Tiqxmmi mtu ning Qarshi irrigatsiya va agrotexnologiyalar institute

Sud hokimiyati. 
Sud hokimiyati 
– O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 106-moddasiga ko‘ra,
• 
O‘z-bekiston Respublikasida sud hokimiyati qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi hokimiyatlardan, siyosiy 
partiyalardan, boshqa jamoat birlashmalaridan mustaqil holda ish yuritadi Mustaqillikning dastlabki yillarida 
sud hokimiyati sohasida ham islohotlar amalga oshirildi. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va 
2000-yilda qabul qilingan
“Sudlar to’g’risida” gi Qonuni (yangi tahrirda)
O‘zbekiston Respublikasi sud tizimiga besh yil
muddatga saylanadigan quyidagi sudlar kirgan:
• 
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy sudi; 

O‘zbekiston Respublikasining Oliy sudi; 

O‘zbekiston 
Respublikasining Oliy 
xo‘jalik sudi;
• 
Qoraqalpog‘iston Respublikasi fuqarolik va jinoyat
• 
ishlari 
bo‘yicha oliy sudlari; 

Qoraqalpog‘iston Respublikasi xo‘jalik sudi;
• 
fuqarolik va jinoyat ishlari bo‘yicha viloyat va Toshkent shahar sudlari; 

fuqarolik va jinoyat ishlari bo‘yicha 
tumanlararo, tuman, shahar sudlari

---

• 
viloyatlar va Toshkent shahrining 
xo‘jalik sudlari;
• 
harbiy sudlar.
Favqulodda sudlar tuzishga yo‘l qo‘yilmaydi. O‘zbekiston Respublikasida sud 
ish
larini yuritish o‘zbek tilida, qoraqalpoq tilida yoki muayyan joydagi ko‘pchilik 
aholi so‘zlashadigan tilda olib boriladi. Sudlarning alohida hokimiyat sifatida 
belgilanishidan maqsad O‘zbekiston Respublikasida shaxs huquqi va 
erkinliklarining xolis organ sifatida faqat sud orqali 
ta’minlanishiga erishish va 
sudni avvalgi jazolovchi organdan shaxs huquq va 
erkinliklarini to‘laqonli himoya 
qila oladigan organga aylantirishdir. Sudlar sud qarorini ijro etish kabi o‘zlariga 
tegishli 
bo‘lmagan vazifalardan ozod etildi. 2008-yil 1-yanvardan mamlakatda o‘lim 
jazosi bekor qilindi, fuqarolarni qamoqqa olishga sanksiya berish huquqi 
prokuraturadan sudlarga o‘tkazildi. Mamlakatimizda jinoiy jazolashning 
insonparvar huquqiy tizimi tashkil etildi. Islohotlar ikkinchi davrining asosiy 
xususiyati Prezident Shavkat Mirziyoyevning 2017-yil 21-
fevraldagi «O‘zbekiston 
Respublikasi sud tizimi tuzilmasini tubdan takomillashtirish va faoliyati 
samaradorligini oshirish chora-
tadbirlari to‘g‘risida»gi farmoni asosida amalga 
oshirilmoqda.

---

Xulosa;
• 
Sud hokimiyati Konstitutsiya va xalq tomonidan sudga berilgan jinoyat, fuqarolik va ma`muriy hamda xo`jalik 
ishlari bo`yicha huquq va adolat, qonun ustivorligi tamoyiliga amal qilish, topshirilgan ish uchun javobgarlik 
asosida odil sudlovni amalga oshirish imkonini beruvchi vakolatlar majmuidir.
Shunday qilib, respublikadagi sud hokimiyatining bugungi ahvolini baholash uchun odil sudlov sifatining 
o`zini, sudda Konstitutsiya va qonunlar talablari hamda sudlarning hokimiyatning boshqa tarmoklari bilan 
o`zaro munosabatlarini amalga oshirish darajasini tahlil qilish zarur.
Umuman olganda, sudlarning jinoyat va fuqarolik ishlari bo`yicha o`tgan besh yil ichidagi ishlarining sifatini 
baholaydigan bo`lsak, bu ko`rsatkich ancha yaxshilandi. Sudlar dalillarni baholash masalasiga mas`uliyat 
bilan yondosha boshladilar. Ishlarni ko`rishda rasmiyatchilik, 
yuzaki yondoshish
, himoya xuquqini buzish 
hollari kamaydi.
Jinoiy jazo choralarini tayinlash masalasida ham jiddiy o`zgarish yuz berdi. Oliy sudning 1993 yildan 
boshlab joylarda o`tkazgan tekshirishlari, Plenumlarda qabul qilingan tegishli qarorlar, xavfli jinoyatchilarga, 
uning tashkilotchilariga, jinoiy guruhlarning faol qatnashchilariga jazo tayinlash amaliyotini tubdan 
o`zgartirish imkonini berdi. Og`ir va o`ta og`ir jinoyatlar uchun jazo tayinlash ancha kuchaytirildi, natijada 
respublikada vaziyat yaxshilandi.

---

Foydalanilgan adabiyotlar;
• 
O’zbekiston tarixi 11 sinf.
• 
www.cyberleninka.ru
 
• 
www.ziyonet.net
 
• 
www.tmu.uz
 

---