Тoshkenт davlaт iqтisodiyoт universiтeтi bank ishi va audit fakulтeтi «bank hisobi, тahlil va audiт» fanidan kurs ishi mavzu

Hisоbga оlib bоrishning sintetik usuli (Bоshkitоb) va uning materiallari

• 
  Bоsh kitоb banklarda umumlashgan hisоb materiallari haqida axbоrоt berib, bank mоliya hisоbоtlarida ko‘rsatiladigan hisоbvaraqlar guruhi bo‘lib hisоblanadi. Bоsh kitоbga yanada to‘liqrоq ta’rif beradigan bo‘lsak, Bоsh kitоb balans hisоbvaraqlari bo‘yicha Yordamchi kitоb, ya’ni hisоbvaraqlari ma’lumоtlari to‘plamidir. Yordamchi kitоb hisоbvaraqlariga nisbatan оlganda Bоsh kitоb hisоbvaraqlari nazоrat hisоbvaraqlari hisоblanadi.
  

Bоsh kitоb ham Yordamchi kitоb kabi bir qatоr materiallar asоsida yuritiladi. Bоsh kitоb materiallari quyidagilar hisоblanadi:

• 
  Bоsh kitоb ham Yordamchi kitоb kabi bir qatоr materiallar asоsida yuritiladi. Bоsh kitоb materiallari quyidagilar hisоblanadi:
  
• 
  – Hisоbvaraqlar qоldiqlarining kunlik balansi;
  
• 
  – balans hisоbvaraqlari bo‘yicha оbоrоtlar va qоldiqlar haqidagi jamlama ma’lumоtlar;
  
• 
  – оylik hisоbоt balanslari;
  
• 
  – chоraklik va yillik saldо оbоrоt qaydnоmalari.
  
• 
  Bulardan tashqari bоsh buxgalterning xоhishiga ko‘ra, emissiya-kassa оperatsiyalari, xоrijiy оperatsiyalar, shuningdek, «kutilmagan vaziyatlar» hisоbvaraqlari bo‘yicha jamlama kartоchkalari yuritilishi mumkin.
  

Shuni ta'kidlash kerakki, miqdoriy va analitik buxgalteriya u bilan parallel ravishda olib borilib, ular uchun ko'rsatkichlar yakuniy qiymatga mos keladigan va o'zaro nazoratga imkon beradigan tarzda tashkil etilishi kerak.
Tahliliy hisobvaraqlar bo'yicha aylanma varaq. Formalash tamoyili
Tahliliy hisobvaraqlarning qayta tiklanadigan bayonnomasini shakllantirish printsipi shakllantirish bilan bir xil jamlangan hujjat sintetik turdagi bitta yoki bir nechta hisoblarda.
Buxgalteriya balansida qoldiqlar mavjud va tanlanganlar uchun hisobvaraqlar ochiladi.
Belgilangan vazifalarga qarab, buxgalteriya bo'limi tahliliy yoki sintetik hisob kontekstida hisobot tuzishi mumkin.
Qayta tiklanadigan ro'yxatlarni to'ldirish uchun dastlabki ma'lumotlar buxgalteriya hisobvaraqlaridan olinadi, ularga muvofiq hisobot davrida aktivlar yoki passivlarning harakati qayd etildi.
Natijada, yaratilgan hujjat barcha kerakli ma'lumotlarni o'z ichiga olgan uchta juft ustundan iborat:
Boshlang'ich va tugatish balansi har bir tanlangan hisob uchun.
Belgilangan hisobot davri aylanmasi. Har bir ustun ikkita ustundan iborat bo'lib, ular chaqiriladi. Shunday qilib, tuzilgan aylanma varaqasida ssuda yoki debitning (balansning) umumiy qoldig'i, ssuda va debet aylanmasi, shuningdek hisobning nomi ko'rsatilgan. Bundan tashqari, to'g'ri buxgalteriya hisobi bilan har bir juftlikning ustunlaridagi yig'indilar tengdir.
Hisobotlarni shakllantirish tartibi va shartlari tashkilotning belgilangan hujjatlar aylanishi bilan tartibga solinadi qonun hujjatlari.
Ko'pincha tahliliy hisobotlarni tayyorlash uchun davr qo'llaniladi - kalendar oy.
Tahliliy buxgalteriya aylanmasi varaqalari har xil shakllarda bo'lishi mumkin.
Bularga, masalan, omborchilar - moliyaviy javobgar shaxslarning hisobotlari, tovar hisobotlari va boshqalar kiradi.
Sintetik va analitik hisobga olishning to'g'riligini nazorat qilish
Buxgalteriya hisoblaridagi yozuvlarning to'g'ri ko'rsatilishini nazorat qilish uchun asosiy buxgalteriya registri muzokara qilinadi balanslar varaqasi.
Ushbu hujjat buxgalteriya hisoblari, shu jumladan sub-hisoblar bo'yicha ma'lumotlarning guruhlanishi bo'lib, ularning nomi, davr boshidagi jami qoldiqlar, davr uchun aylanma mablag'lar (aktivlar va passivlar bo'yicha hisob-kitoblar), ma'lum bir sanadagi jami summa ko'rsatilgan.
Shu bilan birga, joriy balans har qanday davr uchun tuzilishi mumkin: bir kun uchun ham, bir oy uchun ham, chorakda ham, to'liq va to'liq bo'lmagan yil uchun.
Shakllantirish uchun balanslar varaqasi hisobot davridagi aylanma varaqadan ma'lumotlar olinadi.
Shuni esda tutingki, joriy balans asosiy tamoyilga - tenglikka javob berishi kerak.
Ya'ni, debet va kreditning umumiy qoldig'i bir-biriga teng bo'lishi kerak.
Tahlil - bu sintetik buxgalteriya hisobi uchun qo'shimcha batafsil tavsif.
Tahliliy hisoblar uchun umumiy aylanma, batafsil tahlillarni birlashtirgan sintetik hisob uchun umumiy aylanishga teng. Tashkilot tomonidan tasdiqlangan hisobvaraqlarning ish rejasiga muvofiq buxgalteriya hisoblarida buxgalteriya hisobvaraqlarida qo'shaloq yozuvlar yordamida buxgalteriya hisobini yuritish korxona zimmasiga yuklanadi. Shu bilan birga, sintetik buxgalteriya hisobi oborotlari va natijalari Bosh kitobda aks ettirilgan.
Umumiy hisob kitobi buxgalteriya balansini o'z ichiga olgan holda moliyaviy hisobotlarni tayyorlash uchun asosiy hujjatdir.
Tahliliy buxgalteriya hisobi turli xil buxgalteriya registrlarida aks etadi: mol-mulk harakati to'g'risidagi kartalar, jamg'arma hisoboti va boshqa hisobot hujjatlari.


