Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

Adsorptıon Of Fluorıde Wıth Acıd, Lanthanum And Alumınum Impregnated Actıvated Carbons

In this study, seven adsorbents were used for the removal of fluoride from aqueous solutions:activated carbon (AK), aluminum impregnated activated carbon (AAL), lanthanum impregnated activated carbon (ALA), and four acid treated activated carbons (A05, A10, A15,A20).

Acid treated activated carbons were prepared by 0.5, 1, 1.5 and 2 M sulphuric acid. Aluminum impregnated carbon and lanthanum impregnated carbon were prepared by aluminum and lanthanum solutions.

Adsorption experiments were carried out as a function of pH, time and initial concentration. Adsorption kinetic for each adsorbent was found to follow the first order Lagergren equation. The kinetic studies also indicated that the adsorption of fluoride on each adsorbent was both fılm dıffusıon and intraparticle difusion. Intraparticle difusion constants were calculated.

The adsorption capacities were obtained from the Langmuir isotherm. The adsoption capacity

was in the order: ALA > AAL > A20 > A15 > A10 > A05 > AK

Column experiments were carried out to understand the behaviour of the adsorbents in a dynamic system and the column capacity for ALA was calculated.

GÜVELİ Şükriye ,

Danışman : Prof. Dr. Bahri ÜLKÜSEVEN

Anabilim Dalı : Kimya

Programı (Varsa) :Anorganik Kimya

Mezuniyet Yılı :2007

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Bahri ÜLKÜSEVEN(Danışman)

Prof. Dr. Esma TÜTEM

Prof. Dr. Ayşe YUSUFOĞLU

Prof. Dr. Ahmet GÜL(İTÜ)

Doç. Dr. İrfan KIZILCIKLI

Bazı Hidroksibenzaldehid N-Feniltiyosemikarbazonların Nikel(Iı) Komplekslerinin Sentezi

Bu çalışmada 5-Bromosalisilaldehid-(4-Fenil/H)-tiyosemikarbazon ve 5-Bromo salisilaldehid-S-metil-(4-H/Fenil)-tiyosemikarbazon ligandları sentez edildi. Bu tiyosemikarbazon türevleri (ONS ve ONN) ile trifenil fosfin (PPh₃) ligandını içeren bazı Ni(II) kompleksleri (ONSP, ONNP) elde edildi.

Ligand ve komplekslerin özellikleri ve yapıları mikroanaliz ve spektroskopik yöntemlerle (IR, UV, ¹H-NMR) araştırıldı. Bazı Ni(II) komplekslerinin tek kristal yapısı X-ışını kırınımı yöntemi ile aydınlatıldı.

Synthesis Of Nickel(Iı) Complexes Of Some Hydroxybenzaldehyde N-Phenyl-Thiosemicarbazones

In this study, 5-Bromosalicylaldehyde-(4-Phenyl/H)-thiosemicarbazone and 5-Bromo salicylaldehyde-S-methyl-(4-H/ Phenyl)-thiosemicarbazone ligands were synthesized. Some Ni(II) complexes (ONSP, ONNP) containing both these thioasemicarbazone derivatives (ONS and ONN) and triphenylphosphine ligand (PPh₃) were obtained.

The properties and structures of ligands and their complexes were investigated by elemental analyses and spectroscopic methods (namely, IR, UV, ¹H-NMR) . Single crystal structures of some Ni(II) complexes were determined by using X-Ray Diffraction Method.

KİŞMİR Yasemin,

Danışman : Prof.Dr. Ayşe Z. AROĞUZ

Anabilim Dalı : Kimya

Programı (Varsa) : Fizikokimya

Mezuniyet Yılı : 2007

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Ayşe Z. AROĞUZ (Danışman),

Prof.Dr. Süleyman TANYOLAÇ,

Prof. Dr.İzzet TOR,

Doç. Dr. İsmail KIRBAŞLAR,

Doç. Dr. Mehmet MAHRAMANLIOĞLU

Poli(Fenilen Oksit)’İn Fraksiyonlandırılması İle Molekül Ağırlığı Dağılımın İncelenmesi

Bu çalışmada, Poli(2,6-dimetil-1,4-fenilen oksit) (PPO)’in fraksiyonlandırılması ile molekül ağırlığı dağılımı belirlenmiş ve PPO’nun 25⁰ C’de kloroform için Mark-Houwink sabitleri (K ve ) bulunmuştur.

