##Təsdiq edirəm: ##Ümumi tarix və tarixin tədrisi texnologiyası kafedrasının müdiri

##Təsdiq edirəm:

##Ümumi tarix və tarixin tədrisi texnologiyası kafedrasının müdiri

##______________________dos. S.İ.Əliyeva

##“____”_________________ 2019- cu il

##Fakültə: Tarix və Coğrafiya

##İxtisas: Tarix və coğrafiya müəllimliyi

##Fənn: Tarixin tədrisi metodikası

##Kurs: əyani V

##Qrup: əyani 501

##Bölmə: Azərbaycan

##Tərtib edən: müəl.S.Ş.Bəhrəmova

##İşçi qrupu

##Prof. M. Əmirov

## dos.S.Seyidova

## dos. Q. Bəşirov

##num= 1// level= 1// sumtest=32 // name= Tarixin Tədrisi Metodikasi bir elm kimi //

1. Məktəbdə tarix təliminin komponentlərinə müvafiq bəndləri göstərin:

I. Təlimin məqsədləri

II. Təlimin məzmunu

III. Müəllim və şagirdlərin tədris fəaliyyəti

IV. Təlimin nəticələri

1 - Şagirdlərin təlim - tərbiyə sahəsindəki nailiyyətləri

2 - Şagirdlərin müqayisə etmək bacarığına yiyələnmələri

3 - Tarixi hadisənin baş verdiyi yerin xəritədə göstərilməsi

4 - Tarixi hadisə və təzahürlər

5 - Tarixi coğrafiyaya dair materiallar

6 - Təlimin nəzərdə tutulan nəticələri

7 - Növbəti dərsdə müllimin görəcəyi işləri müəyyənləşdirməsi

8 - Dərsdə şagirdlərin tarixi sənəd üzərində müstəqil işi

9 - Tarixi anlayışlar

A) I – 2, 7; II – 4, 5, 7; III – 3, 8; IV – 1, 6

B) I – 6, 7; II – 4, 5, 8; III – 1, 2; IV – 1, 6

C) I – 6, 7; II – 4, 5, 9; III – 3, 8; IV – 1, 2

D) I – 3, 6; II – 4, 7, 9; III – 3, 8; IV – 1, 2

E) I – 6, 7; II – 4, 5, 9; III – 3, 7; IV – 1, 2

2. Tarixin tədrisi metodikasının hansı məsələlərdə göstərilən elmlərlə əlaqəli olduğunu müəyyənləşdirin:

I. Pedaqogika

II. Tarix

III. Psixologiya

IV. Fəlsəfə

V. Sosiologiya

1 - Tədqiqat metodları

2 - Müəllimin şəxsiyyətinin və cəmiyyətdəki rolunun öyrənilməsi

3 - Tarixi gerçəkliyin dərk edilməsi metodologiyası

4 - Şagirdlərin idrakını tarixi tədqiqatın getdiyi eyni yollarla aparır

5 - Təlim prosesinin qanunauyğunluqlarını öyrənir

6 - Cəmiyyətin inkişaf prosesini öyrənir

7 - Təlimin pedaqoji səmərəsini yüksəltmək məqsədi güdür

8 - Təlim prosesini öyrənərkən psixoloji qanunlara söykənir

9 - Məzmununu tarix elmindən götürür

10 - Təlimin məzmununun və təlim üsullarının qanunauyğun əlaqələrini psixi fəaliyyət vasitəsilə əldə edilən nəticələrlə tədqiq edir

A) I - 7, 8, 10; II - 2, 5, 7, III - 8, 10; IV - 2, 3; V - 2

B) I - 5, 7, 8; II - 2, 5, 9; III - 8, 10; IV - 2, 3; V- 2

C) I - 2, 4, 8; II - 1, 5, 9; III - 7, 10; IV - 2, 3; V - 3

D) I - 1, 5, 7; II - 4, 6, 9; III - 8, 10; IV - 3; V - 2

E) I - 1, 4, 8; II - 2, 4, 6; III - 8, 10; IV - 3; V - 2, 6

3. Metodik ədəbiyyata və tədris ədəbiyyatına aid olanları seçin:

I. Metodik ədəbiyyat

II. Tədris ədəbiyyatı

1 - Quliyev M. Tarixin problemli təlimi. Bakı, 1978.

