Tevhid Kitabı

2. Muhammed-sallallahu aleyhi ve sellem-'i övmede aşırıya gitmek ve haddi aşmak, haramdır:

"Ğuluv" kelimesi, haddi aşmak demektir.

Nitekim Allah Teâlâ bu konuda şöyle buyurmaktadır:

{يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِي دِينِكُمْ} [سورة النساء من الآية: 171]

"Ey kitap ehli! Dîniniz konusunda (aşırıya giderek) haddi aşmayın."³

"İtrâ" kelimesi ise, övgüde haddi aşmak ve övgüde yalan söylemek demektir.

Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem- hakkında aşırıya gitmekten kasıt:Onu kulluk ve peygamberlik mertebesinin üzerine çıkarmak ve ona ulûhiyet özelliklerinden bir şeyler vererek Allah Teâlâ tarafından onun için takdir olunan haddi, sınırı aşmak demektir.

Örneğin Allah Teâlâ'ya değil de, Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem-'e yalvarıp yakarmak, ondan imdat ve yardım dilemek ve onun adına yemîn etmek gibi...

Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem- hakkında övgüde haddi aşmaktan kasıt: Onu gereğinden fazla övmek demektir.

Nitekim Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem- kendisini aşırı bir şekilde övmekten yasaklayarak şöyle buyurmuştur:

(( لاَ تُطْرُونِي كَمَا أَطْرَتِ النَّصَارَى ابْنَ مَرْيَمَ، فَإِنَّمَا أَنَا عَبْدٌ، فَقُولُوا: عَبْدُ اللَّهِ وَرَسُولُهُ )) [ متفق عليه ]

"Hıristiyanların Meryem oğlu İsa'yı aşırı bir şekilde övdükleri gibi, beni övmeyin.Ben ancak bir kulum.O halde benim için 'Allah'ın kulu ve elçisidir' deyin."¹

Bunun anlamı; "Hıristiyanların Meryem oğlu İsa -aleyhisselâm- hakkında aşırıya giderek onun ilah olduğunu iddiâ ettikleri gibi, beni bâtıl bir şekilde övmeyin ve beni överken de haddi aşmayın.Beni, Rabbimin vasfettiği şekilde vasfedin. Benim için Allah'ın kulu ve elçisidir, deyin" demektir.

(( عَنْ مُطَرِّفٍ قَالَ، قَالَ أَبِي: اِنْطَلَقْتُ فِي وَفْدِ بَنِي عَامِرٍ إِلَى رَسُولِ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم فَقُلْنَا: أَنْتَ سَيِّدُنَا، فَقَالَ: السَّيِّدُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى، قُلْنَا: وَأَفْضَلُنَا فَضْلاً وَأَعْظَمُنَا طَوْلاً، فَقَالَ: قُولُوا بِقَوْلِكُمْ أَوْ بَعْضِ قَوْلِكُمْ وَلاَ يَسْتَجْرِيَنَّكُمْ الشَّيْطَانُ )) [ رواه أبو داود بسند صحيح ]

Mutarrif'ten rivâyet olunduğuna göre, o der ki: Babam² dedi ki: "Âmir oğulları heyetiyle beraber Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-'e gitmek üzere yola çıktım. (Yanına vardığımızda ona): Sen bizim seyyidimizsin (efendimizsin), dedik.Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-:"Seyyid, Allah Tebâreke ve Teâlâ'dır.(O, buna daha lâyıktır) buyurdu. Biz: Sen, derece ve makam bakımından bizim en fazîletlimiz,güç ve kudret bakımından da en büyüğümüz-sün, dedik.Bunun üzerine o şöyle buyurdu:"Bu sözünüzle veya bu iki sözden birisi ile yetinerek konuşun ve mübala-ğa etmeyin.Şeytan sizi câiz olmayan şeyi konuşmaya cesâret ettirmesin (veya şeytan sizi kendisine vekil kılıp kendi lisanı ile konuşturmasın)."³

(( عَنْ أَنَسٍ رضي الله عنه أَنَّ رَجُلاً قَالَ لِلنَّبِيِّ صلّى الله عليه وسلّم: يَا سَيِّدَنَا وَابْنَ سَيِّدِنَا وَيَا خَيْرَنَا وَابْنَ خَيْرِنَا. فَقَالَ النَّبِيُّ صلّى الله عليه وسلّم: يَا أَيُّهَا النَّاسُ! قُولُوا بِقَوْلِكُمْ وَلاَ يَسْتَهْوِيَنَّكُمْ الشَّيْطَانُ. أَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَرَسُولُ اللَّهِ. وَاللَّهِ مَا أُحِبُّ أَنْ تَرْفَعُونِي فَوْقَ مَا رَفَعَنِي اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ )) [ رواه الإمام أحمد ]

Enes b.Mâlik'ten-Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, bir adam Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem-'e: