4.2
SIP va SIP-T protokollari
SIP IP-tarmoq bo’yicha uning yordamida multimediali sessiyalar
yoki chaqiriqlarning o’rnatilishi, modifikatsiyalanishi va tugatilishi kabi
operatsiyalar amalga oshiriladigan amaliy daraja protokoli hisoblanadi.
Multiservisli tarmoqlarda SIP N.323da ishlatilganidagiga o’xshash
funksiyalarni bajaradi. SIP sessiyalari multimediali konferensiyalarni,
masofaviy o’qitish, Internet-telefoniya, va boshqa shunga o’xshash
ilovalarni o’z ichiga olishi mumkin. Bugun u xalqaro standart roliga
da’vogarlik qilmoqda. SIP Internet xostlari orasida aloqa seanslarini
o’rnatish uchun mo’ljallangan. Internetning butun trafigiga xususiyatli
bo’lganidek,
bu
seanslar
bir
darajali
tabiatga
ega.
Protokol
maxsuslashtirilgan SIP serverlarni ko’zda tutadi, lekin ularning ishlatilishi
shart emas. Bu SIP serverlar ro’yxatga olish, qayta manzillashtirish va
boshqa funksiyalar uchun xizmat qilishi mumkin. SIP protokoli to’liq
taqsimlangan
servisli
modelni
qo’llab-quvvatlaydi.
Servislar
foydalanuvchilar terminallarida (telefonlarda, PDA va boshqalarda), SIP
serverlarda va ularning istalgan kombinatsiyasida bo’lishi mumkin. SIP
protokoli H.323 protokolidan ko’plab nisbatlarda farqlanadi. SIP 2002
yilda RFC 3261 sifatida standartlashtirilgan va e’lon qilingan. Qo’shimcha
tovushli xizmatlarni aniqlash ustida ishlar hozircha boshlang’ich bosqichida
turibdi. Lekin SIP butunligicha Internet protokollarga (xususan, HTTP)
asoslanishi tufayli u tovushli va axborot servislarining integratsiyalanishiga
ancha qisqa yo’lni ochmoqda. SIP spetsifik foydalanuvchi interfeysini IP-
terminalga yuklash kabi imkoniyatlarni qiyinchiliksiz ishlatilishiga imkon
beradi. Bundan tashqari, yangi servis imkoniyatlarini qo’shish va
101
protokolning kengaytirishni moslashuvchanlik sohasidagi muammolarni
xal qilishda xavfsiz amalga oshirish mumkin, chunki SIP spetsifikatsiyasi
Internet prinsiplariga tayanadi. H.323 protokoli kabi SIP protokoli aniq
belgilangan tarmoqlararo interfeysga ega emas. Lekin multimedia-aloqa
ko’p nuqtali seanslarini boshqarish bo’yicha ishchi guruh (Multiparty
Multimedia Session Control, MMUSIC) SIP Best Current Practices for
Telephony loyiha doirasida bu masalani tezroq hal etish maqsadlarida
tarmoqlarda SIP va MEGACO protokollarini birgalikda ishlatish ustida
ishlarni boshladi. Bu telefon tarmoqlarini o’zaro bog’lanishlariga nisbatan
me’yoriy talablarni qoniqtiradigan va SIP asosida xizmatlarni ko’rsatish
taqsimlangan modeliga o’tishga ko’maklashadigan infratuzilmani taqdim
etadigan tarmoqlarni yaratishga imkon beradi. Intelektual mijozlarli model
tijoratda va kichik kompaniyalarning individual foydalanuvchilari uchun
ma’lumotlarni uzatish uchun to’g’ri keladi (4.4-rasm).
Bu model korxonada mijozni kengaytirilgan xizmatlarni qo’llash
uchun zarur intelektga ega bo’lishini bildiradi. Qo’llash telefon darajasida
unga o’rnatilgan SIP yoki kengaytirilgan xizmatlar shlyuzi (Enhanced
Services Gateway, ESG) orqali amalga oshirilishi mumkin. Binobarin,
kengaytirilgan xizmatlar shlyuzi marshrutizatorlar, UATS va SIP
o’rnatilgan lokal tarmoq kommutatorlarini almashtirishi mumkin. Telefon
stansiyasiga bog’lanish bilan zarur xizmat ko’rsatish sifatini va xizmat
sinflarini qo’llovchi IP asosidagi istalgan axborot kanali bo’lishi mumkin.
Yangi servislarni qo’llash telefon muhitida ham eng sezilarsiz,
ham etarlicha sezilarli o’zgatirishlarni talab qilishi mumkin. Eng oddiy
holda foydalanuvchilar mavjud UATS larni yoki oddiy telefonlarni
saqlashi va an’anaviy telefon signalizatsiyasini SIP ni qo’llashli
102
telefonlar uchun SIP asosidagi signalizatsiyaga o’zgartirish uchun ESG ni
o’rnatishi mumkin. Bu telefonlarga Ethernet trafik, standart kabellar
bo’yicha uzatiladi. Eng qiziqarlisi, SIP asosidagi tarmoq ko’plab o’ziga jalb
qiladigan funksiyalarni IP-servis Centrex sifatida ko’rishi mumkin.
