6.4-rasm. Kukunli lentani suyuqlantirib qoplash avtomati: 1-qoplanayotgan detal; 2- mundshtuk; 3-flyus voronkasi; 4-flyus uzatish shlangi; 5-lentalarni uzatish roliklari; 6-shixta bunkeri; 7-po„lat lentali kassetalar. Suyuqlantirib qoplash ishlarining sifatiga, elektrod sim bilan
flyusdan tashqari, elektr tokining parametrlari, suyuqlantirib qoplash
tezligi, simning uzatilish tezligi, simning diametri va uning
123
qoplanayotgan yuzaga nisbatan turish vaziyati ham ta‘sir etadi.
Suyuqlantirib qoplash tezligi valikning shakillanishiga har xil ta‘sir
etadi. Detall sirtining kichik tezlik bilan suyuqlantirib qoplashda,
suyuqlangan metall detalning sovuq sirtida yoyilib, juda keng valiklar
hosil qiladi va asosiy metallda suyuqlanish zonasining chuqurligi uncha
katta bo‗lmaydi. Qoplash tezligi ortishi bilan valikning balandligi va
asosiy metallning suyuqlanish chuqurligi ham oshadi. Bunday bo‗lishiga
sabab shuki, suyuqlangan metall detalning sovuq metalida yoyilib
ulgurmaydi, balki elektrod sim yaqiniga to‗planaveradi.
Katta tezliklar bilan suyuqlantirib qoplashda yoyning ustuni
ketinga kuchliroq oqadi, suyuqlangan metallning hajmi kamayadi va
oqibatda elektrod sim suyuqlanib ulgura olmasligi mumkin. Demak,
detalga metallni suyuqlantirib qoplashda katta tezlikdan foydalanish
payvandlash sifatini oshirmaydi.
Elektrod simining diametri qoplanayotgan detalning diametriga
detal devorining qalinligiga bog‗liq. Avtomobil detallarini tiklash uchun
diametri 1-3 mm li sim ishlatiladi, payvandlash toki esa 100-250a
bo‗ladi. Bunda tokning kichik qiymati, diametri 3 mm li elektrod simiga
to‗g‗ri keladi. Bunda elektrod sim tezroq suyuqlanadi tok kuchi esa
kamayib ketadi. Elektrodning chiqish uzunligi kattalashtirilgan sari
asosiy metallning suyuqlanish chuqurligi kamayib boradi va ma‘lum
sharoit vujudga kelganda, hatto qoplanayotgan metall suyuqlanib
ulgurmasligi mumkin. Shunga ko‗ra, diametri 2-3 mm gacha bo‗lgan
elektrod simlari uchun chiqish uzunligini 30-35 mm qilib, diametri 4-5
mm li elektrodlar uchun 45-55-mm qilib olish tavsiya etiladi.
Silindirik yuzalarga boylama va xalqasimon valiklar suyuqlantirib
qoplanishi mumkin. Diametri uncha katta bo‗lmagan yuzalar ustiga
xalqa simon valiklar tushurishdan suyuqlangan metall bilan suyuqlangan
flyus yuzadan oqib tushish mumkin. Shu sababdan elektrod sim
qoplanayotgan yuzaga nisbatan detall aylanish yo‗nalishining teskari
tomonga bir oz siljitib o‗rnatiladi.
Suyuqlantirib qoplash qadami ishlash imkoniyatini tiklanayotgan
diametriga, elektrod simning diametriga va bu simning uzatilish
tezligiga bog‗liq. Toshkent davlat texnika universiteti va boshqa ilmiy
tekshirish institutlarining ma‘lumotlariga ko‗ra, diametri 1 mm dan 2
mm gacha bo‗lgan elektrod simlar ishlatilgan va simlarning uzatilish
124
tezligi minutiga 1,3-2,6 m bo‗lgan hollarda suyuqlantirib qoplash
qadamini 3 mm(ayl dan 12 mm/ayl gacha qabul qilish tavsiya etilgan.