizim (KAT) jaratiw (yaki satip aliw)ham jaryalaw kitapxana texnalogiyalarin avtomatlastiriwda ahmiyetli basqish bolip esaplanadi.Har qanday protsess tiykarinan,kitapxana protsessin avtomatlastiriw jumis ha’m usi taraw ushin standartlar jaratiw jumisinan baslanadi[ Katimov U.Kitpxana texnalogiyalarin avtomatlastiriwda standartlastiriw ma’seleleri.Informatika ha’m energetika ma’seleleri O’zbekistan jurnali. T.: Ozbekistan Respublikasi Pa’nler akademiyasi “Pa’n” baspaqanasi,2006.-58-63 b.].Bu’gingi ku’nde kitapxanashiliq jumisi tarawina baylanisli 60 dan artiq standartlar bar,biraq olardin’ birewi de O’zbekistanda qandayda bir sho’lkem tarepinen o’zbek tiline awdarma qilinbag’an ha’m tastiyqlanbag’an usi sebepli bul standartlar qandayda bir kitapxanada dag’aza etilmegen.Sonday eken,usi standartlardi O’zbekistan kitapxanashiliq jumisina maslastirilmastan ,olardi kitapxanalarg’a usinis etpesten turip AAKT ushin milliy da’stur jaratiw masxetke iyayiqlima? Albette yaq.Kitapxanashiliq jumisina baylanisli standartlar jiyindisi(SIBID)in o’zbek tiline awdarmalaw,maslastirip,tasdiqlaw ha’m O’zbekistan kitapxanashiliq jumisina,baspaqana tarawina ha’m kitap sawdasi menen shug’illaniwshi sho’lkemler jumisina usinis etiw milliy KAT jaratiw ushin bekkem pundament jaratiw imkaniyatin beredi.Standartlardi jaratiw ushin waqit,qarijet talar etiledi.Qararda nazerde tutilg’an waziypalardi orinlaw ushin 2-3 jil(standartlardi jaratiwdi) kutip turmaydig’oy.Demek,kitapxana texnalogiyalarin avtomatlastiriwda mo’lsherlengen dizimler bazarin uyreniw ha’m en’ maqulin tanlap,isti baslaw kerek. Respublikamizdin’ bir qatar iri kitapxanalarda (27 kitapxanada)Rossiyada islep shig’arilg’an KAT “IBIS”isletilmekde.Bul dizim KATlarg’a qoyilatug’in xaliqaraliq talaplarg’a juwap beredi.Kitapxanlar ushin bul sistemani satip aliw ha’m IRBIS sistemasi ja’rdemi tazliginde elektron bibligrafik resurslar jaratiwg’a kirisiw bugingi kundegi basli waziypag’a aylang’an.

Rexnik ta’minat

Avtomatlastirilg’an elektron –kitapxana sistemasin jaratiwda onin’ ahmiyetli bolimi esaplaniwshi texnik taminattin’ orni ayriqsha.Adette,dasturiy taminatqa tuwri halda texnik ta’minat tanlanadi.Bizga malim bolg’aninday,kitapxanalarda tiykarinan tekstli mag’lumatlarg’a islew beriledi.Bir kitaptin’ bibliografik suwretin KAT tin’ elektron bazasina kiriw ushin 20-30 minut waqit ketiwin nazerde tutsaq ,kitapxananin’ elektron katalogi bazasinda qanshelli qimbatli mag’luwmat jamleskenligin koremiz.Demek,bunday mag’luwmatlardi saqlaw qurilmalarinin’ isenimli islewi AAKTtin’ jaqsi jumis ko’rsetiwin taminleydi.Bolmasa,juda ulken mashaqqat penen jaratilg’an bibliografik mag’luwmatlar bazasi,texnik taminattin’ natiwri tan’lang’anlig’i aqibetinde,jaraqsiz halg’a kelip qaliwi mu’mkin.


Yüklə 196 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin