To'lov balansining mazmun mohiyati va tuzilmasi reja

TO'LOV BALANSINING MAZMUN MOHIYATI VA TUZILMASI


REJA

Kirish.
1. To`lov balansi tushunchasi va uning tuzilishi.

2. Joriy operatsiyalar xisobi balansi va Kapital xarakati xisobi balansi.
3. To`lov balansining tarkibiy kismlari o`rtasidagi bog’liqliklar.
Xulosa.
Foydalanilgan adabiyotlar.


Kirish

To'lov balansi, bir tashkilotning barcha kiritilgan va chiqarilgan mablag'larini o'z ichiga oladi. Bu, tashkilotning moliyaviy holatini tushuntiruvchi asosiy hisob-kitob hujjatidir.

To'lov balansi ikki qismga bo'linadi: aktivlar va passivlar.
Aktivlar - Tashkilotning moliyalashtirilgan va moliyalashtirilmagan imtiyozli yoki tegishli aktivlaridan, shuningdek, moliyalashtirilgan loyihalar va sabablarga o'tkazilgan to'lovlar, naqd pul, to'lov kartalari, qarzdorlik to'lovlar va boshqa aktivlar to'plamidan iboratdir.
Passivlar - Tashkilot tomonidan qarz olgan yoki uzatilgan kreditlar, daromadlar, qarzlar, kiritilgan to'lovlar, muddatli kreditlar va qarzlar, hisob varag'larida qoldirilgan pul to'plamlari va boshqa passivlar to'plamidan iboratdir.
To'lov balansi, tashkilotning moliyaviy holatini aniqlash uchun yirik ma'lumot manbasidir va boshqa moliyaviy hisob-kitob hujjatlari, masalan, kirim-chiqim hisob-kitoblari, qimmatbaho qog'ozlar va to'lov talonlari bilan bir qatorda foydalaniladi.

To`lov balansi tushunchasi va uning tuzilishi.

To`lov balansi — ma`lum davr mobaynida mamlakat rezidentlari va tashki dunyo o`rtasida bo`ladigan bitimlar statistik kayd kilingan xujjatdir. U mamlakatning iktisodiy alokalarini anik-lo`nda ifodalab pul-kredit, valyuta, byudjet-solik, xalkaro savdo siyosatining xamda davlat karzini boshkarish yo`nalishlarini tanlash uchun indikator vazifasini bajaradi.

Mamlakatning ma`lum vaktdagi barcha xalkaro iktisodiy faoliyati, shu jumladan, tashki savdo, kapital va ishchi kuchi migratsiyasi xam to`lov balansida o`z aksini topadi. Xar kanday tashki iktisodiy bitim valyuta ayirboshlash va valyuta operatsiyalari orkali amalga oshiriladi. Demak, mamlakatning jaxon bozoridagi faoliyati natijalari pirovardida xorijiy valyuta tushumlari va xarajatlarida ifodalanadi. SHuning uchun xam to`lov balansini bir tomondan, chetdan keladigan barcha tushumlar, ikkinchi tomondan esa, chetga chikariladigan barcha to`lovlar ko`rsatilgan xujjatdir deb karash mumkin. Tushum fakat eksport yordamida ta`minlanishi mumkin. Aksincha, xorijiy tovarlarni va xizmatlarni sotib olish (import) uchun to`lovlar va xorijiy valyuta xarajatlari bilan boglik bo`ladi. Bunda tovar deganda ayirboshlanadigan xar kanday narsa tushuniladi, ya`ni, u moddiy ne`mat, xizmat, ishchi kuchi, kapital. va valyuta bo`lishi mumkin.
To`lov balansida barcha iktisodiy bitimlar ikkita katta guruxga bo`linadi: joriy operatsiyalar va kapital xarakati bilan boglik operatsiyalar. SHunga ko`ra to`lov balansi struktarasi xam ikki kismdan iborat:
1. Joriy operatsiyalar xisobi;
2. Kapital xarakati xisobi.
Joriy operatsiyalar xisobida maxsulotlar va xizmatlar eksporti «plyus», import esa «minus» ishoralari bilan belgilanadi. YA`ni, joriy operatsiyalar xisobida ichki maxsulotlar eksporti kredit, aksincha mamlakatga maxsulotlar olib kelish - import esa debet sifatida ko`rsatiladi. CHunki, maxsulotlar eksporti xorijiy valyuta ishlab topib, mamlakat valyuta zaxirasini boyitsa, import esa mamlakatdan valyuta chikib ketishiga olib keladi. Bu esa o`z navbatida mamlakat valyuta zaxirasini kamaytiradi.
To'lov balansi, korxona yoki tashkilotning moliyaviy holatini tushuntiruvchi muhim bir hisob-kitob bo'lib, jadval shaklida ifodalangan. Ushbu jadvalning tuzilishi muhimdir, chunki uning yordamida moliyaviy holatni tahlil qilish, kredit tahlillarini amalga oshirish, kapitalni baholash va boshqa moliyaviy muddatli yoki muddatsiz amallarni bajarish mumkin.
Quyidagi jadval to'lov balansining oddiy shaklini ko'rsatadi:

Aktivalarname	Qiymati (dollarda)	Passivalar.	Qiymati (dollarda)
Naqd-pul va osonliklar	50.000	Kapital.	20.000
Kreditlar	30.000	Joriy qarizdorliklar	15.000
Hisob	20.000	Xodimlar	10.000
Mijozlar to'lovlari	40.000	Hisse kapitali	35.000
Jami.	140.000	Jami.	80.000

Bu jadvalning tuzilishi oddiydir. Aktivalar va passivalar qismi ko'rsatilgan va ularning qiymatlari kiritilgan. Aktivalar oddiy shaklda naqd-pul, kreditlar, hisobvaraqalar, mijozlar to'lovlari kabi kompaniyaning aktivlarini ko'rsatadi. Passivalar oddiy shaklda kreditlar, joriy qarzdorliklar, xodimlar maoshlari va hisse kapitalini o'z ichiga oladi.

Jadval tuzishda, oddiy shaklda ko'rsatilgan barcha hisob-kitob muhim ma'lumotlarini qo'shish mumkin, masalan, to'lov qilingan kreditlar muddati, yarim yillik yoki yillik to'lovlarni ko'rsatish, hissa kapitali miqdorini, xodimlar soni, shuningdek kreditlar miqdorini o'zgartirish mumkin.