Elde edilen PPO fraksiyonlarının herbirinin tanınması için ATR (Attenuated Total Reflectance) spektrumları çekilmiştir. Taramalı Diferansiyel Kalorimetre (DSC) ile ısısal özelliklerine bakılmıştır. Ayrıca Jel Geçirgenlik Kromatografisi (GPC) kullanılarak herbir fraksiyonun molekül ağırlığı bulunmuştur. GPC sonuçları ve fraksiyonların viskozite ölçüm değerleri kullanılarak Mark-Houwink sabitleri (K ve ) hesaplanmıştır.

Bu yapılan analizler ile PPO fraksiyonlarının molekül ağırlıklarının uygulanan yöntem ile uyumlu olduğu görülmüştür. Elde edilen ilk fraksiyon en yüksek molekül ağırlığına sahip olup, buna paralel olarak en büyük camsı geçiş sıcaklığına (Tg) ve en uzun akma süresine sahiptir. Fraksiyonlandırma işlemine devam edildikçe molekül ağırlığının azaldığı ve camsı geçiş sıcaklıklarının düştüğü gözlenmiştir.

Viskozite ölçümleri ile PPO’nun 25⁰C ‘de ve çözücü olarak kloroform kullanıldığı koşullardaki Mark-Houwink sabitleri (K ve ) bulunmuştur.

Fractıonatıon Of Poly(Phenylene Oxide) And Investıgatıon Of Molecular Weıght Dıstrıbutıon

In this study, the distribution of the molecular weight has been determinated by fractionation of Poly(2,6-dimethyl-1,4-phenylene oxid) and Mark-Houwink constants were found (K ve ) for the solvent chloroform at 25⁰ C.

The structural analysis of every fractions of PPO has been studied by using Attenuated Total Reflactance (ATR) . The Attenuated Total Reflactance spectrums have been obtained for every fractions of PPO. In order to study the structural analysis the thermal analysis of the fractions of PPO has been studied by using Differantial Scanning Calorimeter (DSC), Gel Permeation Chromatography (GPC) has been used to find the molecular weight of the fractions. The data obtained from the viscosities of each fractions the Mark-Houwink constants have been calculated.

The results of molecular weight of the fractions show that, first fraction has the highest molecular weight and the highest glass transition temperature (T_g ) and also the longest flowing time. In every fractionation step the molecular weight of the fraction and T_g decrease.

From the viscosity measurements of fractions of PPO and the results of GPC Mark - Houwink constants (K and ) of PPO in chloroform were calculated at 25⁰C.

BEKTAŞOĞLU Burcu,

Danışman : Prof. Dr. Reşat APAK

Anabilim Dalı : Kimya

Programı (Varsa) : Analitik Kimya

Mezuniyet Yılı : 2007

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Reşat APAK (Danışman)

Prof. Dr. Esma TÜTEM

Prof Dr. Emre DÖLEN

Prof. Dr. İzzet TOR

Yrd. Doç. Kubilay GÜÇLÜ

Hidroksil Radikal Süpürülmesine Dayalı Antioksidan Aktivite Ölçümünde Yeni Bir Yöntem Geliştirilmesi

Oksijen yaşam için gereklidir, ancak vücut üzerinde zararlı etkileri de vardır. Oksijen, insan vücudunda solunum zinciri içersinde süperoksit, singlet oksijen, hidroksil radikali vb. reaktif oksijen türlerini (ROS) oluşturmaktadır. Hidroksil radikali bilinen en reaktif serbest radikaldir ve vücutta serbest radikal hasarının en önemli sorumlusudur. Reaktif oksijen birikimi organizmada mevcut olan veya gıdayla alınan antioksidanlarla dengelenmediği taktirde; oluşan oksidatif stres koşulları altında biyolojik yapıların hasarına neden olabilen radikalik zincir reaksiyonları meydana gelmektedir. Canlı organizmalarda hidroksil radikalinin süpürülmesi için özel bir molekül veya enzim bulunmamaktadır. Hidroksil radikalleri sentetik antioksidanlar veya gıdalarla alınan antioksidanlar tarafından süpürülmektedir. Bu nedenden ötürü, antioksidanların hidroksil radikal süpürme aktivitelerinin ölçümü büyük önem taşımaktadır. Çeşitli antioksidanların hidroksil radikali süpürme yeteneklerinin ve bu maddelerin hidroksil radikali ile reaksiyon hız sabitlerinin bilinmesi gerekmektedir. Bu nedenle bilim dünyasında kabul gören, basit, kullanışlı, hızlı, ucuz ve duyarlı antioksidan aktivite ölçme yöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda bu tez çalışmasının amaçları; insan sağlığı üzerinde doğrudan etkisi bulunan hidroksil radikallerini süpürme yeteneğine sahip antioksidanların aktivitelerinin yeni bir yöntem ile belirlenmesi ve bulunan ikinci mertebeden hız sabitlerinin referans yönteminkiler ile karşılaştırılarak doğruluğunun ispatlanmasıdır.

Bu çalışmada; literatürde CUPRAC yöntemi olarak bilinen toplam antioksidan kapasite yöntemi temel alınmıştır. Spektrofotometrik bir yöntem olan CUPRAC yöntemi modifiye edilerek hidroksil radikal süpürülmesine dayalı antioksidan aktivite ölçülmesinde kullanılabilir duruma getirilmiştir.

Kromojenik yükseltgeme aracı olarak kullanılan bakır(II)-neokuproin (Cu(II)-Nc) reaktifi varlığında prob madde ile hidroksil radikallerinin reaksiyonu sonucunda oluşan hidroksillenmiş ürünlerin, Cu(II)-Nc kompleksini 450 nm’de maksimum ışık soğurması gösteren Cu(I)-Nc kompleksine indirgemesi ve kendilerinin uygun kinonlara yükseltgenmesinden yararlanılarak çeşitli hidroksil radikal süpürücülerin antioksidan aktiviteleri bulunmuştur.

Hidroksil radikalleri Fe(II) + EDTA + H₂O₂’den oluşan Fenton reaksiyonuyla üretilmiş ve radikal oluşumu yüksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC) yöntemi ile salisilat probu kullanılarak gösterilmiştir. Bu şekilde oluşan hidroksil radikallerinin süpürücü varlığında veya yokluğunda prob madde (p-amino benzoat veya 2,4-dimetoksi benzoat veya 3,5-dimetoksi benzoat) ile reaksiyonu sonucunda oluşan hidroksi benzoik asitler etil asetat ile ekstrakte edilerek reaksiyon ortamından organik faza çekilmiştir. Süpürücü varlığında ve yokluğunda organik fazda toplanan hidroksi benzoik asitlerin miktar tayini, bu faza CuCl₂, Nc ve amonyum asetat tamponu (pH 7 tamponu) ilavesi sonunda 30 dakika beklemekle, reaktif körüne karşı 450 nm absorbansının ölçümü yoluyla yapılmıştır. Reaksiyon ortamında süpürücü bileşiğin bulunması kullanılan prob madde ile süpürücünün hidroksil radikalleri için yarışmasına neden olmaktadır. Süpürücü bileşiğin hidroksil radikalleriyle vermiş olduğu reaksiyonun hızı yüksekse oluşan hidroksi benzoik asit ürün miktarı ve dolayısıyla Cu(I)-Nc kompleks oluşumu azalmaktadır. CUPRAC absorbansındaki bu azalıştan faydalanarak yarışmalı kinetik yöntemine göre süpürücü bileşiklerin hidroksil radikalleriyle ikinci mertebeden hız sabitleri hesaplanmıştır.

Bu kapsamda hidroksil radikal süpürücülerin Modifiye CUPRAC yöntemi ile bulunan ikinci dereceden reaksiyon hız sabitleri, antioksidan aktivite tayini için kullanılan TBARS (Tiyobarbitürik Asitle Reaksiyon Veren Maddeler) referans yönteminin bulgularıyla karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma sonucunda hem TBARS hem de CUPRAC yöntemiyle elde edilen verilere göre sodyum metabisülfit (k_3,5-DMB = 5.62x10⁹ M^-1s^-1), DMSO (k_3,5-DMB = 4.24x10⁹ M^-1s^-1), sodyum tiyosülfat (k_3,5-DMB = 3.92x10⁹ M^-1s^-1), sodyum format (k_3,5-DMB = 1.89x10⁹ M^-1s^-1) gibi süpürücülerin askorbik asit (k_3,5-DMB = 7.4x10⁸ M^-1s^-1), mannitol (k_3,5-DMB = 6x10⁸ M^-1s^-1) ve glikozdan (k_3,5-DMB = 5.1x10⁸ M^-1s^-1) daha hızlı süpürücüler olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca geliştirilen Modifiye CUPRAC yöntemi salisilat probu kullanılarak HPLC (yüksek performanslı sıvı kromatografisi) yöntemiyle doğrulanmıştır. HPLC yöntemiyle salisilat probu için 2,3-dihidroksibenzoik asit, 2,4-dihidroksibenzoik asit ve 2,5-dihidroksibenzoik asit olmak üzere üç adet hidroksillenme ürünü bulunmuştur.

Development Of A Novel Method For Antioxidant Activity Measurement Based On Hydroxyl

Radical Scavenging

Oxygen is essential for life, but it may also have harmful effects on the organism. Oxygen may form various reactive oxygen species (ROS) in the respiratory chain, namely superoxide, singlet oxygen, hydroxyl radical, etc. Hydroxyl radical is the most reactive free radical known, and is the most important agent responsiple for free radical damage to the organism. If the ROS accumulation is not balanced by existing or food-injested antioxidants in the organism, radicalic chain reactions may ocur under oxidative stres conditions that may cause tissue damage. There is no special molecule or enzyme responsible for hydroxyl radical scavenging in the organism. Hydroxyl radicals are scavenged by either synthetic or food-injested antioxidants. Therefore measurement of the radical scavenging activity of these antioxidants bears great importance. It is required to know the hydroxyl radical scavenging ability and rate constants of hydroxyl radical quenching of various antioxidants. For this purpose, simple, readily available, rapid, inexpensive and sensitive techniques of antioxidant activity assay are required that may find wide approval in the scientific community. In this regard, the aims of this thesis study are; measurement of antioxidant activity of antioxidant capable of scavenging hydroxyl radicals having a direct influence on human health with the use of a novel technique, and comperison of the second-order rate constants of radical quenching with those found by the reference assay for method validation.

This study is based on the total antioxidant capacity determination known as the “CUPRAC method” in the literature. The original spectrophotometric CUPRAC (cupric ion reducing antioxidant capacity) method was modified and adapted to antioxidant activity measurement based on hydroxyl radical scavenging.

The hydroxyl radical scavenging antioxidant activity of the tested compounds was found by measuring their inhibitive effect on the hydroxylation of the probe by hydroxyl radicals. The hydroxylated reaction products were quantified by their reduction ability of Cu(II)-Nc complex reagent to Cu(I)-Nc chelate showing maximum absorbance at 450 nm, the hydroxylated probes themselves being oxidized to the corresponding quinones.

The hydroxyl radicals were generated by a Fenton reaction consisting of a (Fe(II) + EDTA + H₂O₂) mixture, and the radical production was demonstrated using high performance liquid chromatography (HPLC) with salicylate probe. The hydroxyl radicals thus produced reacted with the probe materials (i.e., p-aminobenzoate, 2,4-dimethoxybenzoate, and 3,5- dimethoxybenzoate) in the presence and absence of scavengers, and the hydroxybenzoic acids resulting from the reaction were isolated by solvent extraction with ethylacetate. The quantitative determination of hydroxybenzoic acids extracted in the organic phase was made by adding cupric chloride, neocuproine, and pH 7 buffer ( ammonium acetate) to the ethylacetate phase, and measuring the 450 nm-absorbance after 30 min against a reagent blank not containing the hydroxylated products. If the rate constant of scavenger for hydroxyl radicals was high, then the amount of formed hydroxybenzoic acids was low, and therefore the Cu(I)-Nc chelate yield was low. By making use of this decrease in CUPRAC absorbance, the second order rate constants of scavenger compounds for hydroxyl radicals were calculated with the aid of competition kinetics measurement technique.

In this regard, the second order rate constants found with the modified CUPRAC method were compared with those found with the reference method of antioxidant activity assay, TBARS (thiobarbituric acid-reactive substances). Sodium metabisulfite (k_3,5-DMB = 5.62x10⁹ M^-1s^-1), DMSO (k_3,5-DMB = 4.24x10⁹ M^-1s^-1), sodium thiosulfate (k_3,5-DMB = 3.92x10⁹ M^-1s^-1), sodium formate (k_3,5-DMB = 1.89x10⁹ M^-1s^-1) were found faster than ascorbic acid (k_3,5-DMB = 7.4x10⁸ M^-1s^-1), mannitol (k_3,5-DMB = 6x10⁸ M^-1s^-1), glucose (k_3,5-DMB = 5.1x10⁸ M^-1s^-1). In addition, the developed CUPRAC method was validated with HPLC using salicylate probe. Salicylate prob has three hydroxylation products which are 2,3- ; 2,4- and 2,5-dihydroxy benzoic acid were verified by HPLC method.

