Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

REN - fayllar nomini o’zgartirish komandasi.
Bu komanda MS-DOS 
sistemasining REN komandasiga o’xshashdir. REN komandasi fayllar nomini 
o’zgartirish uchun ishlatiladi. Masalan: U.TXT fayl nomini U1.CSV ga o’zgartirish 
uchun ushbu komandani berish kerak:
>REN U.TXT U1.CSV 
DEL - faylarni diskdan o’chirish komandasi. 
Bu komanda ham MS DOS sistemasidagi DEL komandasiga o’xshashdir. 
Fayllarni diskdan (vinchesterdan) o’chirish uchun ishlatiladi. Masalan: joriy 
direktoriydagi WK. TXT faylini o’chirish uchun quyidagi komanda beriladi: 
DEL WK. TXT 
TYPE - fayllarni ekranda ko’rish komandasi. 
Bu komanda bilan model tenglamalarinio’z ichiga olgan fayllarni ko’rish 
mumkin. Ushbu komandaning kamchiligi shundaki, (MS DOSdagi TYPE komandasi 
bilan solishtirganda ), faylni ekranda to’xtatib ko’rish uchun Pause klavishasidan 
foydalanish mumkin. Ammo, F1 klavishasi bosilgandan keyin ko’rishni davom ettirib 
bo’lmaydi. Masalan : WK.TXT faylni ko’rish uchun 
TYPE WK. TXT komandasi beriladi
TSP sistemasida ishchi fayllar bilan ishlash komandalari. 
Ishchi fayllar bilan ishlash komandalarini ro’yxatini o’zichiga olgan menyu, 
fayllar bilan ishlash komandalari bosh menyusining birinchi qatorini tanlaganda 
chiqariladi va quyidagi ko’rinishda bo’ladi: 
WORK FILES(WF) -Ishchi fayllar (i/f)
(1)Greate a new WF in RAM GREATE 
- xotirada yangi i/ f yaratish.
(2) Load a WF from disk LOAD 
- diskdan i/f ni yuklash 
(3)Save a Wfto disk SAVE 
- diskka i/f yozish 
(4) Expand the sample range EXPAND 
- vaqtli qatorni kengaytirish 
(5) Sort data by series SORT 
- ma’-tlarni saralash 
F1 Break (F3-F6 menus) F1 
- Buyruqdan chiqib ketish 
TSP sistemasi ma’lumotlarni o’zining ichki formatida saqlaydi. Ishlash seansi 
paytida hamma vaqtli qatorlar TSP sistemasining ISHCHI FAYLLARIDA (WORK 
FILE) saqlanadi. Ishchi fayl o’zida ma’lumotlarni saqlashda qatorlarning 
DAVRIYLIGI (FREQUENCY) bilan, davrni o’zgartirishning maksimal intervali 
(range) va hozirgi intervali (Current Sample) bilan xarakterlanadi. Ishchi fayl 
ma’lumotlarni saqlashda ularning strukturasini yaratadi. Vaqtli qatrlar bu 
strukturaning elementlari hisoblanadi. Har bir vaqtli qatorning nomi bo’lishi shart, bu 
nom ishchi faylda boshqa qatorlarning nomiga o’xshamasligi kerak. Vaqtli 
qatorlarning davriyligi quyidagilardan biri bo’lishi mumkin: 
Undated - bunda ma’lumotlar aniq vaqt oralig’ida bo’lmaydilar; 
Annual - yillik ma’lumotlar; 
Quarterly - kvartal ma’lumotlar; 
Monthly - oylik ma’lumotlar; 
Ishchi fayllar bilan operatsiyalar bajarish uchun TSP sistemasida 5ta komanda 
mavjud. Ularning tavsilotlari quyida keltirilgan. 

---

138 
GREATE - bu komanda EHMning operativ xotirasida ishchi fayllarni yaratish 
uchun mo’ljallangan. Agar yangi ishchi fayl yaratayotgan bo’lsangiz, xotirada 
avvalgi ishchi fayl mavjud bo’lsa (avval yaratilgan yoki diskdan yuklatilgan bo’lsa), 
bunda sistema o’sha mavjud faylni xotiradan yo’q qilishni ma’qullashingizni 
so’raydi. 
Abandon current work file? (Y/N) 
Agar «Y» deb javob bersangiz, mavjud avvalgi ishchi faylda qilgan 
o’zgartirishlaringiz va natijalaringiz SAVE komandasi bilan saqlab qo’yilmagan 
bo’lsa, xotiradan o’chirilib ketadi. «N» deb javob bersangiz, yangi ishchi fayl 
yaratishdan voz kechasiz va avval mavjud bo’lgan ishchi fayl bilan ishlashni davom 
ettirasiz. 
GREATE komandasi berilgandan keyin quyidagi ko’rinishdagi davriylik menyusi 
paydo bo’ladi: