Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari

11.2.
 
Keyingi avlod konvergent tarmoqlarining 
xizmatlarini boshqarish pog’onasi
NGN (Next Geniration Network) - keyingi avlod tarmoqlari. 
NGN konsepsiyasi turli ma’no kasb etadi: 
-
NGN deyilganda kommutatsiyaning yangi prinsiplarini, 
birlamchi tarmoqlarda yangi MPLS, OSPF, BGP transport 
texnologiyalariga o’tishni, kirish tarmoqlarida keng polosali 
kirish tizimlari tushuniladi; 
-
NGN tarmoqlari – bu raqamli aloqa rivojlanishi bosqichida 

---

277 
paydo bo’lgan texnik echim bo’lib, bunda ma’lumotlar trafigi 
nutq 
trafigidan 
muximroq, 
kompyuterlar 
esa 
telefon 
apparatlaridan muximroq bo’lib qoldi. NGN g’oyasining paydo 
bo’lishiga sabab 
– xozirda foydalanishda mavjud raqamli kommutatsiya 
stansiyalarning xayot sikli tamomlanishi yaqinlashuvidir. NGN 
prinsipi 
turlicha 
shakllantiriladi, 
umumlashgan 
xolda 
NGNning quyidagi beshta xarakterli xususiyatlarini ko’rsatish 
mumkin: 
-
barcha 
turdagi 
axborotlarni 
uzatish 
uchun 
transport 
tarmog’ida paketli texnologiyalarga o’tish; 
-
an’anaviy (funksional yo’naltirilgan) telefon stansiyalardagi 
kommutatsiya 
tizimidan 
farqlanadigan, 
taqsimlangan 
arxitekturali kommutatsiya tizimini qo’llash; 
-
xizmatlarni qo’llashga tegishli funksiyalarni, kommutatsiya 
va uzatishdan ajratish; 
-
istalgan 
foydalanuvchi 
uchun 
keng 
polosali 
kirish 
imkoniyatini ta’minlash; 
-
Web texnologiyalari hisobiga ekspluatatsion boshqarish 
funksiyalarini amalga oshirish. 
Siemens kompaniyasi NGN konsepsiyasi uchun quyidagi 
‘formulani’ taklif etgan: 80 - 60 -20. Bu sonlar quyidagicha 
izoxlanadi: 
-
NGN tarmoqlari, mavjud tarmoqlarga nisbatan, 80% kam 
elementlardan tarkib topadi; 
-
NGN tarmoqlari, infokommunikatsion tizimni yaratish uchun 

---

278 
zarur bo’lgan xarajatlarni, 60% ga kamaytiradi; 
-
NGN tarmoqlari operatorning daromadini 20% ga orttirish 
qobiliyatiga 
ega. 
Media 
– shlyuz axborot oqimini 
o’zgartiradi, RTP (Real- Time Transport Protocol)-oqim IKM 
oqimga o’zgartiriladi. 
Media – shlyuz Softswitch nomi bilan ma’lum MGC 
kontroller orqali boshqariladi. Kontrollerlar o’zaro bog’lanishi 
mumkin (MGC/MGC). 
Kontroller 
intellektual 
ma’lumotlar 
bazasi 
(Intelligent 
Database – ID) bilan o’zaro bog’lanishi mumkin. SG/MGC, 
interfeys ID/SG interfeyslar. IT xizmatlarini qo’llash uchun INAP 
amaliy protokoli qo’llanadi.NGN tarmog’i uchun bir qator 
protokollar ishlab chiqilgan. Asosiylari: 
1.
H.323 protokoli. Paketli tarmoq bo’yicha ulanishni o’rnatish 
va tovush va video trafigini uzatishni ta’minlash. 
2.
Session Initiation Protocol (SIP) protokoli. Uning yordamida 
IP- tarmoq bo’yicha multimediali sessiyalarni yoki chaqiriqlarni 
o’rnatish, o’zgartirish va tamomlash operatsiyalari amalga oshiriladi. 
3.
Media Gateway Control Protocol (MGCP) protokoli. MG 
shlyuzlarni boshqarishda ishlatiladi. 
4.
MEGACO/H.248 protokol. Bu protokol media-shlyuzlarni 
boshqarishda ishlatiladi. 
5.
Signalling Transport (SIGTRAN) 
protokoli. IP-tarmoq 
bo’yicha signalli axborotni uzatuvchi protokollar to’plamidir. U 
shlyuzlarning ikala turida va Softswitchda qo’llanadi. 

---

279