Tərcüməçilər: Ağabala Mehdiyev, Elşən Mahmudov, Etibar Quliyev Redaktorlar: İxtisas redaktoru

238

Namaz (1)

1115. Namaz

Quran:

«Namazlarınızdan və orta namazınızdan riayət edin və təvazökarlıqla Allah(a itaət) üçün ayağa qalxın.»¹⁴¹

«Namaz qılandan sonra Allahı (bütün hallarda) ayaq üstə, oturaraq, uzan­dığınız halda yad edin və qəlbiniz arxayın olanda namazı (kamil surətdə) qılın ki, namaz möminlər üçün müəyyən vaxtlarda təyin edilmişdir.»¹⁴²

«Ey Rəbbim! Məni də, nəslimdən olanları da namaz qılanlardan et. Ey Rəbbim, duamı qəbul et.»¹⁴³

Hədis:

3591. Allahın Peyğəmbəri (s): «Hər şeyin siması var, sizin dininizin də siması namazdır.»¹⁴⁴

3592. Allahın Peyğəmbəri (s): «Allah-taala namazı mənim gözlərimin nuru etdi. Yemək acın, su təşnənin məhbubu olduğu kimi, namazı da mənim məhbubum etdi. Fərq yalnız budur ki, ac insan çörək yeyəndə, təşnə də su içəndə sudan doyar, ancaq mən namazdan doymaram.»¹⁴⁵

3593. İmam Əli(ə) : «Namaz Allahın rəhmətini yerə endirər.»¹⁴⁶

3594. İmam Əli(ə): «Allahın Rəsulu(s) nə şam yeməyini, nə də başqa bir yeməyi namazdan önə salmazdı. Namaz vaxtı çatanda, elə bil nə ailəsini tanıyardı, nə də mehriban dostunu.»¹⁴⁷

3595. İmam Əli(ə): «Namaz hər bir təqvalı üçün Allaha yaxınlaşmağın vasitəsidir.»¹⁴⁸

3596. İmam Baqir (ə): «Namaz dinin sütunudur. Namaz çadırın sütununun bənzər. Sütun möhkəm olsa, mıxlar və kəndirlər də möhkəm qalacaq, sütun əyilsə və sınsa, nə mıx möhkəm qalacaq, nə də kəndir.»¹⁴⁹

3597. İmam Sadiq (ə): «Allahın yanında ən sevimli iş namazdır və o

peyğəmbərlərin insanlara son tövsiyyəsidir.»¹⁵⁰

3598. İmam Sadiq (ə) («Allah yanında ən üstün və ən çox sevilən əməl» barədə sualın cavabında): «Allahı tanımaqdan sonra, namazdan üstün heç bir şey tanımıram. Məgər saleh bəndə İsa ibn Məryəmin «Mənə namazı tövsiyə etdi...!:» dediyini görmürsənmi?» ¹⁵¹

1116. Namazın təsiri

Quran:

«Kitabdan sənə vəhy olunanları oxu və namaz qıl ki, namaz pis və bəyənilməyən işdən çəkindirər. Şübhəsiz ki, Allahı yad etmək hər ibadətdən üstündür. Allah etdikləriniz əməlləri bilir.»¹⁵²

Hədis:

3599. Allahın Peyğəmbəri(s): «Kimin namazı onu pislikdən və haramdan çəkindirməsə, onda Allahdan uzaqlaşmaqdan başqa bir şey artmaz.»¹⁵³

3600. Allahın Peyğəmbəri (s) (onunla bərabər namaz qılan və eyni halda çirkin işlərlə məşğul olan kişi barədə): «Günlərin biri, onun namazı onu pis işlərdən çəkindirəcək.» Çox keçmədi ki, həmin kişi tövbə etdi.»¹⁵⁴

3601. Allahın Peyğəmbəri(s): «Həqiqətən dinin sütunu namazdır və Adəm övladından soruşulan ilk şey namaz olacaqdır. Namazı doğru olsa, o biri əməllərinin hesabatı aparılacaqdır. Doğru olmasa, digər əməl­lərinin hesabatı aparılmayacaq.»¹⁵⁵

3602. İmam Əli(ə): «Kim namazı onun həqiqətini dərk edərək qılsa, günahları bağışlanar.»¹⁵⁶

3603. Xanım Fatimeyi Zəhra (ə): «Allah-taala insanı təkəbbürdən çəkindirmək üçün namazı ona vacib etdi.»¹⁵⁷

3604. İmam Baqir (ə): «Bəndədən soruşulacaq ilk şey namazdır, əgər qəbul olunsa, digər əməlləri də qəbul olunacaq.»¹⁵⁸