2 - Sultanov O. , İskəndərov T. və b. Qədim dünya tarixi (Didaktik materiallar). VI sinif üçün. Bakı, 2010.

3 - Vinokurova M. M. , Dobrınina Z. İ. Məktəb tarix kursundakı iqtisadi məsələlərin öyrənilməsi (V – VIII siniflər) M. , 1986.

4 - Ən yeni tarixdən oxu kitabı. 1917 - 1945. Yuxarı siniflər üçün. N. N. Yakovlevanın red. ilə. M. , 1976.

5 - Baxtina İ. Qədim dünya tarixi üzrə müstəqil işlərə dair tapşırıqlar. M. , 1988.

6 - Sultanov O. , Bəşirov Q. və b. Orta əsrlər tarixi. Didaktik materiallar. VII sinif üçün dərs vəsaiti. Bakı, 2008.

7 - Məmmədova A. Ümumi tarix. VI sinif. Müəllim üçün metodik vəsait. Bakı, 2013.

8 - Əliyev V. , Babayev İ. , Cəfərov H. , Məmmədova A. Azərbaycan tarixi. VI sinif üçün dərslik. Bakı, 2013.

A) I –2, 4, 5, 6, 7, 8; II – 2, 8

B) I – 4, 5, 6, 7, 8; II – 2, 8

C) I –1, 2, 3, 5, 6, 7; II – 4, 8

D) I –1, 4, 5, 6, 7; II – 2, 5, 6

E) I –1, 3, 5, 6, 7; II – 2, 4, 5

4. Tarixin tədrisi metodikasının predmeti:

A) Tarixin məktəbdə tədrisi prosesi

B) Məktəbşünaslıq məsələləri

C) Tarixi prosesin inkişaf qanunauyğunluqları

D) Təlim - tərbiyə işlərinin ümumi prinsipləri

E) Psixi fəaliyyətin ümumi qanunları

5. Tarixin tədrisində təliminin komponentlərinə müvafiq bəndləri göstərin:

I. Təlimin məqsədləri

II. Təlimin məzmunu

III. Müəllim və şagirdlərin tədris fəaliyyəti

IV. Təlimin nəticələri

1 - Şagirdlərin təlim - tərbiyə sahəsindəki nailiyyətləri

2 - Şagirdlərin müqayisə etmək bacarığına yiyələnmələri

3 - Tarixi hadisənin baş verdiyi yerin xəritədə göstərilməsi

4 - Tarixi hadisə və təzahürlər

5 - Tarixi coğrafiyaya dair materiallar

6 - Təlimin nəzərdə tutulan nəticələri

7 - Növbəti dərsdə müllimin görəcəyi işləri müəyyənləşdirməsi

8 - Dərsdə şagirdlərin tarixi sənəd üzərində müstəqil işi

9 - Tarixi anlayışlar

A) I – 2, 7; II – 4, 5, 7; III – 3, 8; IV – 1, 6

B) I – 6, 7; II – 4, 5, 9; III – 3, 8; IV – 1, 2

C) I – 6, 7; II – 4, 5, 8; III – 1, 2; IV – 1, 6

D) I – 3, 6; II – 4, 7, 9; III – 3, 8; IV – 1, 2

E) I – 6, 7; II – 4, 5, 9; III – 3, 7; IV – 1, 2

6. Tarix təliminin məzmununa daxildir:

A) Tarix elmindən alınmış faktiki və nəzəri materiallar

B) Tarixin tədrisi metodikasının elmi - tədqiqat metodları

C) Tarix təliminin təşkilat formaları

D) Müəllimin tarix təliminə hazırlaşması

E) Şagirdlərin dərketmə imkanları

7. Təlim prosesinin təşkilati mərhələsinə aiddir:

A) Keçmiş dərslə yeni dərs arasında əlaqə yaradılması

B) Ev tapşırığının yoxlanılması

C) Davamiyyətin yoxlanılması

D) Ev tapşırığının verilməsi

E) Dərsliyin illüstrasiyası üzərində işin təşkili

8. Təlimin nəticələrinin göstəriciləridir:

A) Şagirdlərin dərketmə imkanları

B) Şagirdlərin yaş xüsusiyyətləri

C) Şagirdlərin tarix dərslərinə göstərdikləri maraq

D) Müəllim tərəfindən materialın şərh edilməsi

E) Şagirdlərin təhsil, tərbiyə və inkişaf səviyyəsi

9. Təlimin nəticələri əks olunmuş bəndi göstərin.

1 - Şagirdlərin bilik səviyyələri

2 - Şagirdlərin təlim bacarıqları

3 - Şagirdlərin maraqları

