Transport vositalari detallarining ishlash qobiliyatini tiklash I. B. As q arov

 
Gidrostatik (gazostatik) moylash
. Bu shunday suyuqlikli 
moylashki, bunda nisbiy harakatdagi yoki tinch holdagi detallarning 
ishqalanish sirtlari ular orasidagi zazorga tashqi bosim ostida suyuqlik 
(gaz) kirishi natijasida to‗liq ajraladi.
Elastik – gidrodinamik moylash. 
Bunda ishqalanish xarakteris-
tikasi va ishqalanuvchi sirtlar orasidagi suyuq moylash materiali 
pardasining qalinligi jismlar materiallarining elastiklik xususiyatlari va 
suyuq moylash materiali xususiyatlari yordamida aniqlanadi. 
Yarim suyuqlikli moylash. 
Bunda qisman suyuqlik bilan 
moylanadi. 

---

16 
Chegaraviy moylash. 
Bunda moylash materiali qatlamining 
qalinligi bir-biriga teguvchi sirtlar g‗adir-budurligi balandligidan 
oshmaydi. Nisbatan kichik nagruzkalarda ishqalanuvchi
 
sirtlarning yemi-
rilish tezligi keskin kamayadi. Biroq katta nagruzkalarda moylash materiali 
qatlami buziladi, uning zarrachalari hosil bo‗lgan mayda darzlarga tushadi 
va ular siqilganda
 
ishqalanish sirtlarining yemirilish tezligi oshgan holda 
bir-biriga tegish joylarida yorilish sodir bo‗ladi. Mashinalarda
 
aksari 
ishqalanuvchi sirtlar chegaraviy moylash sharoitida 
i
shlaydi. 
1.4.
 
Yeyilish turlari 
 
Barcha turdagi sharoitlarda ishqalanuvcha sirtlar yemiriladi (ye-
yiladi
). 
Ishqalanuvchi sirtlarning yeyilishi, odatda, o‗lchamlari mikron 
ulushidan bir necha mikron (mkm)gacha bo‗lgan material zarrachalari-
ning ajralishida namoyon bo‗ladi. Bunday zarrachalar ajralishi yukla-
nishning ko‗p marotaba ta‘siri va birgina notekislikka harorat impulslari-
ning ta‘siri natijasida qaytmas o‗zgarishlar, metall strukturalarining bir 
xilmasligi va ichki kuchlanishlarning ortib ketishi natijasida ishqalanish 
sirtida yorilishlar sodir bo‗ladi. Mazkur yoriqlar o‗zaro tutashib yeyilish 
zarrachasini hosil qiladi. yeyilish jarayoni haqidagi bunday ta‘limot 
toliqishdan yeyilish nazariyasi orqali tushuntiriladi. Bu ta‘limot 
ishqalanishning molekulyar-mexanik nazariyasiga asoslangan. 
Yeyilish
– ishqalanish vaqtida qattiq jism sirtida materialning 
yemirilishi va ajralib chiqishi hamda qoldiq deformatsiyaning to‗planish 
jarayoni; u jism o‗lchamlari va (yoki) shaklining asta o‗zgara borishi 
tarzida namoyon bo‗ladi. 
Mashina detallarining yeyilishida murakkab fizik-kimyoviy hodi-
salar va unga ta‘sir etuvchi turli-tuman omillar yuz beradi. Yeyilish 
ishqalanuvchi sirtlar materiali va sifatiga, ularning o‗zaro siljish 
xarakteri va tezligiga, bir-biriga tegish xarakteriga, nagruzka turi va 
kattaligiga, ishqalanish xili, moylash va