Turistik
mahsul/mehmonxona
mahsuli
Moddiy va nomoddiy
shakllar
Vaqtda iste‘mol
qilinishi cheklangan
Uzoq
muddatli
emas
Qimmati har xil idrok
yetqiladi
13.1- rasm
Mehmonxona xizmatlari o‗ziga xos xususiyatlarga ega.
Turizm marketingi, milliy turizm tashkilotlari yoki turizm
muassasalarining, milliy va xalqaro darajada turistlarning yetiyojlarini
(optimize) arshilishiga arab tizimli va birlikli arakatlardan tashkil topmoda.
Insonlarning bo‗sh vatlarini adrlash masadida ish, oila, konferensiya
masadlarida biror mintaada, o‗lkada yoki mamlakatlharorasida sayoat ilish
xoishi va yetiyoji turistik korxonalarning tashkil topishiga sabab bo‗lgan.
―Turistik mahsulot va xizmatlarni turizm vositalari yordhamida
maalliy, mintaaviy, milliy va xalqaro rejada ishlab chiaruvchining va
iste‘molchi bo‗lgan turistning oimi yangi turistik iste‘mol yetiyojlari va
takliflarining yaratilishi bilan boli faoliyatlarining yig‗indisi turizm
marketingidir‖. Turizm marketingi turistik yetiyojlarni arshilaydigan
mahsulot va xizmatlarning turistga tadim yetilishi va sotilishi bilan boli
arakat isoblanadi. Mehmonxonalarning maqsadi foyda olish bilan birga
xaridorlarning yetiyojlarini arshilash va ularni mhamnun yetishdir.
Mehmonxona mahsuli
– yegallash, foydalanish yoki iste‘mol qilish uchun
bozor xaridor ye‘tiboriga havola yetish mumkin bo‗lgan narsalharmajmui.
Mehmonxona mahsulining ham, turistik mahsulning ham rang-
barangligi faqat shaxs ijodiy fantaziyasining imkoniyatlari bilan
cheklanadi.
Agharmehmonxona
korxonasi
o‗z
xizmatlari
kombinatsiyalarining variantlari qolmagan deb hisoblasa, raqobatdosh
firmalharbilan hamkorlikda yangi xizmatlharishlab chiqishi, masalan,
nomer bilan birga paketga restoran xizmatlarini, avtomashina ijarasini,
155
teatrga chiptani, yekskursiyani va h.k.ni kiritishi mumkin.
Mahsulotlar hayotining muayyan davomiyligi mavjud yemas. Ayrim
mahsulotlarqisqa vaqt muomalada bo‗lsa, ayrim mahsulotlarga talab
bozorda uzoq yillar mobaynida mavjud bo‗ladi.
1. Mahsulotni ishlab chiqish – yangi mahsulot g‗oyasining topilishi va
ta‘riflanishi davri. Yangi mahsulot ishlab chiqilayotgan davrda uning
sotuvlari nolga teng bo‗ladi, kompaniya investitsiyalari yesa ko‗payib
boradi.
2. Joriy yetish – mahsulot bozorga chiqarilganidan keyin
sotuvlharasta-sekin o‗sib boradi. Mazkur bosqichda kompaniya foyda
olmaydi.
3. O‗sish – mahsulot bozorda keng tarqaladi va kompaniya
daromadlari o‗sib boradi.
4. Yetuklik – sotuvlarning o‗sishi to‗xtaydigan bosqich, chunki shu
davrgacha mahsulotni potensial xaridorlarning aksariyati olgan bo‗ladi.
Mahsulotni raqiblardan himoya qilish uchun marketing xarajatlari oshishi
natijasida
daromadlharo‗sish
davridagi daromadlharmiqdori bilan
tenglashadi yoki ulardan khamayadi.
5. Tanazzul – sotuvlharva daromadlharkeskin khamayadigan davr.
Mehmondo‗stlik sanoatining barcha mahsulotlari ham shunga
o‗xshash va barcha uchun yagona andozaga ko‗ra rivojlanavermaydi.
Ayrim xizmatlharjuda tez hamalga joriy yetilishi va shunday tez Qoyib
bo‗lishi mumkin. Masalan, tungi klublar, qoida tariqasida, nisbatan kham
hayot sikliga yega bo‗ladi.
Mehmonxona biznesida ko‗pincha ayrim mehmonxonalharinqirozga
uchraydi. Kapital ta‘mirlash yoki to‗la rekonstruksiya qilish ularga yana
o‗z jozibadorligini tiklash imkonini beradi; yangi o‗sish bosqichi
boshlanadi.
Mehmondo‗stlik sanoatining boshqa mahsulotlari (masalan, kazino)
yetuklik bosqichida uzoq vaqt qolishi mumkin.
1-jadvalda mahsulot hayot siklining hharbir bosqichiga keng tavsif
berqilgan (
Doyle P.
The realities of product life circle. 1976).
13.
1-jadval
|