Toplayıb tərtib edən: Zümrüd Mənsimova filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Redaktor
Yüklə 3,01 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- LƏTİFƏLƏR VƏ MÜXTƏLİF
- 25. Yaxşı at olsaydı, alardı
- AŞIQLAR VƏ EL ŞAİRLƏRİ
- 27. AŞIQ DİBRO (1861-1947)
- 30. ÇOBANKOLLU AŞIQ KAZIM Olur
ATALAR SÖZLƏRİ VƏ DEYİMLƏR 1. Yaxşı qoca olmayan yerdə yaxşı cavan olmaz. 2. Qonağı çox olanın uşağı ac olmaz. 3. Canavar çovanların papağının təpəsindən bilir ki, hansının qoynunu aparmax olar. 4. Yaş odun ocaxda da yanmaz, qoşa odun çöldə də sönməz. 5. Dəvəcə boyun olunca düyməcə ağlın olsun. 6. Varlıya mal əzizdir, kasıfa uşax. 7. Qışın necəliyini yanvar göstərər. 8. Uşax suya can atar, qoca oda. 9. İş adamı korlamır, adam işi korlayır. 10. Günəş saralanda tənbəl başdayır tələsməyə. 11. Papağı isti-soyuğa görə qoymurlar. 12. Oğul öyün işığıdır, gəlin yaraşığı. 13. Odu elə söndür ki, tüstüsü çıxmasın. 14. Özgənin səadətinə küsənən özü səadət görməz. 15. Qonağın gözü böyük olar. 16. Ağıllı adam tez qocalar. 17. Camış ola, qamış ola, qarnı yırtılmış ola. 18. Gilasdır, bu da bəsdir. 19. İnsanın əvvəli gəlincə axırı gəlsin. 20. Yıxılı ağaca hamı balta vurar. 21. Qərivə “yazıx” diyən çox olar, yaxın gələn az. 22. Paya didilər, hara gedirsən, didi, pay gətirməyə. 23. Gülənin min dərdi var, ağlayanın isə bir. 24. Buzovu atın yanına bağlasan həmcins olmasa da həmxasiyyət olacaxdı. 25. İsindıx istisinə, kor qaldıx tüstüsünə. 26. Çivin də bir şey deyil, amma ürək bulandırmağı var. 27. Zəhmətkeş tütünçünün öyünün təhnəsində çörax əskik olmaz. 28. Kişi qızına hörmət edərsən, duruf-duruf nazdanar, gədə qızına hörmət edərsən duruf-duruf qazdanar. 29. Söz var oxanı dağa qaldırar, söz var oxanı dağdan endirər. 30. Söz var ohanı dağa qaldırar, Söz var ohanı dağdan endirər. 31. Ayı ilə bir çuvala girmək olmaz. 32. Bir yerdə çox qalan daşı mamır basar. 33. Samavarı qaynamayan, qonağı olmayan evdən ev olmaz. 34. Axmağa yaxşılıx, dəryaya su tökmax kimidir. 35. Qavağa getmağa pəncəsi yox, dala getmağa davanı. 36. Düz adamın baxışı aydın olar
Hudul kişinin böyüh oğlu Əfqan yaxşı oxumadığı üçün müəllim harda Hudul kişini göriy, oğlundan narazılıx ediy. Bir gün Hudul kişi gəlif oğlunun dərsinə çıxıy. Məllimə diyi ki, hindi di görüm, niyə şikayət ediysən? Məllimi də diyi ki, bəs sənin oğlun tupoydu. Heş nə bilmiyi. Hudul kişi özü də avam və savadsız oluy. Başdıyı oğluna hamının yanında sual verməğa: – Oğlum, di görüm 5x5 neçə eliyi? Uşax qayıdı ki, 55. Hudul kişi oğlunu tərifləyi. Afərin, oğlum. Bəs 3x2 neçə eliyir? Uşax deyir ki, 32. Hudul kişi oğlunu tərifliyif göylərə qaldırıy. Üzünü müəllimə tutuf diyi: – Ay müəllim, saa ayıf olsun, heş utanmırsan. Uşax hər şeyi biliy. Tupoy sənin özünsən. 