Toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

Hujjat va uning turlari
Boshqaruv jarayonining murakkabligi va serqirraligiga muvofiq ravishda idoraviy ish yuritish qog‘ozlari, hujjatlar ham xilma-xil va miqdoran juda ko‘p. Hujjatlarning maqsadi, yo‘nalishi, hajmi, shakli va boshqa bir qator sifatlari ham turlichadir.
Hujjatshunoslikda hujjatlar bir necha jihatlarga ko‘ra tasnif qilinadi:Tuzilish o‘rniga ko‘ra:
ichki hujjatlar - ayni muassasaning o‘zida tuziladigan va shu muassasa ichida foydalaniladigan hujjatlar;
tashqi hujjatlar – boshqa tashkilot yoki ayrim shaxslardan keladigan hujjatlar.
Hujjat va uning turlari
Boshqaruv jarayonining murakkabligi va serqirraligiga muvofiq ravishda idoraviy ish yuritish qog‘ozlari, hujjatlar ham xilma-xil va miqdoran juda ko‘p. Hujjatlarning maqsadi, yo‘nalishi, hajmi, shakli va boshqa bir qator sifatlari ham turlichadir.
Hujjatshunoslikda hujjatlar bir necha jihatlarga ko‘ra tasnif qilinadi:


Tuzilish o‘rniga ko‘ra:

• 
  ichki hujjatlar - ayni muassasaning o‘zida tuziladigan va shu muassasa ichida foydalaniladigan hujjatlar;
  
• 
  tashqi hujjatlar – boshqa tashkilot yoki ayrim shaxslardan keladigan hujjatlar.
  

Mazmuniga ko‘ra:

• 
  sodda hujjatlar – bir masalani o‘z ichiga oladi;
  
• 
  murakkab hujjatlar – ikki va undan ortiq masalani o‘z ichiga oladi.
  

Mazmun bayonining shakliga ko‘ra:

• 
  xususiy (individual) hujjatlar – matn o‘ziga xos, betakror, erkin bayon;
  
• 
  namunali (tipovoy) hujjatlar – bir–biriga o‘xshash va takrorlanadigan masalalar yuzasidan tuzilgan matnlarni o‘z ichiga oladi;
  
• 
  qolipli (trafaretli) hujjatlar – oldindan tayyorlangan bosma ish qog‘ozlariga yoziladi.
  

Tegishlilik jihatiga ko‘ra:

• 
  xizmat hujjatlari muassasa yoki mansabdor shaxslar tomonidan tayyorlanadi (bayonnoma, tavsifnoma, dalolatnoma va sh.k);
  
• 
  shaxsiy hujjatlar yakka shaxslar tomonidan yoziladi (shaxsiy ariza, shikoyat, ishonchnoma, tarjimayi hol va sh.k).