Toshkent davlat agrar universiteti

Sotilgan mahsulotlar tannarxining ta’siri indeksi:

Joriy davrda sotilgan mahsulotlar joriy narxlarda	–	Joriy davrda sotilgan mahsulotlar joriy tannarxda
Joriy davrda sotilgan mahsulotlar joriy narxlarda	–	Joriy davrda sotilgan mahsulotlar o‘tgan davr tannarxida

Bu quyidagi shakl sifatida yoziladi:
.
Ko‘rinib turibdiki, indeks suratida joriy davrda olingan foyda ko‘rsatilgan, maxrajda ham joriy davrda mahsulot sotishdan olingan foyda, lekin bu hisob-kitobda joriy davrda sotilgan mahsulotlar o‘zgarmas, o‘tgan davr tannarxida (S₀) olingan. Demak, bu indeks korxona foydasiga mahsulotlar tannarxining o‘zgarish ta’sirini aniqlaydi.
1. Sotilgan mahsulotlarga quyilgan narx-navolarning ta’siri indeksi:

Joriy davrda sotilgan mahsulotlar joriy narxlarda	x	Joriy davrda sotilgan mahsulotlar o‘tgan davr tannarxida
O‘tgan davrda sotilgan mahsulotlar o‘tgan davr narxlarida	–	Joriy davrda sotilgan mahsulotlar o‘tgan davr tannarxida

Bu indeks sxema sifatida:
.
Ko‘rinib turibdiki, ham suratda, ham maxrajda joriy davrda sotilgan mahsulotlardan olingan foyda aniqlanyapdi. Lekin bajarilgan hisob-kitoblarda sotilgan mahsulotlarning tannarxi (S₀) o‘zgarmas sifatda, ya’ni o‘tgan davr darajasida olingan. Sotilgan mahsulotga quyilgan narx-navolar o‘zgaruvchan. Demak, bu indeks korxona foydasiga narxlar ta’sirini aniqlaydi.