Tərsimi həndəsə və mühəndis qrafikası-2

---

 

 

1.1. Formatlar 

Çertyojlar, çertyoj üçün nəzərdə tutulmuş müəyyən olçülü (format) vərəqlərdə yerinə yetirilir. 

Çertyoj vərəqləri Dövlət standartı QOST 2.301-68-ə uyğun olaraq əsas və əlavə formatlardan ibarətdir. 

Standarta görə beş əsas və bir neçə əlavə formatlar vardır. 

Əsas formatların işarələri və tərəflərinin ölçüləri aşağıdakılardır. 

 

İşarəsi 

Ölçüləri 

A0 

1189 x 841 

A1 

841x594 

A2 

594x420 

A3 

420x297 

A4 

297x210 

A5 

210x148 

 

Formatların tərəflərinin ölçüləri göstərilən nazik bütöv xətlə çəkilmiş xarici çərçivəyə əsasən 

götrülür (şəkil 1.1.).

  

 

Şəkil 1.1. 

---

1 

1.2. Əsas yazı 

 

Əsas yazı çertyoj vərəqinin, formatın sağ tərəfinin aşağı hissəsində yerləşdirilir.               QOST 

2.104-80  əsas  yazının  iki  formasını  müəyyən  etmişdir:  forma-1  çertyoj  və  sxemlər,  forma-2  mətnli 

sənədlər üçün. Şəkil1.2-də forma-1 və onun A4 formatında yerləşdirilməsi verilmişdir.  

 

Şəkil 1.2.

 

---

2 

1.3. Miqyas 

 Çertyojda təsvir edilən  detalın  xətti  ölçülərinin onun həqiqi ölçülərinə olan nisbətinə  miqyas 

deyilir. Təsvirlərin miqyasları və onların çertyojda işarələnməsi QOST 2. 302-68-ə uyğun olaraq seçilir. 

Çertyojlarda  təsvirin  miqyası  əsas  yazıda  xüsusi  miqyas  qrafasında  1:1,  1:2  və  ya  2:1  kimi  yazılır. 

Çertyojdakı hər hansı bir təsvir əsas yazıda göstərilən miqyasdan fərqli bir miqyasda çəkilsə onda bu 

təsvirin  yuxarı  hissəsində  miqyas  göstərilir.  Məsələn:  1:2  yazılışı  detalın  təsvirinin  onun  həqiqi 

ölçüsündən  iki  dəfə  kiçik,  2:1  yazılışı  isə  detalın  təsvirinin  onun  həqiqi  ölçüsündən  iki  dəfə  böyük 

çəkilməsini  göstərir.    Təsvirin  hər  hansı  miqyasda  yerinə  yetrilməsindən  asılı  olmayaraq  çertyojda 

həmişə həqiqi ölçülər yazılır. 

Standart miqyaslar: 

1. Kiçiltmə: 1:2; (1:2,5); 1:4; 1:5; 1:10; və s.; 

2. Həqiqi (natural) ölçü : 1:1; 

3. Böyütmə: 2:1; (2,5:1); 4:1; 5:1; 10:1; və s.