Transport vositalari detallarining ishlash qobiliyatini tiklash I. B. As q arov

 Joiz yeyilish turlari:
- oksidlanib yeyilish; 
- kislorodsiz hosil bo‗lgan yupqa pardalarning yeyilishi; 
- qirindisiz va dumalamasdan abraziv yeyilish;
1.
 
Shikastlanib yeyilish (nojoiz yeyilish) turlari: 
- yopishib qolish; 
- qirindili va tirnalib abraziv yeyilish; 
- toliqishdan shikastlanish; 
- fretting jarayon; 
- ezilish; 
- korroziyalanish; 
- kavitatsiya. 
Buyumlaming yeyilishga chidamliligini ta‘minlash maqsadida 
Davlat standarti joriy qilingan. Qo‗ylida shu standart bo‗yicha yeyilish 
turlari va ularning tavsifi keltirilgan. 
Yeyilish – qattiq jism sirtidan materialning yemirilish natijasida 
ajralib chiqishi hamda ishqalanish davrida, qoldiq deformatsiyaning 
to‗planib qolishi natijasida jism o‗lchamlari va shaklining o‗zgarishida 
namoyon bo‗ladigan jarayon. 
Yeyilish miqdori – yeyilish natijasi bo‗lib, belgilangan o‗lchov 
birligi (uzunlik hajm, massa va boshqa)da aniqlanadi. 
Yeyilish bardoshlilik – materialning ma‘lum ishqalanish sharoitida 
yeyilishga qarshilik qila olish xususiyati bo‗lib, yeyilish tezligi yoki 
yeyilish jadalligiga teskari bo‗lgan qiymat bilan baholanadi. 
Yeyilish tezligi – yeyilish miqorining yeyilish sodir bo‗lgan vaqt 
oralig‗i nisbatiga teng. Yeyilish tezligi oniy (muayyan lahzada) va 
o‗rtacha (ma‘lum vaqt oralig‗ida) bo‗lishi mumkin. 
Yeyilish jadalligi – yeyilish miqdorining shu yeyilish sodir bo‗lgan 
masofaga yoki bajarilgan ish hajmiga nisbati bilan aniqlanadi, yeyilish 
jadalligi o‗rtacha va oniy turlarga bo‗linadi. 

---

20 
Mashina detallarining yeyilish jarayonida murakkab fizik-
kimyoviy hodisalar sodir bo‗ladi va unga xilma-xil omillar ta‘sir 
ko‗rsatadi. Yeyilish materialga va ishqalanuvchi yuzalarning sifatiga, 
ularning o‗zaro harakatlanish xususiyati va tezligiga, tutashish turiga, 
yuklanishning turi va qiymatiga, ishqalanish turiga, moylash turiga va 
moylovchi materiallarga hamda boshqa ko‗pgina omillarga bog‗liq.