Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari

3.2.3.
 
GIGABIT ETHERNET texnologiyasi
 
Gigabit Ethernet texnologiyasi o’zining yuqori tezlikda ma’lumot 
uzatishi va past narxi evaziga ma’lumot uzatish magistrali sifatida keng 
tarqaldi. Gigabit Ethernet va 10-Gigabit Ethernet texnologiyalarini 
shahar masshtabidagi NGN tarmog’ining tayanch qismini qurishda 
ishlatish iqtisodiy samarali hisoblanadi. Chunki bunda kanalni hosil 
qiluvchi maxsus qurilmalardan voz kechiladi va tarmoqning tayanch 
qurilmalari 
sifatida 
lokal 
tarmoq 
ishlatiladigan 
markaziy 
marshrutizatsiyalovchi kommutatorlardan foydalaniladi. Bu maqbul 
darajadagi rad etishlarga bardoshlilikni va optik aloqa kanallarining 
o’tkazish qobiliyatini bir qancha Gbit/s gacha oshirish imkonini beradi 
(to’liq dupleksni hisobga olgan holda). Zamonaviy Gigabit Ethernet 
qurilmalarining asosiy xarakteristikalari [12]: 

nisbatan katta 
(90 km dan yuqori) masofalarda
ishlashga mo’ljallangan optik interfeyslarning
mavjudligi; 

mavjud Ethernet tarmoqlari bilan to’liq moslashuvchanligi; 

trank magistral 
ulanishlarni 
yaratishda 
tarmoqni 
bir
tekis rivojlanishini ta’minlash, masshtablanuvchanlik; 

yuqori tezlik (ayniqsa 10 Gigabit Ethernet texnologiyasini 
qo’llaganda); 

zaxira va trank ulanishlarni ta’minlovchi tarmoqning
yuqori ishonchliligi; 

soddaligi va yuqori samaradorligi, ortiqchalik va murakkablikning 

---

72 
mavjud emasligi; 

Ethernet trafiklarini uzatishda ATM LANE (Local Area 
Network Emulation)* va SDHning o’ziga xosligi; 

differensial xizmat ko’rsatish (diffserv) va MPLS kabilar uchun 
QoS/CoSni 
ta’minlashni 
qo’llab-quvvatlash 
mexanizmlari 
(funksional gurux va protokollarning xizmatlar majmuasi, lokal 
hisoblash tarmoqlari va ATM ning yakunlovchi qurilmalari orasida 
aloqani tashkil qiluvchi, magistralda ATMni qo’llab lokal 
hisoblash 
tarmoqlarida 
emulyasiyani 
ta’minlash 
va 
standartlashtirilgan ATM Forum). 

shahar masshtabida NGN tarmog’ining tayanch qismini qurish 
uchun Gigabit Ethernet, 10-Gigabit Ethernet texnologiyalarini 
qo’llash juda tejamli, chunki bunda maxsus kanal hosil qiluvchi 
qurilmalarni 
rad 
etadi 
va 
lokal 
hisoblash 
tarmoqlarida 
qo’llaniladigan markaziy marshrutlashtiruvchi kommutatorlarni 
tarmoqning tayanch qurilmalari sifatida qo’llash. Bu rad etishga 
muvozanatlilik darajasini muvofiqlashtirish va optik aloqa 
kanallarini bir necha Gbit/s (to’liq dupleksni hisobga olgan holda) 
satxda o’tkazuvchanlik qobiliyatini ta’minlash imkonini beradi. 
Alohida qurilmalar rad etgan holda tarmoqni qayta tiklash, 
marshrutlashtiruvchi kommutatorlarning mos keluvchi algoritmlari 
va protokollari hisobiga amalga oshadi. Biroq bunday echim 
hisobga olish lozim bo’lgan quyidagi funksional xususiyatlarga 
ega: 

trafikni transportlashtirish bo’yicha xizmatlarni taqdim etish 
maqsadida ulanishni tashkil etish uchun, lokal hisoblash tarmoqlari 

---

73 
uzellarining axborot resurslarini himoyalash bo’yicha maxsus 
choralar zarur. Bunda mos keluvchi qo’shimcha qurilmalarni 
o’rnatish talab etiladi; 

tarmoqning turli uchastkalari uchun differensiallangan xavfsizlik 
siyosatini amalga oshirish etarli darajada murakkab; bunda 
mumkin 
bo’lgan 
echim 
MPLS 
texnologiyasin 
qo’llash 
hisoblanadi; 

tashkil etilgan tomonlarga xizmatlarni taqdim etishda trafiklarni 
hisobga olishni tashkillashtirish bo’yicha murakkabliklar mavjud; 

tarmoqning tayanch uchastkasini mosshtablanuvchanligi sezilarli 
darajada 
chegaralanishlarga 
ega. 
Bu 
tayach 
uzellardagi 
kommutatorlarning marshrutlashtiruvchi protokollarini ishi va 
tarmoqning tayanch qismidagi uzellar soni bilan bog’liq, 
shuningdek tarmoq rad etganda uni qayta tiklanish vaqti anchagina 
oshadi; 

---

74 

multiservisli 
trafiklarni 
uzatish IP bo’yicha 
mos keluvchi 
texnologiyalar hisobiga amalga oshadi. 
Yuqorida qayd qilib o’tilgan xususiyatlardan kelib chiqqan holda 
shuni aytish mumkinki, bunday echim, bitta operatorning yirik NGN 
tarmog’ini tayanch qismini qurish uchun ancha o’rinli.