Temel inanişlar

TEMEL İNANIŞLAR

• TEMEL İNANIŞLAR

• (Ben beceriksiz ve başarısızım.) (Kimse başarısız insanları sevmez.)

• ARA İNANIŞLAR

• (Tutum: Beceriksiz olmak korkunç bir şey.

• Kural: Beceriksizliği telafi için hep çok çalışmalıyım.

• Sayıltı: Ancak çok çalışırsam başkalarının...)

• DÜŞÜNCE

• OLAY OTOMATİK DÜŞÜNCE DUYGU

• Dersi dinliyor ama... Anlayamayacağım DAVRANIŞ

• Ben aptalım FİZYOLOJİK

Şemalar, davranışı belirleyen soyut, mental planlardır. Bilginin anlamlandırılmasında rol oynar.

• Şemalar, davranışı belirleyen soyut, mental planlardır. Bilginin anlamlandırılmasında rol oynar.

• Şemalar, yaşadığımız dünyaya anlam vermemizi, yeni bilgi ve deneyimlerin daha önceden oluşmuş belirli bir zemin ve yapı içine oturmasını sağlar.

• Erken çocukluk çağında oluşan bu dosyalama sistemleri, bilgi işleme sürecini ve bireylerin kendileri, diğerleri ve yaşadıkları dünyaya ilişkin düşünce-duygu ve davranışlarını belirler.

Katı, değişime dirençli, global ve yaygın özellikler taşır.

• Katı, değişime dirençli, global ve yaygın özellikler taşır.

• İnancın en alt ve en temel katmanıdır.

• Şema zihnin bilişsel yapısı (dosyalama sistemi), temel inanışlar ise şemanın içeriğidir.

• Bu ana inançlar, ara inançların oluşumunu sağlar.

Çocukluktan başlayarak insanların dünya ve diğer kişilerle olan ilk deneyimleri sonucunda kendileri, diğer insanlar ve yaşadıkları dünya hakkında geliştirdikleri ilk ve en temel inançlar

• Çocukluktan başlayarak insanların dünya ve diğer kişilerle olan ilk deneyimleri sonucunda kendileri, diğer insanlar ve yaşadıkları dünya hakkında geliştirdikleri ilk ve en temel inançlar

• Zihinsel yapının en eski birimi (hard disk)

• Ara inançları ve O.D.’leri şekillendirir.

• Kişinin dünya temsilini oluşturur.

• Kişinin temel inançları üç alanda oluşmaktadır:

- Çaresizlik temel inançları

• - Çaresizlik temel inançları

• Çaresizim / Güçsüzüm
• Zayıfım / Yetersizim
• Etkisizim / Beceriksizim
• Kendi kendime yetemem

• - Sevilemezlik temel inançları

• Sevilmeyecek biriyim
• Çekici değilim
• Hoşlanılmayacak bir insanım
• Değersizim
• Eninde sonunda reddedileceğim
• Nihayetinde terk edileceğim
• İstenilecek biri değilim

Bir çok durumda kişinin otomatik düşünceleri ve ara inançları çalışıldığında kişinin durumunda düzelme görülür ve bu düzelme genellikle kalıcıdır. Dolayısıyla tedavi bu aşamada sonlandırılabilir. Ancak bazı durumlarda kişinin temel inançlarıyla da çalışılması gerekebilir. Bu gereklilik kişinin sorununun doğasına, kişinin kişilik özelliklerine ve terapiden taleplerine göre belirlenir.

• Bir çok durumda kişinin otomatik düşünceleri ve ara inançları çalışıldığında kişinin durumunda düzelme görülür ve bu düzelme genellikle kalıcıdır. Dolayısıyla tedavi bu aşamada sonlandırılabilir. Ancak bazı durumlarda kişinin temel inançlarıyla da çalışılması gerekebilir. Bu gereklilik kişinin sorununun doğasına, kişinin kişilik özelliklerine ve terapiden taleplerine göre belirlenir.

• Ortaya çıkarılması ve değiştirilmesi en zor, en dirençli yapılardır. Bazı durumlarda değişim mümkün de olmayabilir.

Şemalarla otomatik düşünceler arasında yer alır ve tutum, kural-beklenti ve varsayımlardan oluşur.

• Şemalarla otomatik düşünceler arasında yer alır ve tutum, kural-beklenti ve varsayımlardan oluşur.

• Ara inanışlar, şemaların korkulan sonuçlarının oluşmaması için bireylerin kullandığı stratejilerdir.

* Tutumlar

• * Tutumlar

• İyi-kötü, güzel-çirkin, doğru-yanlış şeklinde değer yargısı
• * Kurallar/beklentiler (must)
• -meli, -malı şeklindeki gereklilik/zorunluluk/kural ya da beklenti/talep

• * Varsayımlar (if…then)

• “Eğer/öyleyse o zaman” şeklinde önermeler

Tutumlar (iyi-kötü, güzel çirkin, doğru-yanlış)

• Tutumlar (iyi-kötü, güzel çirkin, doğru-yanlış)

• ‘Yardım istemek zayıflıktır’

• ‘İnsanın kusurunun olması çok kötü

• bir şeydir’

• ‘Kendini göstermek ayıp bir şeydir’

Kurallar/beklentiler (-meli, malı)

• Kurallar/beklentiler (-meli, malı)

• ‘En yüksek notları almalıyım’
• ‘Herkes beni sevmeli’
• ‘Asla insanlardan hiç bir şey istememeliyim’
• ‘Asla hata yapmamalıyım’

Varsayımlar (eğer/o zaman)

• Varsayımlar (eğer/o zaman)

• ‘Eğer mükemmel bir şekilde anlatırsam, ancak o zaman yeterli

• olduğumu düşünürler’

• ‘Bir kere bile hata yaparsam, başarısızım demektir’

• ‘Eğer başarılı olursam, o zaman bana değer verirler’

• Katı ve mutlak bilişlerdir.

• Sanki kişinin kendi yazdığı bir kanun kitabıdır. Bireyin bir olaya bakış açısını, dolayısıyla olayı nasıl algıladığını, nasıl yorumladığını ve ne değer biçtiğini belirlerler.

Otomatik düşüncelerin (OD) altında yatan kaynaklardır.

• Otomatik düşüncelerin (OD) altında yatan kaynaklardır.

• Kendileri örtüktürler ancak işlevlerini otomatik düşünceler aracılığıyla

• görürler.

• Kişi otomatik düşüncesini fark ettiğinde, onun arkasında yatan ara

• inancını hala fark edemeyebilir.

• Temel inançlar tarafından düzenlenir ve harekete geçirilir