3. Çurban yox, Qurbanam Hudul kişinin böyük oğlu Qurvan əsgərlıxdan atasına tez-tez məktuf yazarmış. Bir gün də məktuf yazıf göndəriy. Yazıy ki, ata, hər şey yaxşıdı, narahat olma. Bircə havı əsgərləri başa sala bilmirəm ki, mənim adım “Çurban” yox, Qurvandı. 4. Atasına tapşıraram Hudulun qonşusu Zaqatalada olan bi texnikumda təhsil alıymış. Honun qayıfları çox olduğundan direktor əsəbləşif diyi ki, sabah gələndə atanı da gətirif helə gələrsən. Qonşu oğlu atasının qorxusundan hona vəziyyəti agah eliyi. Səhər Hudul kişini görif hondan xahiş ediy ki, öziylə birgə direktorun yanına gedif atası olduğunu bildirsin. Hudul razılaşıy. Soram qəşəng bi kostuyum da tapıf giyindiriylər. Bir yerdə direktorun yanına gəliylər. Hudul kişi özünü ədəflə təqdim edif diyi ki, buyurun, eşidirəm sizi. Direktor biləndə ki, qarşısındakı oğlanın atasıdır, başlıyır şikayətə ki, oğlun oxumur, dərsə gəlmiyi. Belə getsə qovulacah. Hudul kişi direktorun qarşısında qonşu oğlanı çağırıf yaxşı buduyu. Qavağına qatıf qapıdan çıxanda, çevrilif direktora diyi ki, siz narahat olmayın, öyə gidəndə atasına tapşıraram. 5. O nə olan şeydi elə Bir gün məclisdə bi dağıstanlı qonax oluy. Oyandan-buyandan söhbət düşüy. Bi vaxtı dağıstanlı maraxlı bi məsələdən söhbət açıf diyi ki, bəs eşşək nə bilir, xurmanın dadı nətər oluy. Hudul kişi də kənarda oturuf qulax asıymış. Tez soruşuy, ho nə olan şeydi helə? 6. Bir gün Hudulun qonşusu gedeyi çimizdiriy. Gedək sakit durmuyu. Kişi də başlıyı gedəyi tərifləmağa, ay mənim gözəlim, ay mənim ceyranım, ay mənim cüyürüm, maralım, bi az sakit ol, hindi qutararıx - diyi. Bu zaman Hudul kişi də gəlıf hordan keçirniş. Qulağı ho sözdəri alan kimi qonşusunu çağırıf soruşuy: – Ay qonşu, yaxşı bax, gör bizim toplan da hordadırmı?
Bir gün Hudul kişi oğlu Əfqanı yanına çağırıf soruşuy: – Əfqan, bu gün dərslərindən neçə qiymət alıfsan? – Ata, dörd almışam. – Ay oğul, bə niyə beş ala bilmiyifsən? – Çünki, ay ata, bu gün cəmi dörd dərsimiz vardı. 8. Hudul kişidən soruşuylar ki, təzə gəlinindən razısanmı? Kişi hondan yerdən-göyə qədər razı olduğunu diyi. Ho gəlin gələndən sora arvadım daha parixmaxirə getmiyi. Hudul kişidən sorşuruylar ki, yəqin gəlinin yaxşı qadın bərbəridi. Diyi ki, yox, yaxşı bərbər deyil, ama maşallah, yaxşı saç didəndi. 9. Hudul kişi Aleybad bazarına gidif inək alanda bir satıcıdan soruşuy: – Yaxşı inəkdisə niyə belə ucuz satırsan? Satıcı cavaf veriy: – Doğrusu, honun bi qüsuru var. Sağın vaxtı təpik atıy. Hudul kişi gülə-gülə diyi ki, honda mən bu inəyi alıyam. Eybi yoxdur, onsuzda inəkləri arvadım sağıy. 10. Bir gün Hudul kişi Bakı stansiyasından Zaqatalaya getmax üçün bilet alıy və “Bakı-Zaqatala” qatarına minif yerini rahatlayı. Ho arada Hudul kişi nə iş üçünsə yerə düşməli oluy. Helə ho vaxtı “Bakı-Zaqatala” qatarı yola düşüy. Honun yerində “Bakı-Moskva” qatarı dayanıy. Kişi qayıdıf gəliy, vaqona mıniy, yuxarı qalxıy. Yerində uzanıy və otaxda əyləşən sərnişindən soruşuy: – Bacı oğlu, sən haraya gediysən? – Moskvaya gediyəm. Hudul kişi heyrətə gəlif diyi: – İlahi, sən texnikanın gücinə bax e! Qatarın aşağı hissəsi Moskvaya, yuxarı hissəsi Zaqatalaya gediy. 