Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. Amonboyev, D. I. Abidova, N. A. Jurayeva turizm iqtisodiyoti

8.5. Eksportni amalga oshirishda turizmning o„rni 
 
8.1. Xalqaro savdo nazariyasi. 
Turizm rivojlanishiga ta‘sir ko‗rsata oladigan iqtisodiy omillar 
qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin: 
Xalqaro savdo. Xalqaro savdo xalqaro ish taqsimlanishining 
rivojlanishi natijasi hisoblanadi. Tashqi savdo hamkorlari dasturlarini 
tanlash. O‗z navbatida bu jarayon yangi hamkorlikning ya‘ni turizm 
rivojlanishining yo‗llarini ochib beradi. 
Ma‘lum bir davlatga ixtisoslashish. Bu yo‗nalishlar o‗z navbatida 
turizmning qaysi turlari ko‗proq talab etilayapti degan savolga javobdan 
kelib chiqishi kerak. Bu yerda:
-turistik mahsulot marketingi; 
-o‗rgatuvchan turizm; 
-aktiv marketing siyosati; 
-ishbilarmonlar uchun mo‗ljallangan turizm marketingi; 
-xalq ustachiligi namunalari kabilar juda muhimdir. 
Xalqaro turizm rivojlanishi nazariyalari. Davlatning xalqaro turistik 
almashinuvdagi o‗rnini, xalqaro bo‗linishni va turizm rivojlanishining 
umumiy yo‗nalishlarini tushuntirib va ko‗rsatib beruvchi xalqaro turizm 
nazariyalariga quyidagilar kiradi:
35
-mutlaq ustunlik nazariyasi; 
-nisbiy ustunlik nazariyasi; 
-omillarni solishtirish nazariyasi; 
35
Моделирование и прогнозирование социально-экономических процессов : учебно-методическое пособие / 
Абдуллаев А. М., Алмурадов А. А.. - Ташкент : ТГЭУ, 2017. - 194 с;. 

---

87 
-mahsulotning hayot davri nazariyasi; 
-davlatning tegishlilik nazariyasi. 
Mutlaq ustunlik xalqaro savdoda katta o‗rinni egallaydi. Bir qancha 
davlatlar faqat o‗ziga xos turistik yo‗nalishlarga ega. Bularga AQShdagi 
tabiati boy Niagara sharsharasi, Nepaldagi Jamalungma tog‗i, Misrdagi 
piramidalar, Hindistondagi Toj Mahal, Gretsiyadagi Akropol va 
Italiyadagi Kalshen kabilarni kiritish mumkin. Insonlar tomonidan 
yaratilgan o‗ziga xos yodgorliklar va san‘at asarlari davlatning ustunligini 
belgilab beradi. Turistlarning u yerlarga borishini ta‘minlaydi. 
Davlat bunday mutlaq ustunligini qo‗shimcha innovasiya siyosati 
orqali mustahkamlab, xalqaro turizm bozorida yaxshi nom yaratishi 
mumkin. Turizmdagi innovatsiyalar, avvalo mehmondo‗stlik sanoatini 
rivojlantirish bilan bog‗liq.
36