Tijorat banklarining operatsiyalari Tayyorladi: Xusanboyev Asqarali

Kreditlash operatsiyalari orqali banklar mamlakatdagi faoliyat yuritayotgan mulkiy shaklidan qat’iy nazar barcha xo‘jalik subyektlariga tegishli kerditlarni beradi. Ma'lumki, bank kreditlari bir yilgacha - qisqa muddatli, bir yil va undan ko‘p davrga - uzoq muddatli kreditlarga bo’linadi.

• Kreditlash operatsiyalari orqali banklar mamlakatdagi faoliyat yuritayotgan mulkiy shaklidan qat’iy nazar barcha xo‘jalik subyektlariga tegishli kerditlarni beradi. Ma'lumki, bank kreditlari bir yilgacha - qisqa muddatli, bir yil va undan ko‘p davrga - uzoq muddatli kreditlarga bo’linadi.

Hisob –kitob operatsiyalari
banklar mijozlarning topshiriqlanga asosan turli maqsadlarga ulaming hisobvaraqlarini debetlash orqali oikazadi, shuningdek, ssuda operatsiyalari ham bevosita kredit oluvchining ssuda hisobvarag1 ini debetlash orqali amalga oshiriladi
Investitsion operatsiyalar
banklar xo' jalik yurituvchi subyektlar va davlatning qimmatli qog‘ozlariga moliyaviy mablagTami joylashtiradi

Tijorat banklarining noan’anaviy operatsiyalari

• Bozor iqtisodiyoti sharoitida tijorat banklari mijozlarning moliyaviy xizmatlarga bo’lgan ehtiyojlarini qondirish va foyda manbasini oshirish maqsadida qator noan’anaviy operatsiyalami bajaradi. Вunday operatsiyalar sirasiga faktoring, kredit - ijara (lizing), forfeyting, trast kabi operatsiyalarni kiritish mumkin.

Faktoring operatsiyalarida banklar tovar sotib oluvchining qarz hujjatlarmi sotib oladi, unda asosan uchta tomon ishtirok etadi. Birinchisi, faktor - vositachi, bankning faktoring operatsiyalarini bajaruvchi bo'limi. Odatda, rivojlangan mamlakatlar tajribasida faktoring operatsiyalarini amalga oshirishga ixtisoslashgan faktoring kompaniyalari tashkil etish amaliyoti ham mavjud. Ikkinchisi, mijoz (tovar sotuvchi yoki xizmat ko’rsatuvchi), faktor - vositachi bilan kontrakt tuzuvchi sanoat yoki savdo firmasi. Uchinchisi, tovar sotib oluvchi. Mijoz sotilgan tovar yoki ko'rsatilgan xizmatlar uchun olinishi lozim bo'lgan pul mablag‘ini talab qiluvchi hujjatlar asosida «faktor - vositachi» bilan faktoring operatsiyasi bo'yicha shartnoma tuzuladi. Faktor - vositachi imzolangan faktoring shartnomasi asosida ma’lum komission to'lov hisobiga mijozga sotilgan tovar yoki ko'rsatilgan xizmatlarga to'lovni amalga oshiradi. Soddaroq qilib avtganda, faktor - vositachi mijozdan tovar sotib oluvchiga mablag'lami to'lash bilan bog'liq to'lov hujjatlami komission to'lov asosida «sotib oladi»

• Faktoring operatsiyalarida banklar tovar sotib oluvchining qarz hujjatlarmi sotib oladi, unda asosan uchta tomon ishtirok etadi. Birinchisi, faktor - vositachi, bankning faktoring operatsiyalarini bajaruvchi bo'limi. Odatda, rivojlangan mamlakatlar tajribasida faktoring operatsiyalarini amalga oshirishga ixtisoslashgan faktoring kompaniyalari tashkil etish amaliyoti ham mavjud. Ikkinchisi, mijoz (tovar sotuvchi yoki xizmat ko’rsatuvchi), faktor - vositachi bilan kontrakt tuzuvchi sanoat yoki savdo firmasi. Uchinchisi, tovar sotib oluvchi. Mijoz sotilgan tovar yoki ko'rsatilgan xizmatlar uchun olinishi lozim bo'lgan pul mablag‘ini talab qiluvchi hujjatlar asosida «faktor - vositachi» bilan faktoring operatsiyasi bo'yicha shartnoma tuzuladi. Faktor - vositachi imzolangan faktoring shartnomasi asosida ma’lum komission to'lov hisobiga mijozga sotilgan tovar yoki ko'rsatilgan xizmatlarga to'lovni amalga oshiradi. Soddaroq qilib avtganda, faktor - vositachi mijozdan tovar sotib oluvchiga mablag'lami to'lash bilan bog'liq to'lov hujjatlami komission to'lov asosida «sotib oladi»