1
2016.
10
dövrün hamısında yaşamasaq da, öz mədəni təsirini
bizə irs buraxıb. Biz son 50, daha doğrusu, 2500 il
ərzində İranda uzunmüddətli
totalitar rejimin təsiri
nəticəsində bir növ fərdiliyə məhkum olmuşuq.
Şərqlilər ümumiyyətlə, fərdiyyətçidirlər. Şərqin
tarixi, incəsənəti,
musiqisi, idmanı qədimdən
fərdiyyətçidir. Kollektiv musiqi o tərəfdən gəlib,
buranın deyil. Kollektiv idman o tərəfindir. Bizdə
idman
güləşdir,
ancaq orda, misal
üçün,
voleyboldur, futboldur. Qədim incəsənət növləri,
kollektiv ifa olunan orkestr və xor nəğmələri Şərqdə
yoxdur; olsa da, çox azdır. Hər halda, şərqlilərin
tarixində bir növ fərdiyyətçilik var. İslam
bunun
əksini tapşırıb. İslamda hər şey cəm halındadır,
hətta ibadət də. Bildiyiniz kimi, ibadət insanın ən
şəxsi işidir. İnsanın Allahla əlaqəsinin adi dünyəvi
işlərlə, əməkdaşlıqla heç bir əlaqəsi yoxdur, Allahla
insan arasında olan mənəvi əlaqədir. Əlbəttə, dua və
zikr kimi ibadətləri deyirik,
ibadətin ümumi
mənasını nəzərdə tutmuruq; yəni camaatın adətən,
zehnində olan adi ibadət. Bu, insanla Allah arasında
olan əlaqədir. İslam bu ibadətin də kollektiv şəkildə
icra edilməsini istəyir. Camaat namazı, həcc və sair
- hamısı qrup şəklindədir. Hər halda, biz İslamın bu
ictimailik ruhundan uzaq qalmışıq.
1
1
2016.
11
Vahid bir təşkilatın ilkin mənası budur ki,
insanlar birləşərək əməkdaşlıqla, yardımlaşma ilə,
bir yerdə addım atmaqla vahid bir istiqamətə doğru
gedirlər, vahid bir şeyə nail olmaq istəyirlər.
Deməli, təşkilat əxlaqı İslam əxlaqıdır. Təşkilat
əxlaqı, nizam-intizamlı İslam əxlaqı
deməkdir,
başqa sözlə desək, iki qardaşın, iki həmfikirin bir-
biri ilə qarşılıqlı əməkdaşlığıdır.
1
Dostları ilə paylaş: