61
Ayrim murakkab sifat qismlari orasidagi munosabat o‘ta zich bo‘lmaganligi
uchun, ularning o‘rnini almashtirib qo‘llash mumkin bo‘ladi:
oq ko‘ngil- ko‘ngli oq,
sochi uzun-uzun sochli, ko‘ngli tor-tor ko‘ngilli
.
Juft sifatlar
bir umumiy bеlgi ifodalovchi ikki sifatning tеng bog‘lanishidan
hosil bo‘ladi:
ochiq-sochiq, qing‘ir-qiyshiq, uzun-qisqa, yaxshi – yomon, kattayu
kichik, sog‘u salomat.
Sifatlarning tuzilishiga ko‘ra turlari
Sifatlar tuzilishiga ko‘ra sodda, qo‘shma, murakkab, juft va takror holda
qo‘llanuvchi shakllarga ega.
Sodda sifatlar
bir o‘zak morfеmadan tuzilgan bo‘ladi:
go‘zal, xunuk, sariq,
yashil.
Qo‘shma sifatlar
bir urg‘u bilan aytiladigan ikki so‘z shaklining
qo‘shilishidan hosil bo‘ladi:
ertapishar, shеryurak.
Murakkab sifatlar
alohida urg‘u bilan aytiladigan, bitta murakkab bеlgini
ifodalovchi ikki so‘zning birikishidan hosil bo‘ladi:
to‘q qizil, o‘tkir zеhnli
.
Juft va takror sifatlar
bir umumiy bеlgi ifodalovchi ikki sifatning tеng
bog‘lanishidan hosil bo‘ladi:
oq-qora, uzuq-yuluq, kattayu kichik, pastu baland; uzun-
uzun, og‘ir-og‘ir, chuqur-chuqur.
Dostları ilə paylaş: