Texmnika xavfsiligi bilan tanishuv

Tabiiy gaz uzatuvchi magistral quvurlardagikompressor stansiyalari
Neft va gaz sanoatida kompressorlar juda keng qo‘llaniladi. Masalan, gaz sanoatida magistral gaz quvurlarida, konlarda quduqlardan chiqayotgan gazni yig‘ish, yyer osti gaz omborlariga gaz haydash, uzok masofaga uzatuvchi quvurlarni sinash uchun va boshqa maqsadlarda ishlatilsa, neft sanoatida qatlamga gaz haydash, quduqlarni gaz ko‘tarkish usuli bilan ishlatish, quduqlarni ishga tushirish uchun ishlatiladi.
Kompressorlarni xalq xo‘jaligida juda keng ishlatilishiga ko‘ra porshenli va markazdan qochma kompressorlar tuzilishiga, ishlash tarziga, quvvatiga va boshqa omillariga qarab bir qancha turlari mavjud.
Gazomotokompressorlar, gaz haydagichlar, ventilyatorlar, rotasion va vintli kompressorlar ham mavjud bo‘lib, ular gaz haydashni har xil sharoitlarida ishlatiladi. Shuningdek, kompressorlarning ko‘chma (ya’ni katta yuk avtomobillarga o‘rnatilgani) va muhim (ya’ni bir yerga o‘rnatilgan) holda ishlatiladigan turlari ham mavjud.
Kompressor stansiyalari qanday maqsadlarda qurilishidan qat’iy nazar quyidagi inshootlardan tashkil topgan bo‘ladi:
1) mashina zali - bu yerda kompressorlar maxsus poydevorlarga o‘rnatilgan bo‘lib, kerakli o‘lchov asboblari, ko‘tarish kranlari va boshqa qo‘shimsha mexanizmlar bilan butlangan bo‘ladi;
2) sovutish uchun suv haydaydigan nasos stansiyasi;
3) issiq suvni sovutadigan kurilma (gradirnya), issiq suv to‘planishi uchun maxsus saqlagich va sovuq suv yig‘ib qoyiladigan hovuz;
4) gaztozalagish, moy ajratkich va boshqa maxsus asbob-uskunalar o‘rnatilgan alohida maydoncha;
5) elektrtransformator va elektrtaqsimlagish o‘rnatilgan maxsus maydoncha;
6) mexanik ustaxona, omborxona, ishchi xodimlar uchun dam olish, kiyinish va yuvinish xonalari kabi qo‘shmsha binolar.
Tabiiy gaz uzatuvchi magistral quvurlarida maxsus hisoblashlar orqali gaz haydovchi kompressor stansiyalarini soni va joylashish nuqtalari aniqlanadi. Kompressor stansiyalarni qurishdan asosiy maqsad tabiiy gazni uzoqqa uzatish bo‘lib, ular qurilishi bo‘yicha murakkab inshoot hisoblanadi. Odatda kompressor stansiyalari orasidagi masofa loyiha ishlari bo‘yicha aniqlanadi, lekin gaz magistral quvuri o‘tkaziladigan geografik sharoitlari, haydalayotgan gazning quvur boshlanishi va oxiridagi bosimi, elektr va suv ta’minoti kabi omillarni hisobga olgan holda har 100-150 km. da qurilishi mumkin.
Kompressorlar ham xuddi nasoslar kabi porshenli va markazdan qochma turda ishlab chiqarilmoqda.
Porshenli kompressorlar markazdan qochma kompressorga nisbatan yuqori foydali ish koeffisiyentiga ega, juda katta bosimlargacha (100MPa. dan yuqori) siqib, ta’mirlash ishlari orasi uzoq bo‘lishi, atrof muhiti sharoiti o‘zgarishi (harorat, bosim) kompressor quvvatiga ta’sir ko‘rsatmasligi va boshqa shu kabi omillar bo‘yicha afzalliklarga ega.
Markazdan qochma kompressor konstruktiv tuzilishi bo‘yicha juda turli ko‘rinishlar ega. Bunday kompressorlrda haydalishi kerak bo‘lgan gazning kinetik energiyasi potensial energiyaga aylantirib, yuqori bosim hosil qilinadi.