«TASDIQLAYMAN»
O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor:
______________ A.Esanov
“ ____” _____________ 2023-yil
YASASHGA DOIR GEOMETRIK MASALALAR
FANIDAN
SILLABUS
(magistratura 2-kurs talabalari uchun)
Bilim sohasi:
100 000 – Ta’lim
Ta’lim sohasi:
110 000 – Ta’lim
Ta’lim yo‘nalishi:
70110501 - Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (boshlang’ich ta’lim)
Termiz 2023-yil
Fan kodi: YDGMAM25
Fan nomi: Yasashga doir geometrik masalalar
Semestr/Yil: 3-semestr/ 2023-2024 o‘quv yili
Kafedra: “Pedagogika”
Soatlar/kreditlar miqdori: 5 ECTS
Ma’ruza
Seminar
Mustaqil ta’lim
Jami
36
24
90
150
Fan bo‘yicha mashg‘ulotlarning joylashuvi: Auditoriya va vaqti: Dars jadvaliga asosan Prerekvizitlar:
Fan uchun mas’ul kafedra: “Pedagogika” kafedrasi
O‘QITUVCHI TO‘G‘RISIDA MA’LUMOT O‘qituvchi: p.f.f.d,(PhD).dots,v,b. Abdusamatov Alisher Sobirovich.
Kafedra joylashgan joyi: TISU, 1-o`quv binosi, 104-xona
Telefon: 915776299 ish telefoni
E-mail: aabdusamatov912@gmail.com
Talablarni qabul qilish vaqti: Talabalar darsdan tashqari vaqtda o‘qituvchi bilan uchrashish uchun o‘qituvchi elektron pochtasiga xat bilan murojaat qilib, uchrashuv vaqtini belgilab olishlari mumkin.
I. Fan tavsifi Yasashga doir geometrik masalalar fanida 15 ta mavzu bo’lib, 36 soat ma’ruza mashg’ulot, 24 soat seminar mashg’ulotlarga mo’ljallangan. Bundan tashqari 90 soat mustaqil ta’lim va mustaqil ish rejalashtirilgan.
II. O’quv fanining maqsad va vazifasi Fanni o`qitishdan maqsad - talabalarga boshlang’ich matematika kursi nazariyasi fanining mazmuni va vazifalari, o’qitish usullari, ta’limiy vositalar bilan tanishtirish va ularni ta’lim jarayoniga tadbiq etish bo’yicha bilim, ko’nikma va malakalarni shakllantirishdir.
Fanning vazifasi – talabalarga matеmatikaning dunyoqarashni shakllantirishdagi ahamiyatini va atrof borliqni o`rganishdagi o`rnini ochib bеrish; talabalarga boshlang`ich matеmatika kursining nazariy asoslarini o`rgatish, ularda boshlang`ich matеmatika kursini chuqurroq o`zlashtirishlari uchun zarur ko`nikma va malakalarni shakllantirish; talabalarni o`quv qo`llanmalar va boshqa ilmiy adabiyotlar bilan mustaqil ishlashga o`rgatishdan iborat.
№
Mavzular:
Soat:
1
Geometriyaning vujudga kelishi haqida qisqacha tarixiy ma’lumot. Maktabda o’rganiladigan geometrik tushunchalar sistemasi.
2
2
Geometrik figuralar ularning ta’rifi, xossalari va alomatlari.
2
3
Kengaytirilgan Yevklid geometriyasi. Yevklid geometriyasining oliy ta’lim matematikasidagi roli. Uchburchak geometriyasi. Pefagor teoremasi. O’xshashlik
2
4
Cheva va Menelay teoremalari.
4
5
Sinus va kosinuslar qonunlari.
2
6
Algebraik natijalar; Styuart teoremasi va Appoloniy teoremasi.
4
7
Doira geometriyasi. Ichki chizilgan burchaklar. Shteyner teoremasi va nuqtaning kuchi.
2
8
Siklik to’rtburchaklar va Ptolemey teoremasi. Ichki va tashqi nisbatda bo’lish, Garmonik proporsiya Aylananing 9 ta nuqtasi. Massalar markazi geometriyasi.
2
9
Geometrik masalalar yechish metodlari haqida. Geometrik masalalarning turlari, o‘lchash bilan bog‘liq amaliy masalalar, hisoblashga oid masalalar, isbotlashga doir masalalar va yasashga doir masalalar.
2
10
Yasashga doir geometrik masalalar haqida tushuncha. Geometrik figuralarni sirkul va chizg’ich yordamida yasash bosqichlari.
2
11
Ko’pyoqlilar. Ko’pyoqlilar haqida Eyler teoremasi.
Konus, shar. Fazoviy figuralarni tekislikda tasvirlash.
2
15
Figuralarning yuzi. Figuralarning yuzini o’lchash usullari. Tengdosh va teng figuralardan tashkil topgan figuralar. To’g’ri to’rtburchak va boshqa figuralarning yuzini topish.
2
Jami
36
Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi: (Amaliy)
№
Mavzular:
Soat:
1
Geometriyaning vujudga kelishi haqida qisqacha tarixiy ma’lumot. Maktabda o’rganiladigan geometrik tushunchalar sistemasi. Geometrik figuralar ularning ta’rifi, xossalari va alomatlari.
2
2
Kengaytirilgan Yevklid geometriyasi. Yevklid geometriyasining oliy ta’lim matematikasidagi roli. Uchburchak geometriyasi. Pefagor teoremasi. O’xshashlik.
2
3
Cheva va Menelay teoremalari. Sinus va kosinuslar qonunlari.
2
4
Algebraik natijalar; Styuart teoremasi va Appoloniy teoremasi.
2
5
Doira geometriyasi. Ichki chizilgan burchaklar.Shteyner teoremasi va nuqtaning kuchi.
2
6
Siklik to’rtburchaklar va Ptolemey teoremasi. Ichki va tashqi nisbatda bo’lish, Garmonik proporsiya Aylananing 9 ta nuqtasi. Massalar markazi geometriyasi.
2
7
Geometrik masalalar yechish metodlari haqida. Geometrik masalalarning turlari, o‘lchash bilan bog‘liq amaliy masalalar, hisoblashga oid masalalar, isbotlashga doir masalalar va yasashga doir masalalar.
2
8
Yasashga doir geometrik masalalar haqida tushuncha. Geometrik figuralarni sirkul va chizg’ich yordamida yasash bosqichlari.
2
9
Ko’pyoqlilar. Ko’pyoqlilar haqida Eyler teoremasi. Prizma.To’g’ri burchakli parallelepiped.
2
10
Pirameda. Aylanish jismlar, slindr.
2
11
Konus, shar. Fazoviy figuralarni tekislikda tasvirlash.
2
12
Figuralarning yuzi. Figuralarning yuzini o’lchash usullari. Tengdosh va teng figuralardan tashkil topgan figuralar. To’g’ri to’rtburchak va boshqa figuralarning yuzini toppish.
2
Jami
24
III. Mustqail ta’lim va mustaqil ishlar
Mustaqil o`zlashtiriladigan mavzular bo`yicha talabalar tomonidan referatlar tayyorlash va taqdimot qilish tavsiya etiladi.
Mustaqil o`zlashtiriladigan mavzular bo`yicha talabalar tomonidan referatlar, maqolalar, taqdimotlar videolavhalar tayyorlash, mavxzu yuzasidan ilmiy va empirik tadqiqotlarning gazeta jurnal va badiiy adabiyotlardagi ma`lumotlarning tahlillarini amalga oshirish keyslarbankini yaratish hamda ularni taqdimot qilish tavsiya etildi.
Talabalar mustaqil ta’limi va mustaqil ishlarining mazmuni va hajmi
№
Mavzular
Taqdim qilish shakli va turi
Bajarish muddati
Hajmi (soat)
1
Bo‘linish alomatlari
Taqdimot
1-hafta
8
2
Yevklid va Eratosfen hayoti va ijodi haqida ma’lumot.
O’gzaki
2-hafta
6
3
Manfiy son va kasr tushunchasining vujudga kelishi haqida tarixiy ma’lumot.
Essey
3-hafta
8
4
O’nli kasrlar va ular ustida arifmetik amallarni bajarish algoritmi.
Planimetriya aksiomalarini takrorlash. Sodda geometrik figuralar ta’riflari, xossalari va alomatlarini o‘rganish.
Taqdimot
7-hafta
8
8
Noevklid geometriya
Taqdimot
8-hafta
6
9
Hisoblashga va isbotlashga doir masalalar yechish.
Taqdimot
9-hafta
8
10
Muntazam ko‘pyoqlilar
Essey
10-hafta
6
11
Ko’pyoqlilar, ularning turli kesimlarini tasvirlashga oid masalalar yechish.
Og’zaki
11-hafta
6
12
Miqdorlarning qadimiy va turli xalqlarga oid nostandart o‘ichov birliklari haqida ma’lumot yig‘ish. Miqdorlarning etalon birliklari kelib chiqishi va saqlanishi haqida ma’lumotlartopish.