11. Bir gün Hudul kişi arvadı ilə çardaxda armud-almaları tərəzidə çəkirmiş. Bi vaxt oğlu başlıyı bacısını incitmağa. Hudul kişi çardaxdan səsə düşüf ikisinə də yaxşı acıxlanıf yenidən yuxarı qalxıy. Bi vaxtı kişi nətəhər oluy, çardaxdan söyə-söyə düşüf, tutuf ikisini də yaxşı budayır. Arvadı soruşuy ki, niyə döyürsən uşaxları? Kişi də cavaf veriy ki, görmürsən, nətəhər səs-küy saldılarsa meyvənin kilosu da yadımdan çıxdı. 12. Bir gün Hudul kişi oğlunu da götürüf, at-daşka ilə çölə tütün gətirmağa gediy. Oğlunun arxa çivi açıx olduğundan daşka sirkələndıxca siqaretləri bir-bir töküliy. Gəliy mənzil başına çatanda kişi daşkanın içindən kərkiləri götürmax istəyəndə göriy ki, daşkanın içi dolu siqaretdi. Başlıyı oğlunu döymağa. Döyə-döyə də diyi ki, kopoyoğlu, mən də diyirəm mənim pullarım hara gediy. Çəkirsən on beş qəpiklıxdan çək də, əlli qəpıxlıxdan niyə çəkiysən?
Bi gün Hudul kişi şose yolunda keçilərini otarıy. Ho vaxı bi sürücü Hudul kişinin yanında maşınını saxlıyıf diyi: – Ay kişi, sən gəl keçilərini meşəyə apar. Horda yaxşı ot var. Habu asvaltın üstə nə var ki, nə yesin? Yazıx keçilər daş-kəsəyi gəmirif ölərlər. Hudul kişi diyi: – Ay oğul, sən gəl ma öyrətmə, mə qonşum haburda yol polisi işləyir. Gör bir ilin içində nə boyda olufdu.
Bi gün Yuxarı Çardaxlar kəndinə iki nəfər kələkbaz gəliy. Hoların qavağına birdən Hudulun oğlu Əfqan çıxıy. Honnan Hudul kişinin evini xavar alıylar. Əfqan diyi ki, aşağı tabunda əmimgilin evindən aşağıdadır. Qonaxlar soruşuylar: – Bəs əmingilin öylərı hardadı? Uşax cavaf veriy ki, əmimgilin öyü bizim öydən yuxardadı. Qonaxlar bi şey başa düşmüyüf çaş-baş qalıylar. Diyilər ki, biz elə bilırdıx ki, havalarda bizdən kələkbazı yoxdur. Görursuzmu, atalar necə oğullar böyüdüfdü. 15. Bir gün Qaşdey İbrahim təzə maşın alıy. Qadağan olunmuş ağ xətti tapdayıf öz kefindən keçiy. Bi vaxtı yol polisi maşını saxlıyıf sənətdəri istiyi, ho da sənətləri veriy. Sora da polisə diyi ki, nolufdu, nağarmışam ki, mənı saxlıyıfsız? Polis hona diyi ki, sən qadağan olunmuş ağ xətti keçifsən. Qaşdey də cavabında diyi ki, nolsun, ay kişi, yekə adamsız. Ağ xətdi də, dünya dağılmayıf ki, hodu da horda durufdu, elə bil nağarmışam.
Qaşdey İbrahim ölən vaxı honun ikinci arvadından olan dörd yaşlı qızı atasını çağırıf ağlıyı. Ho vaxt kişinin o biri arvadından olan kiçıx oğlu bacısnı yanına çağırıf diyi: – Ay bacı, dədə-zad nədi, dədən danışan deyil. Honun konturu qutarıfdı.
Bir zamanlar camahatı siyahıya alıylar. Hər kəsdən yaşını soruşuylar. Növbə Zaydat nənəyə çatanda diyi: – Ay oğul, mən heş nə bilmirəm. Bircə honu biliyəm ki, anam məni qundağa qoyan vaxtı başımın üstündən damolyot vıy eliyif keşdi. Honda bildim ki, mən dünyaya gəlmişəm.