Bunda foydalanuvchi telefoni va ShK umumiy protokollar to’plamiga
muvofiq ishlaydi va ham operator tarmog’i orqali qo’llanishi, ham to’liq usiz
ishlashi mumkin. Hisobga olish kerakki, SIP bir darajali protokol
hisoblanadi. Qanday servislarni tanlash va ishlatish qarori tarmoq
arxitektorida qoladi.
4.4-rasm. SIP protokoli asosidagi intellektual mijozli model
Albatta, telefon chaqirig’i signalizatsiyasini va birlashtirilgan audio
ma’lumotlarni IP tarmoq orqali uzatish an’anaviy telefoniya oldida sezilarli
avzalliklarni olishga imkon beradi. Lekin VoIP tarmoqlari baribir an’anaviy
telefon tarmoqlarida ajralgan holda mavjud bo’la olmaydi. SIP asosidagi
103
telefon tarmog’i UfTT bilan o’zaro bog’lanishi kerak.
SIP telefon tarmog’ining muhim xarakteristikasi UfTTga nisbatan
ochiqlik xossasi hisoblanadi. OKS №7 kabi UfTT protokollarida
ishlatiladigan kutishli chaqiruv, tekin chaqiruv va boshqalar kabi
an’anaviy telefon xizmatlari SIP tarmog’i orqali foydalanuvchi sezadigan
keraksiz farq yo’qotiladigan tarzda, shu bilan bir vaqtda SIP ning tez
moslashuvchanligini cheklamasdan taqdim etilishi kerak. Bir tomondan
SIP oxirgi nuqta OKS №7 orqali ulanadigan qurilmaga qaraganda ko’proq
oddiy
SIP-telefon
hisoblangan
xizmatlarni
taqdim
etish
uchun
oddiyliklarni qo’llashi talab qilinadi. Bundan tashqari, boshqachasiga SIP
orqali qo’llanmaydigan, funksiyalarni ochiqligini ta’minlash uchun OKS
№7 ma’lumotlari shlyuzlarida - OKS №7 va SIP larning o’zaro
bog’lanish nuqtalarida mavjud bo’lishi mumkin. Iloji boricha OKS № 7
ma’lumotlari SIP tarmog’ida boshqa tomonda UfTT - IP interfeys orqali
to’liq va qandaydir yo’qotishlarsiz mumkin bo’lishi kerak. Ayrim
cheklashlar tarmoqlar orqali ma’lum bir ma’lumotlarni uzatish uchun
o’z OKS №7 parametrlarini ishlatishi tufayli vujudga keladi.
SIP telefon tarmog’ining boshqa muhim xarakteristikasi SIP
so’rovlarini marshrutlashtirishligi hisoblanadi. Bu telefon chaqiriqini
o’rnatadigan SIP so’rovi o’z sarlavhasida uning SIP tarmog’i orqali
yuborilishi, joyiga proksi-serverlar tomonidan marshrutlashtirilishi uchun
etarli bo’lgan ma’lumotlarga ega bo’lishi kerak. Odatda bu chaqiriladigan
nomer kabi chaqiruv parametrlari OKS №7 signalizatsiyadan SIP
so’rovlarga o’tkazilishi kerakligiga olib keladi. SIP tarmog’idagi
marshrutlashtirishga navbati bilan TRIP yoki ENUM kabi mexanizmlar
ta’sir etishi mumkin.
104
4.2-jadval.
UfTT-IP tarmoqlarining o’zaro bog’lanishi bo’yicha talablarni
bajarilishiga imkon beradigan SIP protokolining xossalari
OKS № 7 - SIP o’zaro
bog’lanishga talablar
SIP-T funksiyalari
ISUP signalizatsiya uchun ochiqlik ISUP xabarlarini SIP tanasiga
inkapsulyasiyalash
ISUP ga bog’liq ravishda SIP
xabarlarining
marshrutlashtirishligi
ISUP ma’lumotlarini SIP
sarlavhasiga translyasiyalash
ISUP signalizatsiya ‘mid-call’
xabarlarini uzatish
‘mid-call’ signalizatsiya uchun
INFO usulining ishlatilishi
(‘midcall’-bog’lanish
o’rnatilishidagi signalli
ma’lumotlar)
SIP-T (SIP for Telephones) protokoli an’anaviy telefon signalizatsiyasi
ma’lumotlarini SIP protokoli xabarlariga inkapsulyasiyalashni ta’minlaydi
(4.2-jadval).
SIP-T inkapsulyasiya (encapsulation) va translyasiya (translation)
texnologiyalari yordamida SIP telefon tarmog’i xarakteristikalarini saqlab
turadi. SIP-ISUP shlyuzda OKS №7 tarmog’i ISUP nimtizimining xabarlari
xizmatlar uchun talab qilinadigan ma’lumotlar SIP so’rovdan tashlab
yuborilmasligi uchun SIP protokoli xabarlariga inkapsulyasiyalanadi.
Bundan tashqari, SIP so’rovlari uchun marshrutlashtirish masalalarini
echilishini
ta’minlaydigan
vositachilar
-
proksi-serverlar
ISUP
protokollarini qo’llamaydi. Shuning uchun ISUP xabarlardan bir qancha
kritik ma’lumotlar SIP mos sarlavhalariga SIP protokolining so’rovi
105
qanday marshrutlashtirilishini o’rnatish maqsadida translyasiyalanadi.
Dostları ilə paylaş: |