3605. İmam Baqir (ə): «Namaz ixlası möhkəmləndirər və təkəbbürü uzaqlaşdırar.»¹⁵⁹

3606. İmam Sadiq (ə): «Əgər sizlərdən birinizin qapısının ağzından bir arx axarsa və gündə beş dəfə o arxda yuyunsa, bədənində bir çirk və natəmizlik qalarmı? Namaz da, həmin bu paklayan, təmizləyən su arxına bənzəyir. İnsan namaz qılanda, namaz yalnız onu imandan çıxardan və israrla əməl etdiyi günahdan başqa, bütün günahlarını təmizləyər.»¹⁶⁰
1117. Namaz qılanın məqamı

3607. Allahın Peyğəmbəri(s): «Namazda olduğun müddətdə Qadir padşahın evinin qapısını döyürsən. Kim padşahın qapısını çox döysə, axırda qapı onun üzünə açılacaqdır.»¹⁶¹

3608. İmam Əli(ə): «Əgər namaz qılan, Allahın cəlalından hansı tacının onu əhatə etdiyini bilsəydi, başını səcdədən qaldırmaq istəməzdi.»¹⁶²

3609. İmam Əli(ə): «Bir şəxs namaza dayananda, Allahın bəndəni əhatə edən rəhmətini görən iblis paxıllıqla ona baxar.»¹⁶³

1118. Namazda xuşu(Allahın qarşısında kiçilərək Ona müti olub boyun əymək.)

Quran:

«Həqiqətən, möminlər nicat tapdılar. O kəslər ki, namazlarında xuşu halında olarlar.» ¹⁶⁴

Hədis:

3610. Allahın Peyğəmbəri (s): «Namazda xuşu (və mütilik) halında olmayanın namazı, namaz deyil.»¹⁶⁵

3611. Allahın Peyğəmbəri (s) («xuşu nədir?» sualının cavabında): «Namazda mütilik və bəndənin tam qəlbi ilə öz Rəbbinə üz tutmasıdır.»¹⁶⁶

3612 Cəfər ibn Əli Qummi: «Allahın Peyğəmbəri (s) namaza dayanan zaman Allah-taalanın qorxusundan üzünün rəngi qaçırdı.» ¹⁶⁷

3613. İmam Əli (ə): «İnsan namazda xuşu halında olmalıdır. Qəlbi Allahın qarşısında xuşu halında olan şəxsin bədən üzvləri də xuşu halında olar və buna görə, heç bir əzası ilə oynamaz.» ¹⁶⁸

3614. «Dəaimul İslam»: «İmam Əli (ə) namaza dayananda möhkəm bina, ya düz sutun kimi tərpənməzdi. Bəzən rukuda, səcdə halında (o qədər aram və hərəkətsiz) olurdu ki, quş gəlib o Həzrətin (ə) belində otururdu. Əli ibn Əbutalibdən (ə) və Əli ibn Hüseyndən (ə) başqa heç kəsin Peyğəmbərin (s) namazı kimi namaz qılmağa taqəti yox idi.» ¹⁶⁹

3615. «Biharul-Ənvar»: «İmam Əli (ə) dəstəmaz almağa başlayanda, Allah qorxusundan üzünün rəngi dəyişərdi.» ¹⁷⁰

3616. «Biharul- Ənvar»: «Xanım Fatimeyi Zəhranın (ə) namazda Allah–taalanın qorxusundan nəfəsi çətin gedib-gələrdi.» ¹⁷¹

3617. «Biharul-Ənvar»: «İmam Həsən (ə) dəstəmaz alanda üzünün rəngi dəyişərdi. Bədəninin oynaqları titrəyərdi. Bunu səbəbini soruşduqda, buyurdu: Ərşin Allahının qarşısında dayanan şəxsin rəngi dəyişməli və bədəninin oynaqları titrəməlidir.» ¹⁷²

3618. «Dəaimul İslam»: «O Həzrət (imam Səccad (ə)) namaz üçün dəstəmaz alanda və özünü namaz qılmağa hazırlayanda üzü saralar və rəngi qaçardı. Bir dəfə bu barədə soruşduqda, buyurdu: «Mən böyük Padşahın qarşısında dayanmaq istəyirəm.» ¹⁷³

3619. İmam Baqir (ə): «İmam Səccad (ə) namaza dayananda, sanki ağacın gövdəsi olurdu. Küləyin əsməyi ilə hərəkətə gələn şeylərdən başqa, ondan heç nə tərpənmirdi.» ¹⁷⁴