4 - Müəllimin mövzunu şərh etməsi

5 - Şagirdlərin tarixi sənəd üzərində müstəqil işi

A) 3, 4

B) 2, 3

C) 1, 2

D) 4, 5

E) 2, 4

10. Müqayisə üsulu tarix təliminin komponentlərindən hansına aiddir?

A) Müəllim və şagirdlərin tədris fəaliyyətinə

B) Təlimin məzmununa

C) Təlimin məqsədlərinə

D) Təlimin nəticələrinə

E) Heç birinə

11. Tarixi faktlar tarix təliminin komponentlərindən hansına aiddir?

A) Müəllimin öyrətmə, şagirdlərin öyrənmə fəaliyyətinə

B) Təlimin nəzərdə tutulan nəticələrinə

C) Təlimin məzmununa

D) Təlimin həqiqi nəticələrinə

E) Heç birinə

12. Tarixi coğrafiyaya aid materiallar tarix təliminin komponentlərindən hansına aiddir?

A) Təlimin nəticələrinə

B) Təlimin məzmununa

C) Heç birinə

D) Təlimin məqsədlərinə

E) Müəllimin öyrətmə, şagirdlərin öyrənmə fəaliyyətinə

13. Tarixi anlayışlar tarix təliminin komponentlərindən hansına aiddir?

A) Təlimin məqsədlərinə

B) Təlimin nəticələrinə

C) Təlimin məzmununa

D) Müəllimin öyrətmə fəaliyyətinə

E) Heç bir komponentinə

14 Təlimin məzmununa aid olan tarix təliminin komponentlərini göstərin

1 tarixi anlayışlar.

2 eksperiment .

3 müşahidə metodu.

4 tarixi faktlar

5. tarixi təzahürlər

6. tarixi coğrafi materiallar

7. əyani vasitələr

A) 3, 5,6,7

B) 2,4,6,7

C) 1, 4, 5, 6

D) 1,2,3,4

E) 2,3,5,7

15. Tarixi təzahürlər tarix təliminin hansı komponentinə aiddir?

A) Təlimin məqsədlərinə

B) Təlimin həqiqi nəticələrinə

C) Təlimin məzmununa

D) Şagirdlərin öyrənmə, müəllimin öyrətmə fəaliyyətinə

E) Heç birinə

16. Şagirdlərə tarixi materialı təhlil etməyi öyrətmək vəzifəsinin qarşıya qoyulması tarix təliminin komponentlərindən hansına aiddir?

A) Təlimin məzmununa

B) Təlimin məqsədlərinə

C) Təlimin nəticələrinə

D) Müəllimin öyrətmə fəaliyyətinə

E) Şagirdlərin öyrənmə fəaliyyətinə

17. Təlimin nəzərdə tutulan nəticələri dedikdə başa düşülür:

A) Təlimin məqsədləri

B) Təlimin nəticələri

C) Təlimin məzmunu

D) Şagirdlərin öyrənmə fəaliyyətləri

E) Müəllimin öyrətmə fəaliyyəti

18. Təlimin həqiqi nəticəsidir:

A) Şagirdin tədris fəaliyyəti

B) Tədris materialının anlaşıqlı olması

C) Təlimin nəzərdə tutulan nəticələri

D) Şagirdin təhsili və tərbiyəsi sahəsindəki naliyyətlər

E) Müəllimin tədris fəaliyyəti

19. Təlim prosesində bilik və fəaliyyətin əks olunmuş bəndi göstərin.

1 - Şagirdlərin bilik səviyyələri

2 - Şagirdlərin təlim bacarıqları

3 - Şagirdlərin maraqları

4 - Müəllimin mövzunu şərh etməsi

5 - Şagirdlərin tarixi sənəd üzərində müstəqil işi

A) 2, 4

B) 2, 3

C) 3, 4

D) 4, 5

E) 1, 2

20. Müəllimin yaradıcılıq axtarışları ilə elmi eksperimentin fərqli cəhətlərini əks etdirən bəndi göstərin.

1 - Çıxarılan nəticələr müvafiq sənədlərlə təsdiq olunur

2 - Müəllim praktik məsələni həll edir və çıxarılan nəticə onun özünə aid olur

3 - Praktikada yeni iş üsulları tətbiq edilir

4 - Müəllimlər üçün ümumi olan qanunauyğunluqlar öyrənilir

5 - Təlimin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması məqsədi güdülür

