TOHİD VƏ MƏXLUQLARI YARATMAĞIN HƏDƏFİ
Vəhdəti dərk etməyin yollarından biri də məxluqların yaradılış hədəfini və onların arasında olan rabitəni başa düşməkdir. Şübhəsiz hər yaradılan mövcudun yaradılmasında müəyyən məqsəd və mənfəətlər vardır. Hər bir varlıq müəyyən bir cəhətə görə başqa bir varlığa aid olur. Bütün məxluqların bir-birilərinə nisbətdə rabitələri vardır. Məsələn, qoyunun dişləri ot yeməkdən ötrü, mədəsi isə onu həzm etməkdən ötrü yaradılmışdır. Deməli, qoyunun və onun bədən üzvlərinin Xaliqi, onun yediyi ot-ələfin də Xaliqidir. Bu məsələ ət yeyən heyvanlarda da eyni ilə bu şəkildədir. İtin diş və mədəsinə fikir verin. Onun mədəsinə bu hərarəti verən Allah, onun diş və yediyi sümüyüdə yaratmışdır.
Allah-Təala heyvanlara şirinlik, turşuluq və acılığı bilməkdən ötrü dadbilmə orqanı da vermişdir. Onlar bu orqanın vasitəsilə müxtəlif dadlarda olan qidaları bir-birindən ayırırlar.
Deməli müxtəlif meyvə və xörəkləri yaradan Allah, həmin dadbilmə orqanını da yaradan Allahdır. Bunların hamısı Xaliqin vəhdaniyyətini başa düşməkdən ötrü bir vasitədir.
İybilmə orqanlarında da həmin məsələni müşahidə etmək olar. Allah, qoxuları bir-birindən fərqli olan gül-çiçəkləri yaratmışdır ki, insan iybilmə qüvvəsilə onların bir-birlərindən ayıraraq Pərvərdiğarını tanıyıb Ona şükürlər etsin.
Bu orqanların başqa bir xüsusiyyəti də budur ki, insan onların vasitəsilə zərərli şeyləri xeyirli şeylərdən ayıra bilsin. Məsələn, ətin qoxusundan onun iylənməsini bilib onu yeməkdən çəkinirlər.
Sözün qısası, məxluqların arasında olan rabitə, onların ancaq bir Xaliq tərəfindən yaradıldıqlarını başa düşməkdən ötrüdür.
Dostları ilə paylaş: |
