Transport vositalari detallarining ishlash qobiliyatini tiklash I. B. As q arov

8.3-rasm. Karbidga suv ta’sir ettirish yo‘li bilan ishlaydigan 
atsetilen generatori. 
1-korpus; 2-voronka; 3-qalpoq; 4-retorta; 5-yashik; 6-qapqoq;
7-naycha; 8-stakan; 9-naycha; 10-gaz tozalagich; 11-suv qulfi;
12 va 13-jumraklar; 14-nippel; 15-shlag. 
Texnik kalsiy karbidda 20-30% boshqa qo‗shimchalar bo‗lganligi 
sababli 1kg kalsiy karbiddan 230-280 l atsetilen olinadi. Bu olingan 
atsetilen tabiiy gaz, neft va tosh ko‗mirdan ham arzon tushadigan usulda 
ishlab chiqarilganligi uchun samaraliroqdir. 
Bolonlardan chiqariladigan gaz bosimini zarur bosimgacha pasaytirib 
shu bosimni saqlashni ta‘minlash uchun gaz reduktori ishlatiladi (8.4-rasm).

---

167 
8.4-rasm. Bir kamerali gaz 
reduktori: 
1-korpus; 2,7-manometrlar; 
3,9-prujinalar; 4-yuqori bosimli 
kamera; 5-klapan; 6-ehtiyot 
klapan; 8-qo„yi bosimli kamera; 
10-vint; 11-membrana; 
 12-shtok. 
Gaz reduktorning ishlash printsipi quyidagicha: balondan 
chiqayotgan yuqori bosimi reduktorning gaz kamerasiga o‗tadi, bunda 
prujina 3 klapan 5 ni siqib, kamera teshigini berkitadi. Kamera 4 dagi 
bosim manometr 2 orqali kuzatiladi. Vint 10 ga buralganda prujina 9 
siqilib, shtok 12 yuqoriga ko‗taradi. Natijada prujina 3 siqilib klapan 5 
ochilishi bilan kamera 4 dagi gaz katta qajimli kamera 8 o‗tganda bosim 
pasayadi. Kameradagi bosim monometr 7 orqali kuzatiladi. Ehtiyot 
klapani 6 kamera 8 da gaz bosimini haddan tashqari ortib ketmasligini 
olidini oladi. Reduktorni balon ventiliga ulashdan oldin uni moy, kirdan 
tozalab va shtutser teshigini ochiqligini kuzatish, fevra qistirmasi joyiga 
qo‗yilishi lozim. Atsetilen reduktorini korpusi oq rangga, kislorod 
reduktoriniki havo rangga bo‗yaladi.
Yonuvchi gazlarni ma‘lum nisbatda aralashtirib beradigan asbobga 
payvandlash gorelkasi (8.5-rasm) deyiladi.