Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

SEZGİN Nurgül ,

Danışman :Prof.Dr.Hacı ORAK

Anabilim Dalı :Kimya

Programı :Organik Kimya

Mezuniyet Yılı :2006

Tez Savunma Jürisi :Prof.Dr.Hacı ORAK(Danışman)

Prof.Dr.Cemil İBİŞ

Prof.Dr.Refiye YANARDAĞ

Prof.Dr.Süleyman TANYOLAÇ

Doç.Dr.İnci ATAÇ

Adaçayı (Salvia Spp.) Bitkisinde Antioksidan Maddelerin Araştırılması

Bu çalışmada, Sideritis persoliata L. türü adaçayı ile Salvia fruticosa M. türü adaçayının antioksidan ve uçucu madde bileşenleri araştırılmıştır. Sideritis persoliata L. türü adaçayı, daha önce üzerinde çalışılmamış bir Sideritis türüdür ve Bergama yöresinde doğal olarak yetişir. Araştırılan diğer tür Salvia fruticosa M. ise Marmara Adası’nda doğal olarak yetişen adaçayı türüdür.

Her iki tür adaçayındaki antioksidan maddeler, %80’lik metanol ile ekstre edilmiş, LC/MS ile yapılan analizler sonucunda, Sideritis persoliata L. türünde luteolin (%62.41), kuersetin dihidrat (%24.35) ve sinnamik asid (%13.24), Salvia fruticosa M. türünde ise; kuersetin dihidrat (%2.47), apigenin (%2.53), sinnamik asid (%2.80), luteolin (%3.34) ve rozmarinik asid (%89.10) bileşenleri tespit edilmiştir.

Adaçaylarının uçucu yağları, Sürekli destilasyon-ekstraksiyon yöntemiyle elde edilmiş olup GC/MS analizine tabi tutulmuştur. Analizler sonucunda, Sideritis persoliata L.’de kalitatif olarak 24 bileşen tespit edilmiştir. Bunların başlıcaları; α-pinen (%5.15), kamfor (%0.06), karyofilen (%93.03), linalool (%0.06), 1,8-sineol(ökaliptol) (%1.68)’dür. Salvia fruticosa M.’in kalitatif analizinde ise 50 bileşen tespit edilmiş olup bunların başlıcaları; α-pinen (%12.58), kamfor (%1.56), karyofilen (%4.29), linalool (%0.17), 1,8-sineol(ökaliptol) (%52.60), 2-β-pinen (%0.47), borneol (%7.66), kamfen (%18.37), β-mirsen (%2.42), linalil asetat (%0.04), terpinen-4-ol (%0.07), tuyon (%0.10)’dur.

Araştırma sonucunda, Sideritis persoliata L. türünün Salvia fruticosa M. türüne nazaran uçucu maddeleri daha az içerdiği, her iki türün antioksidan bileşen miktarı bakımından nispeten zengin olduğu anlaşılmıştır.