A) 1, 2, 4

B) 2, 3, 4

C) 3, 4, 5

D) 4, 5, 1

E) 2, 4, 5

21. Tarixin tədrisi metodikasının elmi - tədqiqat metodları olan bəndi göstərin.

1 - Müşahidə

2 - Müsahibə

3 - Müqayisə

4 - Təhlil

5 - Eksperiment

A) 2, 3

B) 1, 4

C) 1, 5

D) 2, 4

E) 3, 4

22. Müşahidə metodudur:

A) Məqsədyönlü şəkildə dərsin gedişinə dəyişikliklər edilməsi

B) Müəllim və şagirdlərin təlim fəaliyyətinin bilavasitə izlənilməsi

C) Eksperimentin nəticələrinin yoxlanılması

D) Müəyyən bir iş üsulunun sınaqdan keçirilməsi

E) Təklif olunan üsulla keçilən dərsdə müvəffəqiyyət göstəricilərinin hesablanması

23. Müşahidə metoduna aid bəndi göstərin.

1 - Eksperiment və kontrol siniflərdə alınmış nəticələrin müqayisəsi

2 - Eksperiment siniflərdə tədqiqatçı tərəfindən dərsin müşahidəsi

3 - Tədqiqatçı təklif etdiyi üsulla keçilən dərsi bilavasitə izləyir

4 - Fənn metodbirləşməsindəki məruzə və çıxışların dinlənilməsi

5 - Sınaq dərsliyinin təcrübədə yoxlanılması

6 - Kontrol siniflərdə müvəffəqiyyət faizinin hesablanması

A) 2, 3

B) 1, 4

C) 3, 5

D) 1, 6

E) 3, 6

24. Vasitəli müşahidədir:

A) Kontrol siniflərdəki dərslərin gedişini izləmək

B) Təlim prosesini məqsədəuyğun şəkildə müşahidə etmək

C) Qabaqcıl tarix müəllimlərinin dərslərini dinləmək

D) Eksperimental siniflərdə müəllim - şagird münasibətlərini müşahidə etmək

E) Ayrı - ayrı adamlar tərəfindən aparılmış müşahidələrlə, çıxarılmış nəticələrlə metodik ədəbiyyatı oxumaqla tanış olmaq

25. Təlim prosesini vasitəsiz müşahidədir:

A) Elmi - metodik konfransların materialları ilə tanışlıq

B) Qəzet və jurnallardakı metodik məqalələrin oxunması

C) Dərsin dinlənilməsi

D) Açıq dərsin müzakirəsinə aid protokolla tanışlıq

E) Müəllimlərin hesabat və məruzələrinin əlyazma halında nəzərdən keçirilməsi

26. Eksperimental tədqiqat metoduna aid bəndi göstərin.

1 - Metodik ədəbiyyatın öyrənilməsi

2 - Sınaq dərsliyinin təcrübədə yoxlanılması

3 - Kontrol sinfində müvəffəqiyyət faizinin hesablanması

4 - Konkret dərsin müşahidəsi

5 - Metodik ədəbiyyatın öyrənilməsi

6 - Təklif olunmuş üsuldan istifadə edilən dərsin izlənilməsi

A) 4, 5

B) 1, 4

C) 2, 3

D) 1, 5

E) 5, 6

27. Tarixin tədrisi metodikasının aid olduğu elm sahəsi:

A) Pedaqogika

B) Tarix

C) Psixologiya

D) Sosiologiya

E) Fəlsəfə

28. Tarixin tədrisi metodikasının bi elm kimi tarixlə əlaqəsini əks etdirmir.

A) Bəzi hallarda şagirdlərin idrakını tarixi tədqiqatın getdiyi yollarla aparır

B) Bəşər cəmiyyətinin inkişaf prosesini öyrənir

C) Tədris materialını tarix elmindən götürür

D) Tarixi mənbələrdən götürülərək təhlil edilən, yoxlanılan faktlardan istifadə olunur

E) Məktəb tarix kursunda ictimai inkişaf qanunauyğunluqları tarixi fakt və hadisələr bazasında açılır

29. Tədris ədəbiyyatıdır:

A) Cəlilov A. Azərbaycan tarixinin interaktiv təlim metodları ilə tədrisində şagirdlərdə tarixi anlayışların formalaşdırılması. Bakı, 2006.