Muxsa xala ömrində birinci dəfə Bakıya gediy. Vağzalda düşüf çaş-baş qalıy. Bilmiyi, neyləsin. Birdən yadına düşüy ki, oğlu Əhmədlidə yaşıyı. Avtobus şoferlərindən biri diyi ki, Əlmədliyə gedən varsa, gəlsin. Muxsa arvad tez əlində sumkaları şoferə yaxınlaşıf diyi ki, mənim oğlum Bəxtiyarı tanıyırsanmı, məni honun öyinə apar. Şofer, yox, ay xala, mən ancax Əhmədliyə apara bilərəm. Muxsa xala da hona aman vermiyif diyir ki, ay bala, başına dönim, mənim oğlum da Əhmədlidə yaşıyır da. Şofer baxıy ki, arvad elə öz didığını diyir. Axırda soruşuy ki, yaxşı, ay xala, sən honun öyünün ünvanını biliysənmi? Muxsa xala cavabında diyi ki, nə ünvan, ay oğul, kənddə oğlumu tanımayan yoxdu. Sən necə tanımırsan? Ayıf deyilmi saa. Şofer məcbur oluf diyi: – Yaxşı, ay xala, gəl min gedax, bir təhər taparıx.
Nurməmməd kişi sorağını eşitdığı bir qıza elçi göndəriy. Toy günü honu aldadıf çirkin bi qızı ərə veriylər. Adətə görə qadınlar yad kişilərin, habelə hörmətini çox saxladıxları qohumların qarşısına üzü açıx çıxmazlarmış. Həmin çirkin gəlin Nurməmməd kişidən soruşuy: – Ay kişi, mən birinci kimə görükim? Nurməməd kişi acıxlı cavaf veriy: – Kimə istəyirsən görin, özün bilərsən, amma yalvarıram,bircə maa görikmə.
Nurməmməddayının həyətində yaxşı bi şaftalı ağacı oluy. Kişi ağacı göz bəbəyi kimi qoruyurmuş. Hər gün namazını bu ağacın altında qılarmış. Bi gün ho günorta namazını qılanda yuxarıdan aşağı şaftalılar tökülüy. Sən dimə, uşaxlar kişini incitmax üçün belə ediylərmiş. Kişi namaz qıldığından heş nə eliyə bilmiyi. Bircə kişi hər dəfə başın yerə qoyuf qaldıranda deyirmış: “La ilahə illallah, şaftalıda adam var”. 21. Bir gün Nurməmməd daynın həyətinə tütün taylarını yığmax üçün yük maşını gəliy. Şoferlərdən biri maşından yerə düşüf sürüciyə “davay-davay” diyə-diyə istiqamət veriy. Nurməmməd kişi arvadın üzünə baxıf diyi: – Ay arvad, havlar bizim davaylardan olduğumuzu hardan biliylər?
Bi gün Nurməmməd kişi bir neçə dostu ilə təcili maşın tutuf Bakıya yola düşüy. Maşın gəlif Mərdəkan yolunun üstündəki dəlixananın yanına çatanda xaraf oluy. Baxıf görüylər ki, maşının təkərlərinin qaykaları açılıf düşüf. Maşındakılar düşünüf duruylar ki, nə etsinlər. Ho vaxt dəlixananın divarından biri başını çıxarıf diyi ki, beş saatdı nə düşünüysünüz, hər təkərdə dörd qayka oluy. Hərəsindən birini açıf hona bağlayın. Mənzil başına çatandan soram bir yerdə düzəldərsiniz. Ho fikir hamının başına batıy. Nurməmməd kişi, ay oğul, saa dəli diyəni lap gorbagor olsun diyi. Başını divardan çıxaran adam diyi ki, a kışi, sən nə danışıysan, dəli səən özünsən. Mən havranın axranıyam. 23. Bi ləzgi “Qazel”də gediymiş. Dəmir yoluna çatanda maşını xaraf oluf düz yolun ortasında qalası oluy. Ləzgi nə qadər əlləşirsə maşın işə düşmüyü. Bi tərəfdən də qatar gəliy. Ləzgi bilmiyi nə etsin. Tez maşının aynasından başını çıxarıf maşinistə diyir: Can qardaş, sən turpax yolla git”. 24. Bir gün talalılardan biri xəstələniy. Malicə almaxçün Rusyata gidəsi oluy. Rusyatda yaxşı xəstəxanaların birində malicə alıy. Həkimi talalıya pəhriz yazıy. Honu yimə, bunu yimə, honu yimax olmaz, bunu yimax olmaz. Talalı bərk hirsdəniy. Bir neçə gün həvləcə ötüf keçiy və bir səhər talalı yuxudan ayılıf görüy ki, başının yanındakı dolabın üstünda bir tiyan bişmiş qavax qoyulufdu. Talalının gözdəri dəvəriy. Öz-özünə diyir ki, a kişi, Rusyat hara, qavax hara, kim hardan bildi ki, mən qavax yiyən talalıyam. Ho vaxı həkim gəlif çıxıy. Həkim də qavağı görüf soruşuy ho nədi elə. Talalı izahat veriy. Həkim diyir. Sənin əsl dərmanın budur. Sonra məlum olur ki, rusyatda yaşayan bir talalının zarafatı imiş.
