Tilshunoslikka kirish



Yüklə 0,55 Mb.
səhifə47/78
tarix20.12.2022
ölçüsü0,55 Mb.
#121485
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   78
Tilshunoslikka kirish

Egalik tushunchasi






Birlik

Ko’plik




1.

-(i)m:

-(i)miz

axloqim, axloqimiz

2

-(i)ng

-(i)ngiz

axloqing, axloqingiz

3

-i (si)

-I

axloqi, axloqlari

Singlisi, birisi so’zlarida ikkita egalik qo’shimchasi mavjud. Egalik affikslaridan II shaxs ko’plik shakli bir necha ko’rinishga ega: kitobingiz, kitobinglar, kitoblaring.
Egalik affiksining III shaxs formasi birlik va ko’plik uchun umumiydir.
I va II shaxs egalik affikslari o’zakdan anglashilgan predmet yoki belgini insonga nisbatlaydi, III shaxs affiksi esa insondan boshqa narsalarga ham nisbatlaydi: kitobning varag’i; oynaning ko’zi.
Otlarga egalik affikslari qo’shilganda o’zakda tovush almashuvi va tovush tushishi ro’y beradi: etik-ing-etiging; singil-im-singlim.
Ba’zan egalik affiksi o’z grammatik ma’nosini yo’qotib, o’zak bilan birgalikda boshqa so’z turkumiga-ravishga o’tadi: ertasi, kechasi; modal so’zga o’tadi: chamasi, yaxshisi.
Narsa-buyumning uch shaxsdan biriga qarashli ekanligini anglatuvchi umumiy ma’nolar va ularni ifoda qiluvchi formalar tizimi egalik tushunchasini tashkil etadi. Narsa-buyumning uch shaxsdan biriga mansubligini ko’rsatuvchi morfema egalik affiksi deyiladi.



Yüklə 0,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   78




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin