BÜTÜN ELİMLƏR İCMALİ ŞƏKİLDƏ BƏŞƏRDƏ VARDIR Mümkündür, bəzilərinin qarşısında belə bir sual çıxsın. Sualın olmasının eybi yoxdur, biz sualı və onun cavabını qeyd edəcəyik. Amma sualdan əvvəl bir məsələni sizin nəzərinizə çatdırmaq istəyirik. Hikmət alimləri deyirlər: Elm insana xarici aləmdən hasil olmur. Bütün elmlər elə əvvəldən insanın əql və zatında vardır. Xarici aləmdə olan əşyalar qulaq, göz və başqa hiss orqanları vasitəsilə dərk olunaraq, əqlin oyanmasına səbəb olur. Əqlin oyanması nəticəsində insanın zatında mövcud olan elmlər təhsil almaq və müəllimlərin verdiyi dərslərin bərəkəti ilə işə düşməyə başlayır. Fikir qüvvəsi fəaliyyət göstərərək, insanın zatında olan elmləri yavaş-yavaş aşkara çıxarmağa başlayır. Qeyd etdiyimiz kimi, bütün elmlər insanın əqlində vardır, lakin onların fəaliyyət göstərməsindən ötrü müəllim və yada salana ehtiyac vardır. Əgər insanın əqli hərəkətə kəlsə, onun elmi aşkar olacaqdır. Əks halda isə onlar işlənməmiş halda qalacaqdır.