KARAYEL Ayşe,

Danışman : Prof.Dr.Serpil GÖKSEL

Anabilim Dalı : Kimya

Programı (Varsa) : Organik Kimya

Mezuniyet Yılı : 2007

Tez Savunma Jürisi : Prof.Dr.Serpil GÖKSEL (Danışman)

Prof.Dr.Cemil İBİŞ

Prof.Dr.Nüket ÖCAL

Prof.Dr.Hacı ORAK

Doç.Dr.Nihal ONUL

Yeni Sübstitüe Kinon Bileşiklerinin Sentezi

Bu tez çalışmasında; yeni tiyokinon bileşikleri sentezlemek amacıyla, p-Bromanil bileşiği başlangıç maddesi olarak kullanıldı ve bu maddenin düz zincirli, halkalı, aromatik tiyol bileşikleri ile ve tiyol bileşikleri karışımı ile bazik ortamda gerçekleşen reaksiyonları incelendi.

p-Bromanil(1)’den çıkılarak bazı S-nükleofilleri ile gerçekleştirilen reaksiyonlar sonucu, bilinen ve bilinmeyen yeni bileşikler sentezlendi.

p-Bromanil(1) bileşiğinin, siklohekzantiyol ile etanollü ortamdaki reaksiyonundan bilinmeyen; 3-etoksi-2,5-di(siklohekziltiyo)-6-hidroksi-1,4-benzokinon (2) ve 2-bromo -3,6-disiklohekziltiyo-5-etoksi-1,4-benzokinon (3) bileşikleri elde edildi. p-Bromanil (1) bileşiğinin, n-dodekantiyol ile reaksiyonundan , bilinen, 3,5,6-tri(dodesiltiyo)-2-etoksi-1,4-benzokinon (4) bileşiği elde edildi.p-Bromanil (1) bileşiğinin, p-metiltiyofenol ile etanollü ortamdaki reaksiyonundan, bilinmeyen, 2,3-di(p-metilfeniltiyo)-5,6-dihidroksi-1,4- benzokinon (5) ve 2,5-di(p-metiltiyofeno)-3-bromo-6-etoksi-1,4-benzokinon (6) bileşikleri elde edildi. Başlangıç maddesinin, siklohekzantiyol ve n-dodekantiyol karışımı ile reaksiyonundan, bilinmeyen, 2-siklohekziltiyo-3,5,6-tri(dodesiltiyo)-1,4-benzokinon (7) bileşiği elde edildi.

Elde edilen bu bileşikler, kromatografik yöntemlerle saflaştırıldı. Yapıları mikroanaliz ve spektoroskopik yöntemlerle ( ¹H-NMR, ¹³C-NMR, MS, IR, UV) aydınlatıldı.

 

 

Synthesis Of New Substituted Quinone Compounds

In this thesis work; p-Bromanil(1) has been used as starting material and its reactions with aliphatic thiols consisting of ring or straight chain, aromatic thiols and mixture of thiols in basic medium have been investigated.

As a result of reactions carried out with S-Nucleophiles using p-bromanil as starting material, known and unknown new compounds have been synthesized.

From the reaction of p- bromanil (1) with cyclohexanethiol in ethanol , unknown; 3-ethoxy-2,5- di(cyclohexylthio)-6-hydroxy-1,4-benzoquinone (2) and 2-bromo-3,6-di(cyclohexylthio)-5-ethoxy-1,4-benzoquinone (3) compounds have been synthesized. From the reaction of p- bromanil (1) with n-dodecanethiol in ethanol , known; 3,5,6-tri(dodecylthio)-2-ethoxy-1,4-benzoquinone (4)has been obtained. From the reaction of p- bromanil (1) with cyclohexane- thiol in ethanol , unknown; 2,3-di(p-methylphenylthio)-5,6-dihydroxy-1,4-benzoquinone (5) and 2,5-di(p-methylphenylthio)-3-bromo-6-ethoxy-1,4-benzoquinone (6) compounds have been synthesized. From the reaction of p- bromanil (1) with the mixture of cyclohexanethiol and dodecanethiol in ethanol , unknown, 2,5- di(cyclohexylthio)-6-hydroxy-1,4-benzoquinone (7) has been synthesized.

These compounds have been purified by using chromatographic methods. Structures of these compounds have been determined by using spectroscopic methods ( ¹H-NMR, ¹³C-NMR, MS, IR, UV) and microanalysis.