Transport vositalari detallarining ishlash qobiliyatini tiklash I. B. As q arov

Ruxlash – 
rux kumush rang tusli nisbatan qattiq metall, kislota va 
ishqorlarda oson eriydi. Qurilish va melioratsiya mashinalarining mayda 
mahkamlash detallari ruxlash yo‗li bilan zanglashdan himoya qilinadi. 
Ruxlash sulbfat kislotali elektrolitlarda bajariladi. Bunday elektrolitlar 
tarkibiga sulbfat kislotali rux (200...250 g/1); sul‘fat kislotali ammoniy 
(20...30 g/1); sulfat kislotali natriy (50... 100 g/1) va deksrin (8... 12 g/1) 
lar kiradi. Qoplama aylanadigan maxsus barabanlarda yoki qalpoqlarda 
yotqiziladi. Ruxlash jarayonida elektrolit harorati o‗y haroratiga teng va 
tok kuchining zichligi 3...5 A/d oraliqda bo‗lishi kerak. 
Rux qoplam uncha ko‗p uchramaydigan galvanik qoplamlardan 
biri bo‗lib, temirga nisbatan anodiy qoplam, ya‘ni elektrokimyoviy 

---

201 
himoya qoplami hisoblanadi. Rux qoplam ish jarayonida buzulganida 
ham detallar metalini korroziyadan saqlaydi. Rux qoplami qancha qalin 
bo‗lsa, asosiy metalni korroziyadan shuncha uzoq saqlaydi.
Uzayishi kerak bo‗lmaydigan buyumlarni masalan (maqkamlash 
detallari, tunikadan yasalgan buyumlarni, asboblar va mexanizmlarning 
turli xil detallarni) qoplash uchun ishlatiladi. 
Buyuumlarni ruxlash uch xil elektrolit: 1.Kislotaviy elektrolitlar, 
tarkibda sianli birikmalar bo‗lmagan ishqoriy – tsinqotli elektrolitlar va 
tarkibida sianli brikmalar bo‗lgan ishqoriy – sinqotli elektrolitlar ishlatiladi. 
Kislotaviy elektrolitning elektr utkazuvchanligini oshirish va 
qoplam ning strukturasini yaxshilash uchun unga natriy sulfat qo‗shiladi. 
Elektrolitni tarkibidagi kislotani miqdorin ma‘lum darajada tutub 
turish uchun unga alyuminiy sulfat qo‗shiladi, natriy atsetat, barot 
kislota, qoplash strukturasini yaxshilash uchun esa desktrin yelim 
disulfonaftolin kislota qo‗shiladi. Aylanuvchi qalpoqning markaziga ilib 
qo‗yilgan rux plastina anod vazifasini o‗taydi. 
Mislash – 
mis och qizil tusli zich, qovishqoq va bolg‗alanuvchi 
metall. U yaxshi pardozlanadi va bosim ostida yaxshi ishlanadi; Miss 
elektrni juda yaxshi o‗tkazadi, Shu bilan birga miss nitrad, xromatlar va 
konsentirlangan qaynoq sulfat kislotada oson eriydi. Elektrolitik mislash 
protsessii qadimdan ma‘lum. 
Elektrolitik mislash remont ishlarida va mashinasozlikda keng 
qo‗llaniladi. Jumladan: tutashtirilgan detallarda tiqizlikni tiklashda 
tirsakli val podshipniklari vkladishlarni sirtqi yuzasini mislashda hamda 
detallarni sirtqiy yuzasini mislashda. 
Mislash