Toplayan və TƏRTİb edəN: K. HÜSeyn

NƏFSİ-İSTƏYİNİN QULU OLMA!
İbn Məsud – radıyallahu anhu - deyir ki: “İnsanlar bir şeyi xəbər verdiyin zaman onlaın başa düşdükləri tərxdə etməsən bu mütləq onlardan bəziləri üçün fitnə olacaqdır”¹⁵⁶⁰. İmam Əhməd – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “Səndən öncə heç bir elm əhlinin söyləmədiyi bir şeyi heç vaxt söyləmə”¹⁵⁶¹. Nəfsi-istəklərin ardıyca getmək insan üçün bir çox bəlaların və müsibətlərin həm dünyada həm də axirətdə gəlməsinə səbəbdir. Bunun nə qədər təhlükəli olduğunu anlamaq üçün Allahın ayəsi kifayət edər: “Nəfsinin istəyini ilahiləşdirən kimsəni gördünmü? Sən ona vəkillikmi edəcəksən?”. (əl-Furqan 43). “Elə isə insanlar arasında ədalətlə hökm ver, nəfsin istəyinə uyma, yoxsa o səni Allahın yolundan azdırar...”. (əs-Sad 26). “Əgər sənə cavab verməsələr, bil ki, onlar nəfslərinin istəklərinə uymuşlar. Allahdan bir doğru yol göstəricisi gəlməyincə öz nəfsinin istəyinə uyandan daha çox azmış kim ola bilər?! Şübhəsiz ki, Allah zalım adamları doğru yola yönəltməz”. (əl-Qəsəs 50). Nəfsi istəyinin ardınca gedən nə inki özünün, digər insanları da azdırır. “Şübhəsiz ki, çoxları elmsiz olduqları üçün öz istəklərinə uyub insanları doğru yoldan azdırırlar. Həqiqətən, sənin Rəbbin, həddi aşanları daha yaxşı tanıyır”. (əl-Ənam 119). Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Üç şey vardır ki, ölümdür: İtaət olunan Paxıllıq, ardınca gedilən nəfsi istək və insanın özü-özüylə fəxr etməsi”¹⁵⁶². Nəfsi istəklərə tabe olmaq ümmət arasında fitnələrin, parçlanmaların səbəbidir. Abul Aliyə – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “İnsanlar arasında düşmənçilik və nifrət yaradan nəfsi istəklərdən çəkinin”¹⁵⁶³. İbn Məsud – radıyallahu anhu - dedi: “Siz elə bir zamandasiniz ki, bu za­manda alimlər çox, xətiblər isə azdır; dilənçilər az, (malını Allah yolunda) xərcləyənlər isə çoxdur. Bu zamanda əməllər nəfsin istəyini idarə edir. Sizdən sonra elə bir zaman gələcək ki, o zamanda alimlər az, xətiblər isə çox olacaq; dilənçilər çox, (malını Allah yolunda) xərcləyənlər isə az olacaq. O zamanda nəfsin is­təyi əməlləri idarə edəcək. Bilin ki, axır zamanda gözəl görünüşlü (əxlaqlı) olmaq, bir çox əməl­lərdən xeyirli olacaq”¹⁵⁶⁴. İbn AbdulBərr – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “İbn Məsudun – radıyallahu anhu - bu sözləri həqiqətən də baş vermişdir”¹⁵⁶⁵. Artıq Peyğəmbərimiz – sallallahu aleyhi və səlləm – bu nəfsi istəklərdən Allaha sığınardı. Allah öz Kitabında nəfsi-istəklərinə qalib gələnlərə mükafat olaraq Cənnəti vəd etmişdir. “Ancaq kim Rəbbinin hüzuruna gələcəyindən qorxmuş və nəfsinə ehtirası yasaq etmişsə, həqiqətən, Cənnət onun məskəni olacaq”. (ən-Nəziət 40-41). Nəfsi istəyinə tabe olmaq daha geniş mənadadır. İnsanın nəfsinin sevdiyi, xoşladığı şeylərə tabe olması, Özünü Dini məsələlərdə rəhbər təyin etməsi və şeydə bir çox alimlərin sözlərinə belə zidd getmək və s. İbn Rəcəb – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “Günahların edilməsinə səbəb nəfsi-istəklərin Allah və Rəsulunun sevgisindən daha çox üstünlük verdiyindən edilir, Bidətlərin edilməsinə səbəb isə nəfsi istəklərə Şəriətdən üstün tutulduğu üçündür. Buna görə də bidət əhli nəfslərinə uyanlar adlanmışlar”¹⁵⁶⁶. Hər bir müsəlman bilməlidir ki, iki cür rəhbərlik vardır: Elm və Nəfsi istək. “Əgər sənə cavab verməsələr, bil ki, onlar nəfslərinin istəklərinə uymuşlar. Allahdan bir doğru yol göstəricisi gəlməyincə öz nəfsinin istəyinə uyandan daha çox azmış kim ola bilər?! Şübhəsiz ki, Allah zalım adamları doğru yola yönəltməz”. (əl-Qəsəs 50). İbn Teymiyyə – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “Emlə (elm ardınca) getməyən kimsə nəfsinin ardınca gedər”¹⁵⁶⁷. İbn Qeyyim – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “Allah əməlləri iki qismə bölmüşdür, üçüncü isə yoxdur. Ya Allah və Rəsulundan gələnin ardınca getmək ya da nəfsi istəklərin ardınca getmək. Allah Rəsulunun gətirmədiyi istənilən bir şey nəfsi istəkdir”¹⁵⁶⁸. İbn Teymiyyə – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “Dində nəfsi istəklərə tabe olmaq, günahlarda nəfsi istəklərə tabe olmaqdan şiddətlidir. Kitab əhlinin və müşriklərin küfrə düşmələrinə səbəb birinci nəfsi istək olmuşdur”¹⁵⁶⁹. Əbu Hureyra – radıyallahu anhu - rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Həqiqətən din asandır. Kimsə onu çətinləşdirməyə çalışarsa Dini onu (qalib gələr) üstələməsin...”¹⁵⁷⁰. Ömər İbn AbdulƏziz – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “Allaha elm üzərində ibadə etməyən bir kimsə xeyirdən çox zərər gətirər”¹⁵⁷¹.