XULOSA
Xulosa qilib, quyidagi xulosalarni chiqarishimiz mumkin. Analitik buxgalteriya hisobi bu sintetik buxgalteriya hisobi uchun tafsilot. Moliyaviy hisobotlarni tayyorlashda analitik va sintetik buxgalteriya ma'lumotlaridan foydalaniladi. Hisob-kitoblarda aks ettirilgan ma'lumotlar asosida korxonaning moliyaviy-xo'jalik faoliyati tahlili.
Hisoblarning tegishli analitik hisobvaraqlarida aks ettirilgan kredit aylanmasi 0 101 000 00 ... hisoblarning tegishli analitik hisobvaraqlarida aks ettirilgan kredit aylanmasi 0 103 00 000 ... tegishli tahliliy hisoblarda aks ettirilgan kredit aylanmasi 0 105 00 000 ... kredit hisoblarning tegishli analitik hisobvaraqlarida aks ettiriladi 0 204 21 000 ... hisoblarning tegishli analitik hisobvaraqlarida aks ettirilgan 0 204 52 000 ... Moliyaviy bo'lmagan aktivlar: tuzatilgan buxgalteriya yozuvlari 162n-sonli yo'riqnomadan asosiy vositalar hisobvaraqlariga analitik hisoblarning ro'yxati olib tashlandi ... 191n-sonli yo'riqnomaga kiritilgan o'zgartirishlarning tahlili. O'tgan yillar (hisobning tegishli analitik hisobvaraqlari uchun ko'rsatkichlar 1 210 02 000 ..., ish, xizmatlar) (tegishli tahlil hisoblarining ko'rsatkichlari 1 210 02 000 ... hisobning tegishli analitik hisoblarida qayd etilgan kutilayotgan daromadning 0 401 40 000 .. 01.01.2019 yil tegishli tahliliy hisoblar bo'yicha, 0 401 40 000 ...) hisoblar o'zgarmadi va analitik hisoblardagi ko'rsatkichlar belgilangan chiziqlaro'zgardi ...
174n-sonli yo'riqnomaga kiritilgan o'zgartirishlar. Buxgalteriya hisobining yangi yozuvlari.
... "Asosiy vositalar - ijaraga olingan aktivlar" va uning tahliliy hisoblari: 0 101 (41 ... ". Unga yangi hisob raqamlari va analitik hisob raqamlari: 0 106 90 ... kiritildi.
2018 yilgi byudjet hisobotini aniqlashtirish. Tahliliy hisob bilan yozishmalar bo'yicha byudjet hisobi byudjet hisobi 1 14 00 000 ... 2018 yil yanvar oyida tegishli tahliliy hisobvaraqlarida 0 401 40 000 ...
Hisoblarning yagona jadvaliga va uni qo'llash ko'rsatmalariga kiritilgan o'zgartirishlar.
Shu bilan birga, hisobotda shakllangan xarajatlarni tasdiqlash bo'yicha tegishli tahliliy hisoblarning ... joriy (keyingi) moliya yilining joriy, birinchi yili ... joriy moliyaviy yilning analitik hisobvaraqlariga tegishli ravishda hisobotda shakllangan xarajatlarni tasdiqlash bo'yicha tegishli tahliliy hisobvaraqlarning oborotlari. .
KOSGUdagi so'nggi o'zgarishlar fonida muassasalar daromadlarini hisobga olish
RF Keyinchalik, buxgalteriya siyosatida qanday tahliliy hisoblarni nazarda tutish kerakligini ko'rib chiqamiz ... byudjet daromadlari "(tegishli tahliliy hisoblar uchun") (kod 150 KOSGU); 0 ... aktivlar bilan operatsiyalar "(tegishli tahliliy hisoblarda") (kod KOSGU 170); 0 ... daromadlar va ularning tegishli analitik buxgalteriya hisoblari ... KOSGU kodlarida va ... uchun hisob-kitoblarni hisoblash uchun yangi analitik hisobvaraqlardan foydalangan holda ... operatsiyalarini hisoblashda foydalaniladigan tegishli.
Buxgalteriya hisobining yuritilishi, buxgalteriya ishining to‘g‘ri tashkil etilishi va nazoratning aniq olib borilishi bankning o‘z vazifalarini to‘g‘ri bajarishini, mavjud va bo‘lg‘usi investorlar, kreditorlar, hukumat muassasalari, vazirliklar, idoralar, jamoatchilik va boshqa manfaatdor foydalanuvchilar, shuningdek, bank rahbariyati va xodimlari uchun bank faoliyatiga haqqoniy baho berish imkonini yaratadigan aniq va foydali axborot olishni ta’minlaydi.
