Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

BÜYÜKSAATÇI Sinem
Danışman : Prof. Dr. Şakir ESNAF

Anabilim Dalı : Endüstri Mühendisliği

Mezuniyet Yılı : 2009

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Şakir ESNAF

Doç. Dr. Alp BARAY

Doç. Dr. Necdet ÖZÇAKAR

Yrd. Doç. Dr. Numan ÇELEBİ

Yrd. Doç. Dr. Murat AKAD

Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi ve Bir Uygulama

1997`de imzalanan ve 2005 başında yürürlüğe giren Kyoto Protokolü, küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçevedir. Bu protokolü imzalayan ülkeler, karbon dioksit ve sera etkisine neden olan diğer beş gazın salınımını azaltmayı veya bunu yapamıyorlarsa salınım ticareti yoluyla haklarını arttırmayı taahhüt etmişlerdir.

5 Şubat 2009 tarihinde Türkiye'nin Kyoto Protokolüne katılmasının uygun bulunduğuna ilişkin kanun tasarısının, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaşmasından sonra ülkemizdeki işletmeler de gelecekte sera gazlarının azaltılmasını sağlayacak yeni yasal düzenlemelerin kendilerini nasıl etkileyeceği hakkında değerlendirmeler yapmakta ve süreçlerini buna göre düzenlemeye çalışmaktadırlar. “Ölçebildiğinizi yönetebilirsiniz” anlayışına istinaden, işletmeler ilk önce kendi sera gazlarının salınım seviyesini ve kaynaklarını bulmak için çaba harcamakta ve zaman içerisindeki salınımlarını izlemek için sistemler geliştirmektedirler.

Gelecekte toplumun çevresel konularda daha bilinçli olacağı düşünüldüğünde de, uluslararası rekabet koşullarında şirketler rekabet güçlerini koruyabilmek ya da yeni rekabet avantajları sağlayabilmek için “hem müşteriye değer yaratmak”, “hem de çevreyi korumak adına değer yaratmak” zorundadırlar. Bu da karbon seviyesi tespiti gibi çevresel etkileri dikkate alan stratejik uygulamaların geliştirilmesine bağlıdır.

Ülkemizde yeni yeni incelenmeye başlanan bu konu hakkında, ne yazık ki ne literatürde ne de uygulamada yeterli çalışma bulunmamaktadır. İşte bu yüzden, bu tezde yapılan bir uygulama ile bu kapının aralanması hedeflenmiştir.

Bu çalışmada tedarik zinciri yönetimi problemlerinden biri olan tesis yeri seçimi kararı, uygulamalı olarak bir şirketin dağıtım ağındaki CO₂ emisyon miktarını minimum kılacak şekilde ele alınmakta ve böylece Türkiye için yeni bir yaklaşım olan yeşil tedarik zinciri yönetimi yaklaşımı incelenmektedir. Uygulamanın ilk kısmında Bulanık C-Ortalamalar ve Gustafson-Kessel algoritmalarından faydalanarak öbekleme analizi yapılmaktadır. Daha sonraki kısımda ise, tesis yeri seçimi yöntemlerinden biri olan ağırlık merkezi yöntemi bağlı olarak geliştirilen emisyon bazlı ağırlık merkezi yöntemi ile, tesisler-müşteriler arasındaki taşıma işlemlerinden ortaya çıkacak CO₂ emisyon miktarını en küçük kılacak şekilde uygun tesis yerleri belirlenmektedir.