Transport vositalari detallarining ishlash qobiliyatini tiklash I. B. As q arov

8.5-rasm. Payvandlash gorelkalari. 
a-injektorli gorelka
: 1,2-trubkalar; 3,4-ventellar; 5-injektor;
а 
b 

---

168 
6-aralashtirish kamerasi; 7-naycha; 8-mundshtuk. 
b-injektorli gorelka
: 1,2-trubkalar; 3-ventel; 4-aralashtirish kamerasi; 
5-naycha; 6-mundshtuk. 
Uni rostlash bilan zarur quvvatli alanga hosil qilinadi. 1077-19 
davlat andozasiga binoan gorelkalar tuzilishiga, foydalanadigan gazlar 
turiga, ishlatilishi joyiga, alanga miqdoriga, quvvatiga qarab turli 
xillarga ajratiladi. Amalda ko‗proq ishlatiladigan gorelkalar injektorli 
gorelkalar bo‗lib, ularni kichik bosimda (0,01-0,02 MPa) ishlovchi G
2
-
04, o‗rta bosimda ishlovchi G
3
-03, modellari bor.
8.5-a-rasmda injektorli gorelkani, 8.5- b rasmda esa injektorsiz 
gorelkani sxemasi keltirilgan. Gorelkaga (8.5 - a rasm) kislorod kanal 1, 
atsetilen kanal 2 orqali ma‘lum bosimda kiradi. Bunda kislorod injektori 
5 ning teshigida katta tezlikda chiqayotganda u kanal 2 dan kelayotgan 
yonuvchi gazni suradi va ular kamera 6da aralashib mundsh-tuk 
teshigida chiqadi. Keyin yondirilgan alanga hosil qiladi. Alangani 
rostlashda kislorod ventili 3, atsetilen ventili 4 dan foydalaniladi. 
8.4.
 
Detallarni plazma yordamida eritib purkash 
 
Avtomobil detallarni ishlash imkoniyatini payvandlash yo‗li bilan 
tiklashning yana bir usuli, 
plazma yordamida eritib purkashdir.
Bu usul 
bilan suyuqlanish harorati yuqori bo‗lgan metallar va ularning qotishmalari 
shuningdek, alyuminiy qotishmalarini payvandlashda, kesishda hamda 
boshqa metallar bilan qoplashda foydalaniladi. Bunda metallarni 
payvandlash, kesish yoki qoplash joyiga yuqori haroratli plazma 
(ionlangan gaz) oqimi maxsus gorelkalar (8.5-rasm) yordamida yo‗nal-
tiriladi. Suyuqlanayotgan metall soviganda kiristallanib chok hosil bo‗ladi.
Plazmatron (plazma gorelka)ni ishga tushirish uchun avval 
volfrom elektrod 1 va suv bilan sovutilib turuvchi soplo 3 orasida yoy 
yondiriladi (8.6-rasm). So‗ngra gorelkaning tor kanalidan argon yoki 
geliy gazi yuboriladi. Yoy ustunidan o‗tayotgan gaz qiziydi va ionlanib 
soplo teshigidan chiqishidayoq yuqori haroratli plazmaga o‗tadi va 
uning yoy bilan birgalikdagi ta‘sirida detal yuzasi tez suyuqlanadi.
Bunda harorat 10000-20000 
0
C ga ko‗tariladi. Plazma yordamida yoy 
ustunining harorati ishlash imkoniyati tiklanayotgan detall bilan sopla 
orasidagi masofaga bog‗liq. 

---

169 
Issiqlik oqimining harorati elektrod toretsidan uzoqlashgan sari 
pasayab boradi. Masalan, bu oraliq 6-8 mm bo‗lganda harorat 6000-
8000
0
C bo‗ladi. Payvandlash zonasini havoning zararli ta‘siridan 
himoya qilish uchun soploning xalqali kanalidan qo‗shimcha Ravishda 
inert 
gaz 
yuboriladi. 
Juda 
yupqa 
(0,03-0,5 
mm) 
metallar 
payvandlanganda mikroplazmadan foydalaniladi. Faqat plazma oqimida 
ishlaydigan plazmatron sxemasi 8.6-rasm (b) da keltirilgan.