Ushbu Yo‘riqnomada banklarda buxgalteriya hisobi ishlarini yuritish va buxgalteriya apparatini tashkil qilish tamoyillari, mijozlarga xizmat ko‘rsatish hamda hujjatlar aylanmasini yo‘lga qo‘yish usullari to‘g‘risida ko‘rsatmalar berilgan, bank operatsiyalari hisobini yuritish va ularni nazorat qilish qoidalari hamda bajarilgan bank operatsiyalarining qonuniyligi bo‘yicha javobgarlik belgilangan.
Shuningdek, quyidagilarni ta’minlash maqsad qilib qo‘yilgan:
hisob-kitob, kassa, valyuta, kredit hamda boshqa bank operatsiyalarini to‘g‘ri bajarish hamda ularni buxgalteriya hisobi va hisobotida o‘z vaqtida va aniq aks ettirish;
bank aktivlari, majburiyatlari, daromadlari va xarajatlari hamda kapitali holati va ulardagi o‘zgarishlar to‘g‘risida ishonchli ma’lumotlar to‘plash;
bankning moliyaviy holati, moliyaviy holatidagi o‘zgarishlar va moliyaviy natijalari to‘g‘risidagi va bank rahbariyati faoliyatiga baho beruvchi moliyaviy hisobotlarni tuzish uchun xizmat qiluvchi axborotlar tizimini yaratish;
bank ish kuni tartibiga qat’iy rioya qilish, mijozlarga tez va aniq xizmat ko‘rsatish;
hisob-kitoblardagi mablag‘lar aylanishini tezlashtirish;
bankdan chiqayotgan hujjatlarni tegishli tarzda rasmiylashtirish va buning natijasida ulardan foydalanishni osonlashtirish, shuningdek, boshqa banklarda ushbu hujjatlar bilan operatsiyalar bajarilishini hamda ular tomonidan xizmat ko‘rsatuvchi mijozlarning operatsiyalari hisobini yuritishni belgilangan talablarga muvofiqlashtirishni tashkil etish;
bankdagi pul mablag‘lari, moddiy qimmatliklar, shuningdek, qat’iy hisobda turuvchi blankalar kamomadi yoki ortiqchaligiga yo‘l qo‘ymaslik hamda belgilangan tartibda ularning saqlanishini tashkil etish;
operatsiyalarning qonuniyligi hamda to‘g‘riligini doimiy ichki nazorat va auditdan o‘tkazish, ularning natijalari bo‘yicha ma’lumotnomalar tuzish va rasmiylashtirish imkoniyatini yaratish;
zamonaviy kompyuter texnikasi vositalaridan foydalangan holda bank operatsiyalari hisobini dasturiy amalga oshirish, hisob ishlarini yuritish hamda hisobotlar tuzishda mehnat va mablag‘ sarfini qisqartirish.
Buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etishni bank filiali (bundan keyingi o‘rinlarda bank deb yuritiladi) rahbari amalga oshiradi. Buxgalteriya apparatiga bankning bosh buxgalteri rahbarlik qiladi. U Bank tizimining bosh buxgaltyerlari to‘g‘risidagi namunaviy nizom (ushbu Yo‘riqnomaning 1-ilovasi) asosida ish olib boradi. Bosh buxgalter bo‘lmagan vaqtda uning vazifalarini bosh buxgalter o‘rinbosari bajaradi.
Banklarda buxgalteriya ishlarini yuritish uchun buxgalteriya apparati tuziladi. Bank buxgalteriya apparatiga shartnoma asosida chetdan jalb qilingan buxgaltyerlar yoki buxgalteriya firmasi xodimlarining kiritilishi qat’iyan taqiqlanadi.
Bank buxgalteriya apparatining tashkiliy tuzilishi va unda tashkil etiladigan bo‘limlar soni amalga oshiriladigan operatsiyalar hajmiga va ularning avtomatlashtirilganlik darajasiga bog‘liq bo‘ladi.
Ish hajmi kichik banklarda buxgalteriya apparati bankning yaxlit bo‘linmasi sifatida faoliyat yuritishi mumkin. Bunda banklararo hisob-kitoblar, chet el valyutasi bo‘yicha operatsiyalar va bankning ichki hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarning hisobini yuritish maxsus bo‘limlarga topshirilishi mumkin.
Ish hajmi katta banklarda buxgalteriya apparati ushbu Yo‘riqnoma talablarini hisobga olgan holda tashkil etilishi lozim. Shuningdek, barcha operatsiyalar mas’ul ijrochi buxgaltyerlar tomonidan dastlabki va nazoratchi buxgaltyerlar tomonidan joriy nazoratdan o‘tishini ta’minlash maqsadida ish hajmidan kelib chiqqan holda mas’ul ijrochi va nazoratchilar soni o‘rtasida mutanosiblik saqlanishi lozim.