Bir qoca kişinin iki atı oluy. Bir gün arvadı hona diyir ki, ay kişi, bir müştəri tap, havı atları rədd elə qapıdan. Doğrudan da elə atlar qırax ediləsi atlarıydı. Atlar nə yaxşı çapa bilirdilər, nə də yük götürə biliydilər. Kişi bir gün bazara çıxıf bir müştəri tapıy. Ho, müştərini öyə gətirir. Holar birlıxda tövləyə giriylər. Arvad da pəncərədən içəri baxydı. Müştəri kişidən soruşur: – Sən at yiyəsisən, sən məndən yaxşı bilərsən, bu at necə atdır? Kişi yalan danışmağı sevmədiyindən üzünü müştəriyə tutuf diyir: – Hindi ki, soruşursan, mən də düzünü diyərəm. Bu at çox tənbəldir. Elə hey arvadım diyir bunu rədd elə sat. Müştəri o biri ata üzünü tutub diyir: – Bəs o biri at necə atdır? Kişi ciddi halda cavaf veriy: – Doğrusuna qalsa, elə bu at da onun tayıdır. Müştəri xudahafizləşif qapıdan çıxdı. Kişi öz-özünə fikirləşif didi: – Doğrudan da arvad doğru deyirmiş, rədd ediləsi at imiş. Əgər yaxşı at olsaydılar, müştəri alardı.
Könül, qafil olma, heç kəsə uyma, Aldanma heç cürə vara dünyada. Düz gəzif-dolansan ellər içində, Heş zaman çəkməzlər dara dünyada.
Gərəh dözək fələyin hər cəbrinə. Əyər əməl etsən haqqın əmrinə, O səni yandırmaz nara dünyada. Kəsb elə özünə halaldan maya, Elə et halalın getməsin zaya. Məhəmməd, sən şükür elə Xudaya, Nə diləh diləsən verə dünyada. Gedər oldum Bir iş idi düşdü mənim başıma, Gəlin halallaşax, mən gedər oldum. Gəlib-getməyəli bir gördüm sizi, Gəlin halallaşax, mən gedər oldum.
Canda qəm əlindən yaranamişlər. Mənim gülüf-oynadığım yoldaşlar, Gəlin halallaşax, mən gedər oldum. Məhəmmədlə yeyif-içən qardaşlar, Baxın, bu da fələk etdiyi işlər. Gözümdə axıtdım qan ilə yaşlar, Gəlin halallaşax, mən gedər oldum. Mənim Ay ağalar, gəlinsizəsöyləyim, Düşüfdü yadıma ellərim mənim. Taxsırkar ediflər yaman nahaqdan, Qalmadı danışan dillərim mənim.
Neştəralıfciyərimidağladı. Bacılarım “qardaş” diyifağladı, DüşdüUrisetəyollarımmənim. Sevgilimgeyinifqaradanqara, Yalana, böhtanaolmadıçara. Aparırlar, yarəb, hansıdiyara, Günahsızbağlandıqollarımmənim. Baxtım düz gətirif, özüm sağ qalsam, Üş il vədəsindən qayıdıf gəlsəm. Ay aşıx Məhəmməd, şadlanıf gülsəm, Düşməningözünəküllərimmənim. Könül Vaxt olar çıxarsan ərşə, asmana, Vaxt olar havadan enərsən, könül. Vaxt olar düşərsən çənə, dumana, Vaxt olar hər şeyi qanarsan, könül.
Vaxt olar düşərsən qəm yığnağına. Vaxt olar yüz atəş kar etməz sənə, Vaxt olar alışıf yanarsan, könül. Vaxt olar Məhəmməd tez gələr coşa, Vaxt olar heş əlin getməz bir işə. Vaxt olar dönərsən dəmirə, daşa, Vaxt olar şüşətək sınarsan, könül. Canım Qadir Allah, nə kəm tale qul oldum, El içində hakkı-say olan canım. Qədir bilənlərin qadasın alım, Qədirbilməzlərə zay olan canım.
Bülbül idim o gülzar səvəvindən, Dilbilməz beyvəfa yar səvəvindən, Divanə Məcnuna tay olan canım. Məhəmmədəm, bir məkana yetmədim, Baş götürüf qalmaqaldan getmədim. Öz oxumu bir mənzilə atmadım, Özgələr oxuna yay olan canım. Ağlasın Əziz qardaş, düşdüm iraq yolumdan, Xavar apar sevgilimə, ağlasın. Getdiyimdi halım yaman xarafdı, Göz yaşını silə-silə ağlasın.
Unutmasın, hər vax yadına salsın. Daha mən gedirəm, salamat qalsın, Xavar apar vətənimə, ağlasın. Zə\arat çekirəm, yamandır halım, Danışa bilmirəm, tutuluf dilim. Varxiyan kəndində çevrilif yolum, Ay sevgilim diyə-diyə ağlasın. Mən bülbüləm, gülüm qaldı saraldı, Halal adım yaman düşdü dillərə. Göz yaşını sana-sana yollarda, Yazıx Mamed diyə-diyə ağlasın. 27. AŞIQ DİBRO (1861-1947) Aşıq Dibro 1861-ci ildə Zaqatala rayonunun Aşağı Tala kəndində anadan olmuşdur. Konkret hər hansı bir ustada şəyirdlik etməmişdir. Uşaq yaşlarından saza-sözə böyük marağı olmuşdur. 1947-ci ildə vəfat etmişdir. Dünya Azma bu dünyada haqqın yolunu, Adildi, müdrikdi, uludu dünya. Əgər fəhm eyləsən qilü-qalına, Görərsən dumandı, doludu dünya.
Tək almaz, alanda canı cəm alı. Kiminin başında ağlı-kamalı, Kiminin cibində puludu dünya. Kimi yaşlı geyər, kimi al-əlvan, Qoymaz ki, özündən doya kam ala. Söylər gizlin-gizlin Aşıx Kamala, Kamallı kəslərin quludu dünya. 28. AŞIQ HÜSEYN Hüseyn Oruc oğlu Sulxayev 1890-cı ildə Zaqatala rayonunun Əliabad kəndində anadan olmuşdur. Dağıstanın Rutul rayonunun Mişleş kəndindən olan Aşıq Hüseynə şağirdlik etmişdir. Zamanının ustad aşığı kimi tanınmışdır. 1941-ci ildə Böyük Vətən müharibəsinə getmiş və bir daha geri qayıtmamışdır. El arasında Aşıq Hüseynin dastan-rəvayəti dolaşmaqdadır. Ustad aşıqdır. Ustad-şəyird ənənəsini layiqincə davam etdirmişdir. O, Aşıq Oruc, Aşıq Abdulla, Aşıq Cəlil, Aşıq Herov, Aşıq Darçın, Aşıq Bədir kimi şəyirdlər yetişdirmişdir. Döndüm On beş yaşa çatanda mən Bir gözəl oğlana döndüm. Yandım eşqin atəşində, Kərəm, Məcnuna döndüm. İyirmidə bala-bala, Nəzər saldım sağa-sola. Heş kəsdən qalmadım dala, Hər işi qanana döndüm.
Xəvər gəldi hər diyara. Neçələrin çəkdim dara, Bir iyid aslana döndüm. Qırxda hər işə qarışdım, Tayım-tuşumla yarışdım. Halal zəhmətə alışdım, Namuslu insana döndüm. Əlli yaşda oldum qoca, Gündüzümü sandım qoca. Daha gəlmirəm vecə, Çox vaxtsız nihana döndüm. Hüseyn, ömrü vurma başa, Bu büsata et tamaşa. Çata bilsən altmışa, Sanaram piranə döndüm. Bilmədim Əzəldən bülbül olub yaz qədrini bilmədim, Soldu lalə, gül, reyhanım tez qədrini bilmədim. Heyif, ömrüm bada keçdi, yetişmədim murada, Arı kimi sızıldaram, naz qədrini bilmədim.
Həsənov Murtuzəli Şaban oğlu 1895-ci ildə Zaqatalanın Kəpənəkçi kəndində anadan olmuşdur. Erkən yaşlarından saza-sözə maraq göstərmiş və elinin, obasının sevimli sənətkarına çevrilmişdir.O, zamanının tanınmış sənətkarları ilə – Aşıq Əsədlə,Aşıq İslamla, Aşıq Məhəmmədlə, dağıstanlı Aşıq İsgəndərlə birgə məclislərdə olmuşdur. Molla Cümənin məclislərində iştirak edən Aşıq Murtuzəli onun şəninə “Xoş gəldin” rədifli qoşmasını yazmışdır. 1980-ci ildə vəfat etmişdir. Xoş gəldin21 Göydən əmr olunub düşübsə yerə, Allahın şöləsi, nuru, xoş gəldin. Dünyanın hər üzü bəyandır sənə, Yüz min sirrin qırx açarı, xoş gəldin.
Elminin müştağı, alim yoldaşı, Ölkənin dildarı, ellər sirdaşı, Şəkistanın şah sərkarı, xoş gəldin. Oxudum tərkibi-nəhvi-sərfi də, Otuz cüz Qurandır əzbər dilində, Yüz on dörd kitabdan xəbər verəndə, Haq Rəsulun qələndəri, xoş gəldin. Mursalıyam, yalvarıram mən sağa, İstəyirəm yol-ərkanə qanmağa. Mən sağa qul olum, sən çağa ağa, Ol üstümünhavadarı, xoş gəldin. 30. ÇOBANKOLLU AŞIQ KAZIM Olur22 İnsan oğlu, fikir eylə, Məğrurluq qanmazdan olur. Yaradana şükür eylə, Yaxşılıq namazdan olur. Namazdan hökmün almıyan, Haqqın yoluna gəlmiyən, Ata-ananı bilmiyən O da yaramazdan olur. Yaramaza sakın uyma, Kəs qapıdan, yaxın qoyma. Olur-olmaz sözlər duyma, Çox söhbətlər azdan olur. Az söhbətə qulaq asar, Xeyir-bərəkəti kəsər. Daldalarda baxar küsər, O da ki, mızmızdan olur. Baxsan mızmızın işinə, Gəzər düşünə-düşünə. Dönər güllər öz başına, O da cılızdan olur. Kağız qələmnən yazılır, Haqqın kəlamı düzülür. Dünyadan əlin üzülür, Axırın bir top bez olur. Belədi aşığın işi, Hər gün getməz toya kişi. Ərnən arvadın döyüşü Gəlinnən, qzıdan olur.
Aşıq Mədət Ramazan oğlu Ömərov 1934-cü ildə Bəhmədli (əvvəlkiVarxiyan) kəndində yoxsul ailələrinin birində anadan olmuşdur. Aşıq Məhəmməd, Molla Cuma və dayısı Aşıq Arazın sənətkarlıq irsini dərindən mənimsəyib qüdrətli ustad aşıq kimi yetişmişdir. 2010-cu ildə Bəhmədli kəndində vəfat etmişdir. Yaz, oğul Gözüm görmür, əlim tutmur qələmi, Aman günü, mən diyəni yaz, oğul! Anan ölüf, yurda yetim qalmışam, Aman günü, mən diyəni yaz, oğul! Yalqızam, yarımı səhər alıbdır, Hər ay məni məngənəyə salıbdır. Sübh açılan bahar, yazım solubdur, Aman günü, mən diyəni yaz, oğul!
Ağladıqca göz yaşımı silirəm. Olan olub, ötən ötüb, bilirəm, Aman günü, mən diyəni yaz, oğul! Qoca vaxtı ayrı düşdüm gülümdən, Zəhərlə od yağır şirin dilimdən. Yazan vaxtı çıxıb gedib əlimdən, Aman günü, mən diyəni yaz, oğul! Ayrıldım mən bahar-yazımdan, Dərdimi xəbər al simli sazımdan. Oynamaq vaxtıdır mənim nazımdan, Aman günü, mən diyəni yaz, oğul! Mədətə qələbə olubdur qənim, Başımdan getmədi dumanım, çənim. Qələm-kağız sənin, kədər-qəm mənim, Aman günü, mən diyəni yaz, oğul! Yüklə 3,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|