Transport vositalari detallarining ishlash qobiliyatini tiklash I. B. As q arov

 
12.10-rasm. Silindrlar gilzalaridagi nuqsonlar
:
 1-ichki sirtning 
yeyilishi; 2,3-o„tqazish belbog„chalarining yeyilishi; 4-kavitatsion 
yemirilish. 
 
Yeyilgan ichki sirtlar ta‘mirlash o‗lchamiga mo‗ljallab yo‗niladi 
va ketidan xromlanadi. Yo‗nish vertikal yo‗nish stanogi 2A78 da, 
xromlash 3G833 stanogida bajariladi.
Odatda xromlash ikki usulda bajariladi: dastlabki (xomaki) va uzil-
kesil (tozalab) xromlash, xomaki, xromlash donadorligi 10-16 bo‗lgan 
keramik bog‗lovchili yashil korborudning yirik donali qayroqlari yoki 
ASR 50/40 yoki ASR 100/80 su‘n‘iy olmoslarning qayroqlari bilan 
bajariladi. Xromlash uchun qo‗yim 0,02-0,03 mm chegarasida 
holdiriladi. Tozalab xromlash ASM 20/14 va ASM 28/40 markali 
so‗n‘iy olmos qayroq bilan bajariladi. Xromlashning taxminiy rejimi 
quyidagicha xromlash kattaligining aylanma tezligi 60-80 m/min, 
ilgarilama- qaytma tezligi 20-25m/min. 
Ba‘zan yeyilgan gilzalarning ichki sirtlari vtulka presslab o‗rnatib 
tiklanadi; vtulkalar titan misli yoki marganetsli cho‗yandan tayyorlanadi. 
Yo‗nilgan gilzaga vtulka kiritiladi, so‗ngra qaytadan yo‗nilib, nominal 

---

249 
o‗lchamga yetguncha qoniqlanadi. Belbog‗lar o‗tqaziladigan yeyilgan va 
shikastlangan sirtlar vibroyoy usuli bilan metall eritib yopishtirish yoki 
metallash bilan, so‗ngra tokarlik stanogida yo‗nib tiklanadi. 
Porshen barmoqlari legirlangan 12XN2 po‗latdan tayyorlanadi. 
Markazsiz silliqlash stanogida enli doira bilan (taxminan 500 mm) 
jilolash tashqi sirtlarga ishlov berishning so‗nggi jarayoni hisoblanadi. 
 
12.4. «Dumaloqmas sterjenlar» va disklar sinfidagi detallarni 
ta’mirlash
 
Avtomobil detallarining bu turkumiga quyidagilar kiradi: 
-
oldingi o‗qning balkasi; 
-
shatunlar; 
-
uzatmalarni qo‗shadigan vilkalar; 
-
richaglar va boshqalar. 
Bu detallarni qo‗yish va issiq shtampovka varaq (listovoy) 
materialdan preslash yo‗li bilan tayyorlanadi. Bu detalarga mexanik 
ishlov berishdan oldin bazavoy yuzalariga va so‗ngra ishqalanib 
ishlaydigan yuzalarga ishlov beriladi. Shuningdek, teshiklariga va 
galovkalarga ishlov beriladi. 
Bu detallarning kamchiliklari nuqsonlari quyidagicha uchraydi. 
Jumladan: buralanishi va egilish mumkin. Teshiklarni yeyilishi vtulkalar 
o‗rnatiladigan teshiklar va vkladishlar shkvorin teshiklar yeyilishi va 
stopar o‗rinlari Ressorni qotirish uchun o‗rnatadigan supacha Porshen 
babishqalarini tutib turuvchi ariqchalar va shunga o‗xshash kamchiliklar 
uchrashi mumkin. Dumaloqmas sterjinli detallarini ta‘mirlash usullarini 
alohida ko‗rib o‗tamiz. 
Diskka o‗xshash detallarning o‗ziga xos konstruktiv tomoni 
shundan iboratki, ularning shakli aylanma jism ko‗rinishida bo‗lib, dia-
metri balandligidan 2 marta ortiqdir. Ularga maxoviklar ishlash disklari, 
silindr va konussimon tishli g‗ildiraklar kiradi. Disk ko‗rinishidagi 
detallarning eng o‗ziga xosi tishli g‗ildiraklardir. 
Tishli g‗ildiraklar 18XGT, 12X2XChA, 38XS kabi legirlangan 
po‗latlardan tayyorlanadi. Qator geometrik parametrlar aniqligi bo‗yicha 
qo‗yiladigan talablar yuqori bo‗lganligidan, ular shovqinsiz ishlaydi, 
tishlarining kontakt mustahkamligi ham yuqori bo‗ladi. Tiklanadigan 
tishli g‗ildiraklarda quyidagi nuqsonlar uchrashi mumkin: tishlari yeyil-

---

250 
gan, singan yo uvalangan bo‗lishi shlitsali teshiklari, shponka
ariqchalari yeyilishi gupchaglarida darralar bo‗lishi mumkin. 
Yeyilgan tishlarni eritib metall qoplash, siqib chiqarish va 
detalning bir qismini almashtirish yo‗li bilan tiklash mumkin. Metall 
eritib qoplash usulidan toretslari yeyilgan tishlarni tiklashda 
foydalaniladi, chunki barcha tishlarga metall eritib qoplash kamdan-kam 
yaxshi natija beradi. har bir tish uchun Np-30XGSA simini AN-348A 
flyusi ostida yoki karbonat angidrid gazi muhitida aloxida-aloxida eritib 
qoplam hosil qilinadi (12.11-rasm), so‗ngra tish dumaloqlash stanogida 
dumaloqlanadi.