Tema: Sawat ashıwda analitikalıq sintetikalıq seslik metod Jobası

Juwmaqlaw
Biziń jumısımızdıń tiykarǵı maqseti de qaraqalpaq tilin oqıtıwda Interaktiv metodlar hám olardıń áhmiyetin, sonday-aq aldıńǵı pedagogikalıq texnologiyalar tiykarında hár qıylı metodlardan, kórgizbeli qurallardan, slaydlardan paydalanıw nátiyjesinde úyretiw hám oqıwshınıń yadında uzaq saqlaw, olardan maman qánigelerdi tayarlaw bolıp tabıladı. Sonlıqtan sabaǵımızda «Aqılıy hújim» metodı arqalı júzege keletuǵın «Didaktikalıq oyın texnologiyasınıń modeli», «Isbilermenlik metodınıń texnologiyalıq kartası», «Konferenciya sabaqları»n paydalanıwdı maqset ettik. Sabaq ótiw barısında bunday metodlardan paydalanıwdıń nátiyjesi joqarı boladı.

Sorawlar toplamı

1. Sawat úyretiwde analitik sintetik seslik metodı (ASSM) ne?
Juwap : Analitik sintetik seslik metodı (ASSM) sawat ashıwtı úyretiwdiń jantasıwı bolıp, tiykarǵı itibar sózlerdi strukturalıq dawıslarǵa bolıp, keyininen bul dawıslardı sintez etip sóz payda etiwge qaratılǵan.
2. ASSM basqa sawat úyretiw metodlarınan nesi menen parıq etedi?
Juwap : ASSM oqıwshılardıń fonologik xabarlılıǵı hám fonetikalıq kónlikpelerine pát beriw, olardı quraytuǵın dawıslardı túsiniw arqalı sózlerdi dekodlashda járdem beriw menen basqa metodlardan parıq etedi.
3. ASSMda fonologik sananıń áhmiyeti nede?
Juwap : ASSMda fonologik xabarlılıq júdá zárúrli, sebebi ol oqıwshılarǵa sózler degi bólek dawıslardı (fonemalarni) teńib alıw hám basqarıw, olardıń oqıw hám orfografiya qábiletlerin jaqsılawǵa járdem beredi.
4. ASSM studentlerge orfografiya hám jazıw kónlikpelerin qáliplestiriwde qanday járdem beredi?
Juwap : ASSM oqıwshılardı fonemalar haqqındaǵı bilimlerinen paydalanıp, sózlerdi tuwrı aytıw hám dawıslar hám háripler ortasındaǵı munasábetlerdi túsiniw arqalı jazıwdı jaqsılawǵa odaydı.
5. ASSM jantasıwınıń tiykarǵı komponentleri nelerden ibarat?
Juwap : Tiykarǵı komponentler fonematik xabarlılıq, fonetikalıq kórsetpeler, aralastırıw, segmentlew hám kodlaw qábiletlerin óz ishine aladı.
6. ASSM oqıwdı túsiniwge qanday shaqırıq etedi?
Juwap : ASSM tekstti túsiniw hám túsiniw ushın zárúr bolǵan sózlerdi dekodlashda bekkem tiykar jaratadı.

7. ASSM ádetde studentlerge qaysı jasda kiritiledi?

Juwap : ASSM oqıwshılarǵa balalar bog'chasidayoq tanıstırılıwı múmkin hám kóbinese baslanǵısh klaslarda qollanıladı.
8. ASSMda fonematik sananı úyretiw ushın qanday shınıǵıwlar qollanıladı?
Juwap : Xızmetler uyqaslaw oyınların, sózlerdi payda etiw ushın dawıslardı qarıwtirishni hám sózlerdi bólek dawıslarǵa ajıratıwdı óz ishine alıwı múmkin.
9. ASSM jantasıwı gúresip atırǵan oqıwshılardı qanday qollap -quwatlaydı?
Juwap : ASSM qıyınshılıqqa dus kelgen oqıwshılarǵa fonikaga sistemalı hám sistemalı jantasıwdı usınıwı múmkin, bul olarǵa oqıw qıyınshılıqların engishga járdem beredi.
10. ASSMni úyreniwde kemshilikleri bolǵan studentler ushın maslaw múmkinbe?
Juwap : Awa, ASSM oqılıwında kemshilikleri bolǵan studentlerdiń mútajliklerin qandırıw ushın maslastırılıwı múmkin, maslastırılǵan kórsetpeler hám qosımsha járdemdi usınıs etedi.
11. ASSMda fonikaning ornı qanday?
Juwap : ASSMda fonika boyınsha oqıtıw studentlerge anglichan tilindegi dawıslar (fonemalar) hám háripler (grafemalar) ortasındaǵı jazıwmalarni túsiniwge járdem beredi.
12. ASSM jantasıwı ǵárezsiz oqıwdı qanday xoshametlentiredi?
Juwap : Studentlerge sózlerdi nátiyjeli dekodlashni úyretiw arqalı ASSM olarǵa ǵárezsiz túrde kóbirek isenim menen oqıw múmkinshiligin beredi.

13. ASSMda tez-tez isletiletuǵın arnawlı resurslar yamasa materiallar barma?

Juwap : Ulıwma dereklerge fonetikalıqa jumıs dápterleri, flesh-kartalar hám ınteraktiv programma programmaları kiredi.
14. Analitik hám sintetik fonikaning parqı nede?
Juwap : Analitik fonikada tanıs qálipler boyınsha pútkil sózlerdi analiz qılıw názerde tutılǵan bolsa, sintetik fonika sózlerdi fonemalarga bolıw hám olardı birlestiriwge qaratılǵan.
15. Ata-analar úyde ASSMni qanday qollap-quwatlawları múmkin?
Juwap : Ata-analar óz perzentleri menen oqıw, fonetikalıq oyınlar oynaw hám sózlerdi anıqlawdı shınıǵıw qılıw arqalı ASSM principlerıni bekkemlewleri múmkin.
16. ASSM natiyjeliligin tastıyıqlaytuǵın izertlew dálilleri ne?
Juwap : Izertlewler sonı kórsetedi, ASSM jantasıwı, ásirese, jas oqıwshılar ushın oqıw hám orfografiya kónlikpelerin jaqsılawda nátiyjeli.
17. ASSMda sheklewler yamasa sın pikirler barma?
Juwap : Birpara sınshılar ASSM barlıq studentler ushın uyqas kelmewi hám teń salmaqlılıqlı sawat ashıw jantasıwı birpara jaǵdaylarda kóbirek sáykes keliwi múmkinligin aytıp otediler.
18. ASSMni sawat ashıwtı úyretiwdiń basqa metodları menen birlestiriw múmkinbe?
Juwap : Awa, ASSM jáne de keń qamtılǵan sawat ashıw programmasın jaratıw ushın basqa jantasıwlar menen birlestirilishi múmkin.

19. Oqıtıwshılar ASSMda oqıwshılardıń tabıslı bolıwın qanday bahalawları múmkin?

Juwap : Oqıtıwshılar oqıwshılar rawajlanıwın baqlaw ushın fonika testleri, sózdi anıqlaw hám oqıwdı túsiniwdi bahalaw sıyaqlı bahalawlardan paydalanıwları múmkin.
20. Sawat ashıw táliminde ASSM menen baylanıslı zárúrli tabıs gúrrińleri yamasa mısallar barma?
Juwap : Arnawlı bir ámeliy izertlewler ámeldegi bolmasa, kóplegen mektepler hám oqıtıwshılar ASSM jantasıwınan paydalanǵan halda, ásirese, erte sawat ashıw úyretiwlerinde sawat ashıw nátiyjeleri jaqsılangani haqqında xabar berdi.

Paydalanilģan àdebiyatlar
1. Qosimova K., Matjonov S., Gulomova X., Yoldosheva Sh., Sarı yev Sh. Ona tili oqitish metodikası . T.: Noshir, 2009. 163 b.
2. Gulomova X., Yoldosheva Sh., Mamatova G., Boqiyeva H. Husnixat va uni oqitish metodikası . T.: TDPU, 2009. 70 b.
3. Matchanov S., G`ulomova X., Yuldasheva Sh., A. Nisanbaeva. Ana tilin oqitu ádіstemesі. –T.: TDPU, 2013. – 277 b.
4. Raxmatullaeva L.I. Metodika prepodavaniya rodnogo yazika rodnogo yazika. –T.: Uchebnoe posobie. Moliya Iktisod, 2007.
5.A.Pirniyazova, Q.Pirniyazov, Q.Bekniyazov Baslawısh klaslarda ana tilin oqıtıw metodikası Nókis «Bilim» baspası 2018-j