B) Ən yeni tarixdən oxu kitabı. 1917 - 1945. N. N. Yakovlevanın red. ilə. M. , 1976.

C) Əmrahov M. Qədim dünya tarixinin tədrisi metodikası. Bakı, 2003.

D) İskəndərov T. Tarix təlimində xronologiyanın mənimsədilməsi üsulları. Tarix və onun problemləri. Nəzəri, elmi, metodik jurnal. BDU - nun nəşri. Bakı, 1998 № 3.

E) Ümumtəhsil məktəblərinin V - XI sinfləri üçün tarix proqramları. Bakı, 2000.

30. Tədris ədəbiyyatına aid bəndi göstərin.

1 - Ən yeni tarixdən oxu kitabı. 1917 - 1945. N. N. Yakovlevanın red. ilə. M. , 1976.

2 - Cəlilov A. Azərbaycan tarixinin interaktiv təlim metodları ilə tədrisində şagirdlərdə tarixi anlayışların formalaşdırılması. Bakı, 2006.

3 - Sultanov O. , İskəndərov T. və b. Qədim dünya tarixi (Didaktik materiallar). VI sinif üçün dərs vəsaiti. Bakı, 2010.

4 - Əmrahov M. Qədim dünya tarixinin tədrisi metodikası. Bakı, 2003.

5 - Ümumtəhsil məktəblərinin V - XI sinfləri üçün tarix proqramları. Bakı, 2000.

6 - İskəndərov T. Tarix təlimində xronologiyanın mənimsədilməsi üsulları. Tarix və onun problemləri. Nəzəri, elmi, metodik jurnal. BDU - nun nəşri. Bakı, 1998 № 3.

A) 1, 3

B) 2, 4

C) 4, 5

D) 2, 5

E) 4, 6

31. Metodik ədəbiyyatdır:

A) Əmirov M. Tarixin tədrisində şagirdlərdə siyasi mədəniyyətin formalaşdırılması üzrə işin sistemi. Bakı, 2004.

B) Sultanov O. , İskəndərov T. və b. Ata yurdu (Didaktik materiallar). V sinif üçün dərs vəsaiti. Bakı, 2009.

C) Azərbaycan tarixi atlası. Bakı 2007.

D) Antonov V. , Oqnyanov M. , Pirumova N. SSRİ tarixindən oxu kitabı. XIX əsr. M. , 1989.

E) Sultanov O. , Bəşirov Q. və b. Orta əsrlər tarixi. Didaktik materiallar. VII sinif üçün. B. , 2008.

32. Metodik ədəbiyyata aid olmayan bəndi göstərin.

1 - Quluyev M. Tarixin tədrisində problemli təlim. B. , 1978.

2 - Sultanov O. , İskəndərov T. və b. Qədim dünya tarixi (Didaktik materiallar). VI sinif üçün dərs vəsaiti. Bakı, 2010.

3 -Eminov A. Şagirdlərin idrak fəallığının formalaşdırılması yolları. “Tarix, İctimaiyyat və coğrafiyanın tədrisi” məcmuəsi, 1980 № 6.

4 - Antonov V. , Oqnyanov M. , Pirumova N. SSRİ tarixindən oxu kitabı. XIX əsr. M. , 1989.

5 -Məlikov A. Şagirdlərdə xronoloji bilikləri inkişaf etdirmək yolları. Tarix, İctimaiyyat və coğrafiyanın tədrisi” məcmuəsi, 1983 № 6.

6 - Ağayev S. Tarixin tədrisində interaktiv təlim metodunun tətbiqi təcrübəsindən. Bakı, 2009

A) 3, 5

B) 1, 3

C) 2, 4

D) 1, 5

E) 5, 6