Hava nəqliyyatı dedikdə ilk əvvəl yada təyyarələr və vertolyotlar düşür. Təyyarə - bilavasitə hava gəmisidir. Ona əlavə olaraq onun istismarı üçün infrastruktur – hava limanı, dispetçer və texniki xidmət zəruridir.
Təyyarənin qiymətləndirilməsi onun real bazar dəyərinin müyyən edilməsi yolu ilə aparılır. Lakın nadir hal ola bilər ki, təyyarənin qiymətləndirilməsi girov məqsədi ilə aparılsın. Bu zaman qiymətləndirmə obyektin məhdud reallaşdırılması şəraitində yerinə yetiriləcəkdir.
Təyyarənin qiymətləndirilməsinin onun gələcək istismara yararsızlığı və bərpa oluna bilməməsi halında aparılması inkarolunmazdır.
Sənədlərin aşağıdakı siyahısını mövcudluğu şəraitində təyyarənin qiymətləndirilməsi həyata keçirilir:
1. Qiymətləndirmə obyektinin tam adı;
2. Təyyarənin istehsalçısı;
3. Buraxılış və istismara verilmə tarixləri;
4. Təyyarənin mülkiyyətçisi;
5. Obyektə hüquqları müəyyən edən sənədlər;
6. Obyektin adı və rekvizitləri;
7. Hava gəmisinə müülkiyyət hüququna məhdüdiyyətlər (əgər varsa);
8. Obyektin yerləşdiyi yer;
9. Tam və qalıq balans dəyəri (əgər mülkiyyətçi hüquqi şəxsdirsə);
10. Təmir və yaxşılaşdırmalarının tarixləri (əgər aparılmışdırsa);
11. Texniki vəziyyət aktları;
12. Təyin olunmuş resurs;
13. Obyektin qalıq resursu;
14. İstehsalçının zəmanəti haqqında məlumatlar;
15. Obyektin istismarı intesivliyi;
16. Obyektdən istifadə (istismar) növləri, xüsusiyyətləri;
17. Əsas texniki-uçuş göstəriciləri (yükgötürmə, sürət, və s.);
18. Əsas istismar xərclərini müəyyən edən göstəricilər ( istifadə olunan yanacağın növü, yanacağ sərfi, ekipaj üzvlərinin sayı);
19. Obyektin saxlanılması və ona xidmət şəraitinin qısa təsviri.
Vertolyot – uçuş və şaquli enmə, havada asılma və istənilən istiqamətdə hərəkət etmək xüsusiyyətinə malik olan aerodinamik uçuş aparatıdır. Uçuş üçün zəruri qaldırıcı və dartıcı güvvə mühərrik tərəfindən hərəkətə gətirilən bir və yaxud bir neçə aparıcı vintlər tərəfindən yaradılır.
Vertolyotların texnikanın digər növlərindən mühüm fərqləndirici xüsusiyyəti xüsusi normativ aktlarla reqlamentləşdirilən və vertolyotun qiymətləndirilməsində uçota alınmalı olan tələblərin ( o cümlədən təhlükəsizlik səviyyəsinin gözlənilməsi bütün xidmət dövrü ərzində uçuşa yararlığın və texniki uçuş parametrlərinin təmin edilməsi və s.) özünəməxsusluğudur.
Vertolyotun qiymətlədirilməsi – bilavasitə vertolyotarın, eləcə də onların ayrı-ayrı komponentlərinin, məsələn, mühərriklərin qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur.
Vertolyotun qiymətləndirilməsi zamanı bir qayda olaraq onun bazar dəyəri müəyyən edilir, lakın bu qaydadan müstəsnalar da olur. Belə ki, vertolyotun girov kimi qiymətləndirilməsində onun reallaşdırılmasının vaxt qıtlığı şəraitində keçəcəyi məlum olarsa, vertolyotun məhdud reallaşdırıma dəyəri müəyyən edilir.
Əgər vertolyot növbəti istismara yararlı deyirsə və onun bərpası qeyri - mümkündürsə vertolyotun bölünməsi üzrə xərclərin uçotu ilə metal qırıntılarının dəyəri qiymətləndirilir.
Verolyotun qiymətləndirilməsi aşağıdakı sənədlər siyahısı əsasında həyata keçirilir:
1. Qiymətləndirilən vertolyota münasibətdə alış, icarə yaxud sair hüquq haqqında məlumatlar;
2. Vertolyotun balans dəyəri haqqında arayış (əgər mülkiyyətçi hüquqi şəxsdirsə);
3. Vertolyotun dövlət qeydiyyatı haqqında şəhadətnamə;
4. Qiymətlədirilmə obyektinin tipik sirtifikatı;
5. Uçuş yararlılığı sertifikatı;
6. Vertolyotun texniki vəziyyəti haqqında akt
|
Hava nəqliyyatının əsas üstünlükləri aşağıdakılardır :
1.Yüklərin yüksək səviyyədə qorunması.
2.Yüksək sürət.
3.Yüksək servis xidməti.
4.Sığorta xərclərinin nisbətən aşağı olması.
Hava nəqliyyatının çatışmayan cəhətləri aşağıdakılardır :
1.Hava şəraitindən asılılıq.
2.Tarif dərəcələrinin yüksək olması.
3.Daşınılan yükə məhdudiyyətlərin qoyulması
Dostları ilə paylaş: |
