4.3. Lyuminessensiya (fluoressensiya) va ultratovush ta’sir ettirish usuli Avtomobil detallarining nuqsonini aniqlashning yana bir turi
lyuminessensiya (fluoressensiya)
usulidir . Magnitli defektoskopiya
usulida faqat ferromagnit materiallar (po‗lat, Cho‗yan)dan yasalgan
detallarnigina nazorat qilish mumkin. Rangdor metallardan yasalgan
detallarni nazorat qilish uchun esa boshqa usullardan foydalaniladi.
Avtomobillar ta‘mirlanadigan korxonalarda lyumenessensiya usulidan
rangdor metallardan yasalgan detallar bilan bir qatorda, qora metallardan
tayyorlangan detallarni ham nazorat qilishda ham foydalanish mumkin.
Lyumenessensiya usulida defektoskopiya qilishning mohiyatini
quyidagicha tushuntirsa bo‗ladi. Nazorat qilishini kerak bo‗lgan detallar
tozalanib, moyi ketkazilgandan keyin vannadagi fluorissensiyalovchi
suyuqlikka
10-15 min solib qo‗yiladi yoki bu suyuqlik detal hamda
asboblarga mo‗yqalam bilan suriladi va
10-15 min . qoldiriladi. Yuzaga
surilgan fluoressensiyalovchi suyuqlik detaldagi yoriqlar ichiga kirib, u
yerda ushlanib qoladi. Detalning yuzasidan fluoressensiyalovchi eritma
taxminan
2 am bosim ostida sovuq suv oqimi vositasida bir necha
sekund ichida ketkaziladi, so‗ngra detal siqilgan issiq havoi bilan
quritiladi. Detal qurish jarayonida ma‘lum daraja isiydi, buning
natijasida fluoressensiyalovchi eritma yoriqlardan yuzaga chiqadi va
yoriqlarning chetlari bo‗ylab oqib tushib nuqsonlarni ko‗rsatadi.
Fluoressensiyalovchi suyuqlik sifatida
0,25 l tiniq transformator
moyi (yoki vazelin),
0,5 l kerosin va
0,25 l benzindan iborat aralashma
ishlatiladi. Bu aralashmaga yashil-oltin rang tusdagi defektol kukunidan
0,25 g qo‗shiladi. Shundan keyin aralashma kukun batamom eriguncha
holdiriladi.
