Mövti cismanim ilə sanma mənim ölməyimi,
Seyyida ölmərəm aləmdə sisim var mənim!
BİRİNCİ DƏRS
Həzrəti Əmirəl-möminin Əli (ə) «Nəhcül-bəlağə» kitabının birinci xütbəsində buyurur: «Dinin əvvəli Allahı tanımaq, Allahı tanımağın kamilliyi Onu təsdiq etmək, təsdiq etməyin kamilliyi Onu vahid bilmək, vahid bilməyin kamilliyi isə Ona qarşı tam xalislikdir».1
İNSAN ÖZ FİTRİ ANLAYIŞLARI İLƏ KAMİLLİYƏ DOĞRU GEDİR
İlahi dinlərin ibtidası, peyğəmbərlərin ilk çağırışı və ilahi məktəblərin birinci proqramı Allahı tanımaqdır. Beşərin ilk ideoloji və fikri hərəkəti Allah haqqında olmalı, buradan da fitri mərifət icmali surətdə kamala doğru yüksəlib, Allahı tanımaqdan ötrü geniş mərifətə yol tapmalıdır. Yəni bilməlidir ki, bu aləm vücuda gəlmişdir və hər bir mövcudun da bir vücuda gətirəni, mütləq yaradanı olmalıdır. Bu, fitri mərifətin hüdud və ilk anlayışlarındandır ki, hər bir bəşər bu mənanı öz zatında tapa bilər. Heç bir şey səbəbsiz yaradılmır. Əgər normal ağıla malik olan uşağın da arxa tərəfindən qarşısına bir şey qoyulsa, o, həmin şeyə əl uzatmazdan əvvəl, gətirənin kim və ya nə olduğunu bilməkdən ötrü arxaya baxır. Əvvəldə mövcud olmayan şey, birdən gözə görünürsə deməli, onu gətirən olmalıdır. Çünki, «gətirmək» özü bir yaradılışdır.
Dərrakəli insanlar hər bir varlığı görən kimi, öz fitrətləri əsasında dərk edirlər ki, onun mütləq yaradanı və xaliqi vardır. «Düzəldilmiş şeylər» yaradılmış olduğu üçün, onu bir xəlq edən lazımdır. Onlar öz bədənlərinə diqqət edib, onun hər bir hissəsində özünə məxsus nəzm və hikmət müşahidə edir və bununla da onun xaliqinin alim və qadir olmasını başa düşürlər. Bu ibtidai və icmali olan fitri anlayışları təfəkkür və mərifətlə inkişaf etdirmək lazımdır ki, təsdiq mərhələsindən tutmuş, yəqinlik məqamı və qəlbin arxayınlıq dərəcəsinə qədər yüksəlsin. Elə bir məqama ucalsın ki, daha onun üçün heç bir şəkk-şübhə qalmasın.
Dostları ilə paylaş: |