3620. Əbu Əyyub: «İmam Baqir (ə) və İmam Sadiq (ə) namaza dayananda üzlərinin rəngi qaçardı. Gah qızarar, gah da saralardı, sanki gördükləri bir kəsə öz sirlərini pıçıldayırdılar.» ¹⁷⁵

1119. Namazın qəbul olunmasının şərtləri və maneələri

3621. Allahın Peyğəmbəri (s): «Əgər kamantək əyilənədək namaz qılsanız və kamana bənzəyənədək oruc tutsanız, pəhrizkar olub günahlardan çəkinməyincə Allah-taala (bu əməlləri) sizdən qəbul etməz.» ¹⁷⁶

3622. Allahın Peyğəmbəri (s): «Allah-taala mənə vəhy etdi: «Ey Rəsullar nəslindən olan! Ey qorxudanlar nəslindən olan! Öz xalqına bəyan et ki, onlardan hər birinin boynunda Mənim bəndələrimin birinin bir məzləmə və haqqı olanadək Evlərimin heç birinə daxil olmayacaqlar. Çünki o haqqı qaytarmayınca, Mənim qarşımda namaza durduğu müddətdə ona lənət edərəm.» ¹⁷⁷

3623. Allahın Peyğəmbəri (s): «Kim müsəlman kişi və ya qadının qeybətini edərsə, qeybət olunan onu bağışlamayınca, Allah qırx gecə–gündüz onun namaz və orucunu qəbul etməz.» ¹⁷⁸

3624. Allahın Peyğəmbəri (s): «Əgər bir şəxs şərab içsə qırx gün namazı hesaba alınmaz.» ¹⁷⁹

3625. İmam Əli (ə): «Bax gör, hansı paltar və libasla namaz qılırsan. Əgər onu düzgün və halal yolla qazanmamısansa, namazın qəbul deyil.» ¹⁸⁰

3626. İmam Səccad (ə) (namazın qəbul olunmasına səbəb olan şey ba­rə­də sualın cavabında): «Bizim məhəbbətimiz və vilayətimiz, eləcə də, düş­mən­lərimizə nifrət etmək.» ¹⁸¹

3627. İmam Sadiq (ə): «Allah-taala kimin bir namazını qəbul edərsə, ona əzab verməz, kimin bir xeyir əməlini qəbul edərsə,ona əzab ver­məz.»¹⁸²

3628. İmam Sadiq (ə): «Kim öz ata-anasına ona zülm etmiş olsalar belə, düşmən baxışı ilə baxsa, Allah-taala onun namazını qəbul etməz.»¹⁸³
1120. Namazları qəbul olunmayanlar

3629. Allahın Peyğəmbəri (s): «Səkkiz nəfərin namazı qəbul deyil: fərari qul öz sahibinin yanına qayıdanadək, əri ondan narazı olan dikbaş qadın, zəkat verməyən şəxs, dəstəmazı olmayan şəxs, namazını baş örtüyü olmadan qılan həddi buluğa çatmış qız, xalq ondan narazı olduğu halda onlarla birgə namaz qılan rəhbər, məst və zəbin adamın, yəni öz sidiyini və nəcisini güclə saxlayan şəxsin.» ¹⁸⁴

1121. Namazın qəbul olunmasında ürəklə qılınmağın rolu

3630. Allahın Peyğəmbəri (s): «Allah-taala ürəyi bədəni ilə birgə olmayan şəxsin namazını qəbul etməz.» ¹⁸⁵

3631. Allahın Peyğəmbəri (s): «Bəzən bəndə namaz qılar, ancaq o na­ma­zın altıda biri, hətta onda biri belə onunçün yazılmaz. Bəndənin na­ma­zın­dan yalnız Allahı tanımaqla və diqqətini Ona yönəltməklə qıldığı qədəri hesaba alınar.» ¹⁸⁶

3632. Allahın Peyğəmbəri (s): «Təfəkkürlə müşayiət olunan iki rəkət namaz, gecəni sübhədək namaz qılmaqla keçirməkdən daha yaxşıdır.» ¹⁸⁷

3633. İmam Baqir (ə) və İmam Sadiq (ə): «Namazından yalnız ürəkdən qıl­dığın qədəri qəbul olunur. Beləliklə, əgər bir şəxs bütün namazı boyu səhv edərsə (fikri tamamilə dağınıq olarsa), ya onu qılmaqdan qafil olarsa (vaxtında qılmasa) həmin namazı əski parçası kimi büzüşdürüb onun üzünə çırparlar.» ¹⁸⁸

3634. İmam Sadiq (ə): «Kim iki rəkət namaz qılsa və onun əsnasında nə dediklərini bilsə, namazı qurtaran kimi, Allahla onun arasında heç bir günah qalmaz.» ¹⁸⁹

1122. Namazı namaz olmayan şəxs

3635. Allahın Peyğəmbəri (s): «Namazın ruku və səcdəsini düzgün

yerinə yetirməyənin namazı namaz deyil.» ¹⁹⁰

3636. Allahın Peyğəmbəri (s): «Kim namaz əsnasında qəsdən sağında və solunda kimin olduğunu başa düşsə, namazı namaz deyil.» ¹⁹¹

3637. İmam Sadıq (ə): «Zəkat verməyən şəxsin namazı düzgün deyil.» ¹⁹²

3638. İmam Sadiq (ə): «Haqinin, haqibin və haziqin namazı düzgün deyil. Haqin sidiyini sıxıb saxlayan kimsə, haqib nəcis ona sıxıntı verən və haziq də ayağına geydiyi şeydən sıxılan şəxsdir.» ¹⁹³

1123. Namazda zəiflik və süstlüyün qadağan olması

Quran:

«Münafiqlər Allaha hiylə gələrlər, halbuki, Allah onlara hiylə gələcəkdir. Namaza dayananda tənbəlliklə qalxar, xalqla riyakarlıqla davranar və Allahı çox az yad edərlər.»¹⁹⁴

Hədis:

3639. «Biharül-Ənvar»: Merac hədisində deyilir ki: «Ey Əhməd! Üç bəndəyə təəccüb edirəm: namaza duranda əllərini kimə tərəf uzatdığını və kimin qarşısında dayandığını bilən və bununla belə, yuxulu və süst olan bəndəyə …» ¹⁹⁵

3640. İmam Əli (ə): «Namaz vaxtı səni yuxu aparanda, namazını saxla və yat. Çünki belə halda özünə dua, yoxsa lənət etdiyini bilmirsən.»¹⁹⁶

3641. İmam Baqir (ə): «Yuxulu, süst və ağır halda namaza dayanma. Çünki bunlar ziyankarlığın xislətlərindəndir və Allah-taala, möminlərə məst halda, yəni yuxunun məstliyində namaza dayanmağı qadağan etmişdir.» ¹⁹⁷

1124. Namazın vaxtlarına riayət etmək

Quran:

«Vay olsun namaz qılanlara. O kəslərə ki, namazlarından qafildirlər.»¹⁹⁸

«Və namazlarından riayət edənlər. Onlardır varis olanlar.»¹⁹⁹

Hədis:

3642. Allahın Peyğəmbəri (s): «İnsanın dindarlığı üçün, namazlarından çox muğayat olması kifayətdir.»²⁰⁰

3643. İmam Əli (ə) (Məhəmməd ibn Əbubəkrə məktubundan): «Namazın vaxtına riayət et və onu vaxtında qıl. Nə bekar olduğuna görə onu vaxtından əvvəl qıl, nə də işinə görə onu öz vaxtından sonraya keçirmə.» ²⁰¹
1125. Namazı ilk vaxtda qılmağa həvəsləndirmək

3644. İmam Baqir (ə): «Bil ki, həmişə vaxtın əvvəli daha yaxşıdır. Beləliklə, bacardığın qədər xeyir işə tələs. Allah yanında ən sevimli iş, az da olsa insanın daim gördüyü işdir.» ²⁰²

3645. İmam Sadiq (ə): «İlk vaxtın (qılınan namazın), vaxtın sonu üzərində olan üstünlüyü axirətin dünya üzərində olan üstünlüyü kimidir.»²⁰³

3646. Qəzzaz: «Həzrət İmam Rza (ə) bir neçə Ələvini qarşılamaq üçün evindən çıxdı və bu zaman namazın vaxtı çatdı. Həzrət (ə) yolunu yaxınlıqdakı qaladan saldı və bir qayanın kölgəsində oturub, buyurdu: «Azan ver.» Ərz etdim: «Gözləyək, dostlarımız gəlib bizə qoşulsunlar.» Həzrət (ə) buyurdu: «Allah səni bağışlasın, heç vaxt bir səbəb olmadan ilk vaxt namazı təxirə salma, həmişə vaxtın əvvəlinə riayət et.» Bu vaxt mən azan verdim və biz namaz qıldıq.» ²⁰⁴

1126. Binamaz və küfr

Quran:

«Bağların içində bir-birindən soruşarlar. Günahkarlar barədə: «Sizi cəhənnəm atəşinə gətirən nə oldu? Deyərlər: Biz namaz qılanlardan deyildik.»²⁰⁵

Hədis:

3647. Allahın Peyğəmbəri (s): «Müsəlmanla kafir arasında vacib namazı qəsdən tərk etməkdən və ya onu yüngül tutub qılmamaqdan başqa bir fasilə yoxdur.» ²⁰⁶

3648. İmam Sadiq (ə) («Niyə namaz qılmayan kafir adlanır, amma zinakar yox?» sualına cavabından): «Çünki zina və bu kimi günahları edən şəxs şəhvətin ona qalib gəldiyinə görə belə işlərə əl atır. Amma namaz qılmayan, namazı yüngül saymasından və onu əhəmiyyətsiz bildiyindən qeyri bir şeyə görə onu tərk etmir.» ²⁰⁷
1127. Namazı yüngül hesab etməyin!

3649. İmam Baqir (ə): «Namazı yüngül sayma! Çünki Allahın Peyğəmbəri (s)dünyadan köçəndə «Namazı yüngül sayan məndən deyil» deyə buyurdu.» ²⁰⁸

3650. Əbu Bəsir: «İmam Sadiqin (ə) vəfatı ilə əlaqədar başsağlığı vermək üçün Humeydənin yanına getdim. Humeydə ağlayıb dedi: Ey Əbu Məhəmməd! Kaş, o Həzrət (ə) vəfat edəndə burada olaydın. Gözlərini yumub mənə buyurdu: Qohumlarımı və yaxınlarımı yanıma çağırın. Hamı o Həzrətin (ə) başına yığılanda buyurdu: Bizim şəfaətimiz heç vaxt namazı yüngül sayana çatmaz.» ²⁰⁹
1128. Camaat namazı

3651. Loğman (ə) (oğluna nəsihətindən): «Nizənin ucunda olsa da, namazı camaatla qıl.»²¹⁰

3652. Allahın Peyğəmbəri (s) (namaz qılmaq üçün məscidə gəlməyən bəzi müsəlmanlar barədə): «Bəzi adamlar məsciddə namaz qılmağı tərk ediblər. Az qalıb əmr edək ki, odun gətirsinlər, onların qapılarının ağzına qoyub od vursunlar və başlarının üstündə evlərini yandırsınlar.» ²¹¹

3653. Allahın Peyğəmbəri (s): «Beş namazı camaatla qılan şəxsin haqqında yaxşı fikirdə olun.» ²¹²

1129. Camaat imamı nəyə riayət etməlidir?

3654. İmam Əli(ə) (Məhəmməd ibn Əbubəkri Misirə vali təyin edərkən): «Öz namazına fikir ver gör necədir. Çünki sən öz xalqının rəhbərisən. (Sə­nə layiq olan budur ki,) Namazını kamil qılmalısan. Onu yüngül və naqis yerinə yetirməməlisən. Belə ki, camaat imamı ilə birgə qılınan namazda, namaz qılanların namazında nə əskiklik və nöqsan olarsa, hamısı camaat imamının boynuna gələr və onların namazından heç nə əskilməz. Namazını kamil qıl və ondan muğayat ol ki, onların hamısının qazandığı savab qədər savab qazanarsan və bu onların savabından heç nəyi azaltmaz.» ²¹³

3655. İmam Əli (ə) (şəhər valilərinə yazdığı məktubundan): «Onlarla, namaza ən az taqətləri olanlar kimi namaz qılın (və uzun namazla) fitnəkarlıq etməyin.»²¹⁴

3656. İmam Sadıq (ə) («Camaat imamlığına kim daha layiqdir?» sualına cavab olaraq): «Allahın Rəsulu (s) buyurmuşdur: Camaat imam­lı­ğı­nı Quranı daha çox oxuyan (ya qiraəti daha yaxşı olan) öz öhdəsinə gö­türsün. Əgər qiraətdə bərabər səviyyədə olsalar, daha əvvəl hicrət edən şəxs camaat imamı olsun. Hicrətdə də eyni olsalar, yaşı çox olan öz öhdəsinə alsın. Əgər həmyaşıd olsalar, Peyğəmbərin sünnəsini və fiqhi (şəriətin hökmlərini) daha yaxşı bilən, imamlıq etsin. Sizlərdən heç kəs başqasının evində ev sahibinə və başqasının nüfuz dairəsində olan yerdə nüfuz sahibinə namazda pişnamazlıq etməsin.»²¹⁵

ioooooop